Μια παλιά κινεζική αναρχική ομάδα αποκαλούνταν «Ο κόκορας που λαλεί στο σκοτάδι», δηλαδή μια φωνή που μέσα στο σκότος προαναγγέλλει πως έρχεται μια νέα μέρα. Στη χώρα μας κυκλοφορούσε και ένα αντιεξουσιαστικό περιοδικό με αυτόν τον τίτλο. Σήμερα μπορούμε να ισχυριστούμε πως ζούμε σε μια περίοδο που δεν υπάρχει ένας τέτοιος κόκορας. Όπως ομολογεί ο Μανώλης Κοττάκης «Ἔτσι εἶναι ὅμως ὁ νέος κόσμος. Τρέχει γρήγορα καί δέν μᾶς ἀφήνει τά περιθώρια νά σκεφτοῦμε». Ούτε καν να φανταστούμε έναν διαφορετικό κόσμο και μια αλλιώτικη Ελλάδα. Αυτά απαγορεύονται.
Αυτά τα θυμήθηκα σκεπτόμενος όσα συμβαίνουν στις μέρες μας. Εντάξει, οι ελίτ της χώρας δεν μπορούν να σχεδιάσουν μακροπρόθεσμα, δεν τις νοιάζει. Έχουν μάθει να περιμένουν από «συμμάχους», έχουν μάθει και στις αρπαχτές και στα «πακέτα». Τώρα έχουν μυριστεί ένα πακέτο 57 δισεκατομμυρίων και βρίσκονται σε παροξυσμό. Όλα τα άλλα είναι άνευ σημασίας. Όχι όλα: υπάρχει και το πολιτικό κόστος, αλλά δεν νοιάζονται γι’ αυτό όσο άλλοτε. Κάποτε ακόμα και οι αντιδραστικοί πολιτικοί ενδιαφέρονταν για την υστεροφημία τους, για το τι θα παραδώσουν. Τώρα αυτά θυμίζουν μπαγιατίλα. Όλα μιας χρήσεως, έτσι και οι πολιτικοί. Take away, click away και όλα ok. Σε πνεύμα Survivor, κάτι σαν τον Τριαντάφυλλο που μπορεί να είναι και καλύτερος…
Πρώην πρωθυπουργοί μιλούν, αλλά… δεν λαλούν
Τις μέρες που κύλησαν πήραν το λόγο τρεις πρώην (παλαιάς κοπής, θα ’λεγε κάποιος) πρωθυπουργοί. Ο επίμονος Σημίτης, ο κτυπημένος από έρωτα ελευθερίας Σαμαράς και ο λιγόλογος Καραμανλής. Σε άλλες συνθήκες θα είχαν γίνει αρκετά μεγάλο θέμα οι παρεμβάσεις τους. Αλλά το… λίπος χορηγήσεων του Πέτσα (έκφραση του Antinews) δεν αφήνει περιθώρια δημοσιότητας για τέτοιες τοποθετήσεις. Κι όμως, έχουν μεγάλη σημασία.
Ο Σημίτης λειτουργεί ως λαγός για τις νέες υποχωρήσεις που πρέπει να κάνει η Ελλάδα ώστε να μπει στη νέα εποχή. Το πνεύμα Σημίτη είναι οδηγός για όλους όσοι θέλουν ρεαλιστικά και υποτακτικά να ευθυγραμμιστούν στο νέο ρεύμα: Δύση συν υποταγή στην Τουρκία, αλλιώς Δύση και δορυφοροποίηση από (ή συνεργασίες με) Τουρκία. Το σύνθημα είναι «Πρέσπες παντού», ευρωπαϊσμός, παγκοσμιοποίηση, δικαιώματα, όχι στον λαϊκισμό. Ο Σημίτης έχει κλώνους σε τρία κόμματα (ΚΙΝΑΛ, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ.). Μετωπική παράταξη έχει το «όλα στην Χάγη», και βλέπουμε. Ο χώρος αυτός προβοκάρει διαρκώς τον Καραμανλή, είτε ότι εγκαταλείπει την πολιτική (διαρροές τάχα), είτε ρίχνοντάς του ευθείες βολές για ευθύνες που έχει γιατί δεν έκανε τίποτα μετά το Ελσίνκι. Τον προβοκάρει επειδή καταλαβαίνει ότι αυτός διατηρεί ένα βάρος και δεν έχει αναμιχθεί ενεργά σε ό,τι έχει γίνει από το 2009 και μετά.
Σε άλλες συνθήκες θα είχαν γίνει αρκετά μεγάλο θέμα οι παρεμβάσεις πρώην πρωθυπουργών. Αλλά το… λίπος χορηγήσεων του Πέτσα δεν αφήνει περιθώρια δημοσιότητας για τέτοιες τοποθετήσεις
Ο Καραμανλής από τη μεριά του έχει κάνει μετρημένες κινήσεις. Τρεις όλες κι όλες τοποθετήσεις αλλά σημαντικές, στο Κέντρο Μακεδονικών Σπουδών και στο Λονδίνο στα τέλη του 2020, και πρόσφατα μια απάντηση στον Σημίτη και όσους τον ακολουθούν. Είναι φανερό πως έχει άλλη ματιά στα εθνικά ζητήματα, και αυτό πληρώθηκε στο παρελθόν ακριβά. Πήρε πολλά «μηνύματα» και ο ίδιος και όσοι σκέφτονταν να κάνουν κάτι άλλο. Από αυτά που λέει, φαίνεται πως θα ακολουθούσε άλλον δρόμο, ή θα εξαντλούσε όποιες δυνατότητες μπορεί να υπήρχαν. Τα λέει και περιμένει. Αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, ίσως παίξει έναν ρόλο πιο «στα σίγουρα». Προς το παρόν δεν εκτιμά ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει. Υπάρχει και το παράδειγμα του θείου του, που έφυγε σκαστός στο Παρίσι τη δεκαετία του ’60, και γύρισε θριαμβευτής με την πτώση της χούντας, σε άλλες συνθήκες. Επαναλαμβάνεται η ιστορία;
Ο Σαμαράς είναι άλλη περίπτωση. Άλλης κοπής, όπως λέει πιο κουτσαβάκικα. Η αυτοκριτική του μπροστά στην Μέρκελ τον έπληξε, αλλά εσωτερικά έδειξε αποφασιστικότητα και τόλμη κάνοντας ανοίγματα και συμμαχίες για να σταματήσει την ορμή των χρόνων 2010-2012. Όμως δεν μπόρεσε να αποφύγει τη φθορά και έχασε από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτοί οι τρεις δεν συγκαταλέγονται στους «μιας χρήσεως» πολιτικούς. Βέβαια στήριξαν και ψήφισαν όλα τα μνημόνια, και ο Σημίτης πρόσφατα έπλεξε το εγκώμιο της έκθεσης Πισσαρίδη. Όμως είναι αμφίβολο αν θα έχουν ρόλο σε όσα έρχονται.
Πώς μπορεί να ξημερώσει
Εδώ πρέπει να ανοίξει μια παρένθεση. Ο Μητσοτάκης επωφελήθηκε και επιβλήθηκε, αλλά δημιουργεί μια πολύ προσωπική κατάσταση εντός της Ν.Δ., κάτι που οι δύο άλλες πτέρυγες (δηλαδή η σαμαρική και η καραμανλική) δεν το σηκώνουν. Επειδή και οι δύο έχουν μετοχές στην παράταξη, περισσότερες ιστορικά η καραμανλική. Ο τόνος στην αντιπαράθεση ανάμεσα στις 3 παρατάξεις έχει ανέβει σε επίπεδα απερίγραπτα. Θα λέγαμε πως η πολιτική διαπάλη στη χώρα μας διεξάγεται εντός της δεξιάς παράταξης περισσότερο από ό,τι ανάμεσα σε Δεξιά και υπόλοιπους σχηματισμούς.
Το περίεργο δε –που κι αυτό πρέπει να επισημανθεί– είναι πως στα εθνικά ζητήματα υπάρχει μια συμπαράταξη Μητσοτάκη-ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ, και η μόνη σοβαρή αντίδραση έρχεται από τους χώρους της Δεξιάς, και ειδικά από Καραμανλή και Σαμαρά. Σε επίπεδο κοινωνίας είναι θολό το τοπίο. Η Αριστερά είναι ολοκληρωτικά απούσα στα εθνικά ζητήματα και σε όλες τις γεωπολιτικές διευθετήσεις.
Βέβαια ο κόσμος που διαμόρφωσαν και στον οποίο συνέβαλαν και οι δύο πρώην πρωθυπουργοί δεν διαφέρει στην ποιότητα από αυτόν που παραζαλίζει σήμερα τους υπόλοιπους πολιτικούς χώρους και τις ελίτ της χώρας. Δεν μπόρεσαν να σύρουν σε μια άλλη πολιτική, πιο ουσιώδη. Προσαρμόστηκαν. Επομένως δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας διεξόδου. Διαισθάνονται μεν τον κίνδυνο συρρίκνωσης και αφανισμού της χώρας, αλλά δεν τον συνδέουν με ένα πρόγραμμα διεξόδου που θα συγκροτούσε μια κοινωνική συμμαχία, με πρόγραμμα και λαϊκό προσανατολισμό.
Δεν υπάρχει κόκορας. Δεν υπάρχει συλλογικό υποκείμενο. Υπάρχει σκοτάδι. Το τι θα ξημερώσει εξαρτάται από τα μεγάλα ακροατήρια, από αυτά που μετατρέπονται σε πρωταγωνιστές. Εξαρτάται σήμερα από μια νέα συνείδηση που πρέπει να διαμορφωθεί. Χρειαζόμαστε υποκείμενο συλλογικό. Εθνικό – κοινωνικό – συλλογικό. Κι όλα αυτά μαζί. Τότε ίσως λαλήσει ο κόκορας στο σκοτάδι!
