Επανερχόμαστε στο σημερινό φύλλο, πιό εκτεταμένα, στο ρόλο και τις παρεμβάσεις της πρωτοβουλίας «Κονκλάβιο» (Conclave) (Δρόμος, φύλλο 679, 6/4/2024) σχετικά με τα προβλήματα της πορείας του ευρωενωσιακού οικοδομήματος και τις αναζητήσεις ως προς τις προοπτικές του. Το ενδιαφέρον αυτών των παρεμβάσεων προκύπτει συνδυαστικά από δύο πλευρές. Αφενός, οι προτείνοντες είναι οι ίδιοι μέλη των ευρωενωσιακών ελίτ και έχουν οργανικούς δεσμούς με κρίσιμα κέντρα επιρροής και αποφάσεων.
Ανάμεσά τους ο πρόεδρος του συμβουλίου του «Κονκλάβιου» G. Klossa, πρώην σύμβουλος του αντιπροέδρου της Κομισιόν για θέματα ΤΝ, ο E. Davignon πρώην αντιπρόεδρος της Κομισιόν, ο Ph. Etienne πρέσβης της Γαλλίας και πρώην διπλωματικός σύμβουλος της γαλλικής προεδρίας, ο A. Vitorino πρώην ευρωπαίος επίτροπος και βεβαίως ο Λ. Τσούκαλης, πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ. Το «Κονκλάβιο» είναι πρωτοβουλία της γαλλικής δεξαμενής σκέψης europanova (europanova.eu) με ιδιαίτερη δραστηριότητα για την προώθηση «ενός νέου ευρωπαϊσμού και την αντιμετώπιση του αυξανόμενου ευρωσκεπτικισμού στους νέους».
Από την άλλη μεριά, η ίδια η έκθεση του «Κονκλάβιου» έχει ενδιαφέρον για τη βασική γραμμή που τη διατρέχει. Γιατί συνοψίζει την επιθετική και κοινωνικοπολιτικά αντιδραστική λογική των σχεδιασμών που προωθούνται. ήδη από τα ευρωκρατικά κέντρα – αν και με μεγάλες εσωτερικές μεταξύ τους τριβές, συγκρούσεις και ανταγωνισμούς.
Επιλέγεται η στροφή στην «πολεμική οικονομία», που θεωρείται ότι είναι η βάση για την ενίσχυση της αυτονομίας της Ευρώπης, αλλά και ο προνομιακός κινητήρας για την παραγωγική της αναζωογόνηση και την αντιμετώπιση της όλο και μεγαλύτερης υστέρησής της από τις ΗΠΑ αλλά και από τις ανερχόμενες ευρασιατικές δυνάμεις με αιχμή την Κίνα.
Υποστηρίζεται μια γραμμή τεράστιων αναδιαρθρώσεων σε τρία ευρύτατα πεδία: ψηφιακός μετασχηματισμός επικεντρωμένος στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τα κβαντικά υπολογιστικά συστήματα, «πράσινες» αναδιαρθρώσεις αλλά και τεχνολογίες υγείας με εφαλτήριο το πανταχού «πανδημικό μοτίβο» Covid. Και για τα τρία πεδία, τα κόστη επενδύσεων είναι τεράστια, ιδιαίτερα αν συνδυαστούν με τις δυσθεώρητες χρηματοδοτικές απαιτήσεις της «πολεμικής οικονομίας». Το πρότζεκτ δεν δείχνει εφικτό τόσο από γεωπολιτικής όσο και από εσωτερικής πολιτικοκοινωνικής πλευράς και αυτό αποτυπώνεται στην στρατηγική αμηχανία του ευρωκρατικών ελίτ που χαρακτηρίζει και το συγκεκριμένο κείμενο,
Προβάλλεται η αναγκαιότητα της αντιμετώπισης κρίσιμων πλευρών της κοινωνικής βιωσιμότητας και συνοχής του ευρωπαϊκού χώρου. Η αυξανόμενη δημογραφική πίεση, η επιβάρυνση της κοινωνικής πλειοψηφίας από τα κόστη του καπιταλιστικού αναδιαρθρωτικού κύματος που αναφέραμε παραπάνω, η επιταχυνόμενη συναφής αποδυνάμωση των κοινωνικών συναινέσεων και ο συνακόλουθος ευρωσκεπτικισμός ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες.
Σε τροχιά «πολεμικής οικονομίας» και σπρώχνοντας τα αδιέξοδα «κάτω από το χαλί»
Παραθέτουμε λίγα χαρακτηριστικά αποσπάσματα του κειμένου που συνοψίζουν τη λογική και τους προσανατολισμούς του:
- «Οι ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών για την ασφάλεια πρέπει να αντιμετωπιστούν. Αυτό σημαίνει πριν απ’ όλα, το να γίνει καθαρό ότι «ο πόλεμος είναι υλικά εφικτός και κάτι που μπορούμε να το διανοηθούμε» (η υπογράμμιση δική μας). Αυτό επίσης σημαίνει ότι πρέπει να καλυφθούν οι ανάγκες ασφάλειας της Ευρώπης και να κινητοποιηθούν κατάλληλα οι απαιτούμενοι πόροι…»
- «Η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πυλώνα άμυνας ενταγμένου στο ΝΑΤΟ και ικανού να ενεργεί αυτόνομα όταν χρειάζεται, πρέπει να είναι άλλος ένας κοινός στόχος ΕΕ-ΗΠΑ με ορίζοντα το 2030…»
- «Η Ε.Ε. πρέπει να εγκαθιδρύσει μια γνήσια εσωτερική αγορά άμυνας, στο πλαίσιο της οποίας οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα μπορούν να επιχειρούν ελεύθερα και χωρίς διακρίσεις μέσα σε όλα τα κράτη μέλη.. Ένα νευρωενωσιακό καθεστώς «εξασφάλισης του εφοδιασμού» πρέπει να δημιουργηθεί που θα εγγυάται τον εφοδιασμό των ενόπλων δυνάμεων σε όλες τις περιστάσεις… όπως έγινε για το υγειονομικό υλικό στην περίπτωση του Covid (!)…»
- «Οι πολιτικές ηγεσίες πρέπει να προωθήσουν μια στροφή από μια οργάνωση της άμυνας που βασίζεται στις εθνικές βιομηχανικές βάσεις, σε μια άλλη, πανευρωπαϊκής βάσης προσανατολισμένης στις κοινές αποστολές…»
Πριν απ’ οτιδήποτε άλλο, η κυνική ομολογία της απόλυτης χρεωκοπίας της ευρωενωσιακής ιδεολογίας. Η απροσχημάτιστη, κυνική αναίρεση της νομιμοποιητικής βάσης του ευρωενωσιακού πρότζεκτ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι η «ενωμένη Ευρώπη» θα απέτρεπε πλέον τον πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Επιπλέον, πραγματικό περιεχόμενο της υποτιθέμενης αμυντικής αυτονόμησης της Ευρώπης είναι η ανακατανομή ρόλων και οικονομικών βαρών μέσα στο δυτικό σύστημα προκειμένου να υποστυλωθεί η ασθμαίνουσα ηγεμονία των ΗΠΑ και να διατηρηθεί ο ασφυκτικός τους έλεγχος (σημειωτέον ότι ανάλογες αναλήψεις ευθυνών προωθούνται και για την περίπτωση της Ιαπωνίας). Η ανακατανομή αυτή είναι ιδιαίτερα βίαιη και έχει εκτός των άλλων να κάνει με τη διαπάλη τεράστιων επιχειρηματικών ομίλων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και με τις αβέβαιες εκβάσεις της (βλέπε μεταξύ πολλών άλλων και τις εξελίξεις γύρω από την κρίση της Boeing).
Ακόμη μια διάσταση που έχει και κρίσιμο ελληνικό ενδιαφέρον: Η επιβεβλημένη πλήρης και αναντίρρητη υπαγωγή των αμυντικών προτεραιοτήτων όλων των κρατών-μελών στους κοινούς δυτικούς πολεμικούς στόχους (Ουκρανία, Μ. Ανατολή, Ερυθρά θάλασσα και αύριο, αν όχι ήδη σήμερα, Αφρική) υπονομεύει καθοριστικά τις δομικές προϋποθέσεις αντιμετώπισης της τουρκικής απειλής. Μέσα σ’ αυτά τα συμφραζόμενα, η λακωνικότατη, ουδέτερη αναφορά της έκθεσης στην Τουρκία «Πρέπει να αποσαφηνιστεί η σχέση στρατηγικού εταίρου με την Τουρκία για λόγους ασφαλείας και για θέματα που σχετίζονται με το μεταναστευτικό, ενώ είναι απίθανη η πλήρης ένταξή της στην ΕΕ στο ορατό μέλλον» και μάλιστα δια χειρός Λ. Τσούκαλη – ΕΛΙΑΜΕΠ που είναι ο συντάκτης των τμημάτων του κειμένου για τα γεωπολιτικά, χωρίς την παραμικρή νύξη για την τουρκική απειλή απέναντι στην κυριαρχία Ελλάδας και Κύπρου, κρατών-μελών της Ε.Ε. λέει πολλά για τα αποφασισμένα πλαίσια, με δεδομένο τον ρόλο του ΕΛΙΑΜΕΠ στη διαμόρφωση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
«Πράσινα» και ψηφιακά αναπτυξιακά άλματα με κινητήρα την «αμυντική οικονομία»
Και πάλι θα ξεκινήσουμε με μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
- «Η επένδυση στην άμυνα είναι αποφασιστικός παράγοντας για την προώθηση της καινοτομίας και της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας, δεδομένου του μεγέθους και της διπλής φύσης των χρήσεων των τεχνολογιών που ενσωματώνονται στους δορυφόρους, την αεροναυτική, τα drones κ.λπ.…»
- «(…) Η Ευρώπη υποφέρει από έντονο κατακερματισμό και αντιλήψεις απομονωμένων χώρων σε ό,τι αφορά την καινοτομία (…) Αυτή η έλλειψη συνεκτικότητας αφορά και την συνεργασία ανάμεσα στις πολιτικές και στρατιωτικές βιομηχανίες…»
- «Τα φορολογικά καθεστώτα υπήρξαν ιδιαίτερη πρόκληση για τα ξεχωριστά κράτη-μέλη. Ένα συγκεκριμένο φορολογικό πλαίσιο που θα οδηγεί την έρευνα και ανάπτυξη και τις επενδύσεις που σχετίζονται με τις προκλήσεις της «πράσινης μετάβασης» πρέπει να δημιουργηθεί σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε….»
Πρώτα απ’ όλα το «κάντο όπως η Αμερική» σχετικά με την αναπτυξιακή ώθηση που δίνει η πολεμική βιομηχανία. Αγνοείται προκλητικά ότι αυτός ο δρόμος εκτός του ότι γίνεται ο ίδιος αιτία τροφοδότησης του πολέμου είναι επίσης κρίσιμη αιτία πίσω από τη δυσθεώρητη και ήδη οριακής διαχείρισης υπερχρέωση των ΗΠΑ. Οι οποίες ας σημειωθεί ότι έχουν άλλες δυνατότητες μόχλευσης κεφαλαίων, με όλο τον πλανήτη να χρηματοδοτεί για δεκαετίες τα ελλείμματά τους μέσω του δολαρίου (που για τέτοιους λόγους η θέση του έχει φτάσει στα όριά της σήμερα). Επίσης είναι χαρακτηριστική η αμηχανία και η πολιτική αδυναμία απέναντι στις εκρηκτικές κοινωνικές συνέπειες που επιφέρει το κολοσσιαίο κόστος αυτών των αναδιαρθρώσεων (πολεμικών, πράσινων, ψηφιακών και άλλων) μετακυλιόμενο στις πλάτες της κοινωνίας. Κεντρικό πρόβλημα χωρίς καμία διαφαινόμενη διέξοδο πέραν των ευχολογίων που ψελλίζονται στην γνωστή τεχνοκρατική ευερωενωσιακή ιδιόλεκτο.
Επιπλέον, όλο το κείμενο με τον τρόπο του θέτει ένα ακόμη κρίσιμο πρόβλημα. Την αναγκαιότητα των ολοκληρώσεων των αγορών, των κεφαλαιακών και παραγωγικών συγκροτήσεων κ.ά. Με τον τρόπο του αποκαλύπτει (πέραν των προθέσεων του) ότι οι ετσιθελικές ολοκληρώσεις που πάνε να επιβάλουν οι ευρωενωσιακές ελίτ και τα συμφέροντα που αυτές εκφράζουν, είναι ανέφικτες. Ο από κοινού δανεισμός μέσω ευρωομολόγων είναι κλασσικό παράδειγμα. Τόσο λόγω των ανεξέλεγκτων ανταγωνισμών ανάμεσα στις ρηγματωμένες πλευρές του άλλοτε κραταιού γαλλογερμανικού άξονα (με τις ΗΠΑ μάλιστα να αξιοποιούν αυτό τον κατακερματισμό και να τον εμπλέκουν στις δικές τους ενδορρήξεις), όσο και λόγω της απολυταρχικής, τεχνοδεσποτικής πυγμής που πρέπει να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να επιβληθούν οι τέτοιες επιλογές πάνω στις κοινωνίες. Τα φορολογικά βάρη της «πράσινης μετάβασης» έχουν ήδη προϊδεάσει (αγροτικό ζήτημα) για τις συγκρούσεις που έρχονται. Η άρση του κατακερματισμού της «Ευρώπης» και των προβλημάτων που αυτός επιφέρει, η αναγκαία ενοποίησή της μπορεί να προέλθει μόνο από μια άλλου είδους δημοκρατική αφετηρία με ριζικά διαφορετικό περιεχόμενο και κινούσες δυνάμεις, απ’ αυτές του εγχειρήματος της Ε.Ε.
Μπροστά στην κοινωνική απονομιμοποίηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος
Το κείμενο δεν μπορεί να παρακάμψει την κρίσιμη διάσταση της πολυετούς πορείας αποδυνάμωσης της συναίνεσης, αποξένωσης και εντεινόμενης πολιτικής δυσφορίας απέναντι στο ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα (τις εθνικές ηγεσίες και ακόμα περισσότερο τον κεντρικό μηχανισμό των Βρυξελλών). Στα λόγια ομνύει στην ανάγκη συμμετοχής της κοινωνίας έτσι ώστε οι πολίτες να αποκτήσουν ενισχυμένη ορατότητα (!) και ιδιοκτησία (!) των θεσμών λήψης των αποφάσεων, και υπεραμύνεται της ενδυνάμωσης του ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας. Τα πράγματα βέβαια κρίνονται εν τέλει ως προς το πραγματικό τους περιεχόμενο και όχι από την οργουελιανή γλώσσα της ευρενωσιακής γραφειοκρατίας. Ακόμα κι αν σταχυολογήσουμε δύο-τρία «δείγματα γραφής».
Πρώτα απ’ όλα προτείνεται «έτσι χωρίς πολλά-πολλά» η κατάργηση της ομοφωνίας και η επιβολή των λεγόμενων «ειδικών πλειοψηφιών». Ως αδήριτη ανάγκη μάλιστα, εν όψει του νέου κύματος διεύρυνσης της Ε.Ε. με τους εννέα των Δυτικών Βαλκανίων! Τα σχόλια περιττεύουν
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται επίσης στον έλεγχο των επίσημων ΜΜΕ και στην επιβολή των ορθών πολιτικών ιδεών «ευρωπαϊσμού». Η σχετική ρητορική, και ιδιαίτερα ένας ολόκληρος λόγος περί καταπολέμησης της παραπληροφόρησης που τη συνοδεύει, είναι τυπική του απολυταρχικού πνεύματος τόσο της ευρωκρατίας όσο και της δυτικής παγκοσμιοποίησης ευρύτερα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση του «κονκλάβιου» πατάει στον πρωτοποριακό ρόλο προώθησης τέτοιων εκστρατειών που έχει αναλάβει η europanova.
Τέλος, δεν μπορούμε να παραλείψουμε τη διατύπωση ότι «η διχοτομία ανάμεσα σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα υγείας πρέπει να ξεπεραστεί μέσω της κοινωνικής καινοτομίας της βασιζόμενης σε συνέργειες δημόσιου-ιδιωτικού…». Και πάλι τα σχόλια περιττεύουν μαζί κι αυτά που αφορούν τις συνταγές που αντιγράφει μέχρι κεραίας ο εγχώριος μεταρρυθμιστικός ζήλος της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
