Αγώνας δρόμου των απανταχού της γης ισχυρών για να «βοηθήσουν»…
Ο σεισμός που έπληξε το περασμένο Σάββατο το Νεπάλ, και οι ισχυροί μετασεισμοί που συνεχίστηκαν και την επόμενη μέρα, έχουν προκαλέσει χιλιάδες θανάτους και ανυπολόγιστη καταστροφή σε αυτή τη φτωχή χώρα των Ιμαλαΐων. Οι νεκροί ξεπερνούν τις 10.000, αν και ο πραγματικός αριθμός ίσως να μην γίνει ποτέ γνωστός, αφού ακόμη ολόκληρες περιοχές παραμένουν αποκλεισμένες. Το κόστος της καταστροφής χιλιάδων κτιρίων και υποδομών επίσης παραμένει άγνωστο για την ώρα: οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 1 έως 10 δισεκατομμύρια δολάρια… Μεγάλο ποσοστό των 28 εκατομμυρίων Νεπαλέζων παραμένει ξεσπιτωμένο στους δρόμους, ιδίως στην πρωτεύουσα Κατμαντού, αφού η κυβέρνηση (υπό το «κεντρώο» φιλοϊνδικό Κόμμα του Κογκρέσου) και ο κρατικός μηχανισμός αποδεικνύονται παντελώς απροετοίμαστοι.
Ινδία και Κίνα: Ανταγωνισμός για μεγαλύτερη επιρροή
Η χώρα μετατρέπεται σε ξέφραγο αμπέλι, με μεγάλες δυνάμεις να ανταγωνίζονται στην παροχή «βοήθειας» προσπαθώντας να εκμεταλλευθούν την καταστροφή για να ενισχύσουν την επιρροή τους στο Νεπάλ. Πρωταγωνιστές σε αυτόν τον ανταγωνισμό είναι οι δύο μεγάλοι γείτονες που περικλείουν το Νεπάλ: η Ινδία και η Κίνα. Η Ινδία έσπευσε από την πρώτη κιόλας μέρα να δώσει το παρόν, όχι τόσο με διασωστικά συνεργεία και ανθρωπιστική βοήθεια όσο με ισχυρή αεροπορική και στρατιωτική παρουσία στην πρωτεύουσα Κατμαντού και άλλες περιοχές – με αποτέλεσμα να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια ακόμα και της φιλοϊνδικής κυβέρνησης και των νεπαλέζικων ένοπλων δυνάμεων. Δυσαρέσκεια εξέφρασε και το Πεκίνο, που προειδοποίησε το Νεπάλ να μην επιτρέψει την ανάπτυξη ινδικών δυνάμεων κοντά στα σύνορα με την Κίνα. Την ίδια στιγμή, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ πρόσφερε άμεση βοήθεια ύψους 3,3 εκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση της καταστροφής, δηλαδή μεγαλύτερη της Ινδίας και τριπλάσια από αυτή που υποσχέθηκαν οι ΗΠΑ.
Οι αριθμοί αυτοί βέβαια, που αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό των αναγκών του ερειπωμένου Νεπάλ, φανερώνουν ότι πρόκειται περισσότερο για άσκηση δημοσίων σχέσεων από πλευράς των δύο γειτόνων και των υπόλοιπων μεγάλων δυνάμεων παρά για πραγματική διάθεση να βοηθήσουν. Όλοι, και πρώτα-πρώτα η Ινδία και η Κίνα, έχουν το νου τους αλλού: στη διεκδίκηση ισχυρότερης επιρροής και βαθύτερης διείσδυσης στη χώρα, μέσω και της απόσπασης συμβολαίων για την ανοικοδόμηση. Σ’ αυτόν τον τομέα η Κίνα έχει ήδη υπερσκελίσει την Ινδία, αφού πέρυσι κατέλαβε την πρώτη θέση στις ξένες επενδύσεις. Οι κινεζικές εισαγωγές στο Νεπάλ αυξήθηκαν σχεδόν 70% τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ κινεζικές εταιρείες έχουν αναλάβει πολλά μεγάλα έργα υποδομής, κόστους δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Ινδία από την πλευρά της υποσχέθηκε πέρυσι στο Κατμαντού δάνειο ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, με «μοναδικό όρο» τα μελλοντικά συμβόλαια νέων μεγάλων έργων να δοθούν σε ινδικές εταιρείες…
Κυνισμός της «διεθνούς κοινότητας»
Πέραν του ρόλου των δύο μεγάλων γειτόνων, ο καταστροφικός σεισμός στο Κατμαντού έχει μετατραπεί σε θεατρική σκηνή για ολόκληρη τη «διεθνή κοινότητα», επί της οποίας μια σειρά κράτη εκτελούν περίτεχνες ασκήσεις δημοσίων σχέσεων. Τη στιγμή που η πραγματική ανθρωπιστική βοήθεια φτάνει με ρυθμούς σταγονόμετρου στο Νεπάλ, κι ακόμη λιγότερο στα θύματα του σεισμού, κάθε κράτος που θέλει να βελτιώσει τη διεθνή εικόνα του στέλνει ένα αεροπλάνο στο Κατμαντού με τους επιβαίνοντες να επιδίδονται σε… φωτογραφήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ισραήλ, που έσπευσε να διαδώσει στα διεθνή ΜΜΕ τις φωτογραφίες των μελών της αποστολής του να ποζάρουν χαμογελαστά κρατώντας ισραηλινές σημαίες στο αεροδρόμιο… Λιγότερη τύχη είχε η αποστολή της Ταϊβάν, που δεν απογειώθηκε καν, όταν έλαβε από το Κατμαντού το μήνυμα «Ευχαριστούμε, δεν χρειάζεται…». Έτσι, η επιθυμία του Νεπάλ να μην δυσαρεστήσει τους Κινέζους το αποστέρησε από το ιλιγγιώδες ποσό των 300.000 δολαρίων(!) που είχε υποσχεθεί ως βοήθεια η Ταϊβάν, με αντάλλαγμα να της επιτραπεί να βγάλει κι αυτή φωτογραφίες με τις σημαίες της στο αεροδρόμιο του Κατμαντού…
Από την πλευρά του ο ΟΗΕ έχει απευθύνει στα κράτη μέλη του έκκληση για τη συγκέντρωση 415 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία ο διεθνής οργανισμός θεωρεί ως ελάχιστο ποσό για να αντιμετωπιστούν οι πιο άμεσες ανάγκες περίθαλψης, στέγασης και διατροφής των πληγέντων από το σεισμό. Μέχρι στιγμής η «ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας» είναι απογοητευτική, καθώς δεν έχει συγκεντρωθεί ούτε καν διψήφιος αριθμός. Υπάρχουν όμως μεγάλες «μη κυβερνητικές οργανώσεις» και «φιλανθρωπικοί οργανισμοί» που ετοιμάζονται να πάρουν μέρος στο πάρτι της ανθρωπιστικής βοήθειας, καθένας με τον τρόπο του. Πάντως η πιο κραυγαλέα περίπτωση μέχρι στιγμής ήταν αυτή μιας ευαγγελικής σέχτας των ΗΠΑ, που ναύλωσε ένα αεροπλάνο και έστειλε ως βοήθεια στο Κατμαντού… 100.000 αντίτυπα της Βίβλου!
Επικοινωνία με Νεπαλέζους συντρόφους
Σε αυτές τις δραματικές στιγμές, κι ενώ ακόμη ανασύρονται επιζώντες (αλλά και χιλιάδες σοροί…) από τα ερείπια, το αριστερό κίνημα του Νεπάλ σε όλες τις εκφάνσεις του επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην άμεση παροχή βοήθειας στους πληγέντες. Σε μία και μοναδική επικοινωνία που κατάφερε να έχει ως τώρα ο Δρόμος με Νεπαλέζους συντρόφους, αφού ακόμη δεν λειτουργεί σχεδόν τίποτα στο Κατμαντού και όσον αφορά το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, πληροφορηθήκαμε ότι «αγνοούνται λίγα μόνο από τα βασικά στελέχη των μαοϊκών κομμάτων», ενώ χιλιάδες μέλη του κινήματος πρωτοστατούν στις προσπάθειες παροχής βοήθειας μέσω αυτοοργανωμένων ομάδων διάσωσης και αλληλοϋποστήριξης. Οι Νεπαλέζοι σύντροφοι αναφέρουν ότι ακόμη επικρατεί χαοτική κατάσταση, και οργή εναντίον της κυβέρνησης που αποδείχτηκε εντελώς ανέτοιμη. Της χρεώνουν την εγκατάλειψη της υλοποίησης ενός «πανεθνικού σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών» που είχε καταρτίσει η μαοϊκή κυβέρνηση το 2008-2009, αλλά οι επόμενες κυβερνήσεις πάγωσαν την εφαρμογή του λόγω… υψηλού κόστους.
«Αυτή τη στιγμή, οι προσπάθειές μας επικεντρώνονται στην επαναλειτουργία των μαζικών οργανώσεων και στην περαιτέρω ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ομάδων αλληλοβοήθειας που δημιουργήθηκαν πρωτοβουλιακά από τα μέλη του κινήματος σε πολλές περιοχές της χώρας», δήλωσε στο Δρόμο ο Ραμτσάντρα Λαμσάλ, προσθέτοντας: «Πολλές ξένες δυνάμεις προσπαθούν να εκμεταλλευθούν την τωρινή δυστυχία μας για να πατήσουν βαθύτερα το πόδι τους στο Νεπάλ. Η υποκριτική αλληλεγγύη τους δεν μας ξεγελά. Σήμερα όμως το πρωταρχικό είναι να ξανασταθεί η χώρα στα πόδια της και να ικανοποιηθούν οι πιο επείγουσες ανάγκες των πληγέντων. Με βάση αυτή την επείγουσα ανάγκη, καλωσορίζουμε κάθε βοήθεια που προσφέρεται άδολα. Αλλά γνωρίζουμε ότι η ανοικοδόμηση της χώρας είναι βασικά ευθύνη των λαϊκών δυνάμεων και θα έρθει κυρίως μέσα από την προσφορά και κινητοποίηση των μαζών».
Είναι σίγουρο ότι ο σεισμός και η καταστροφή που επέφερε θα έχουν επιπτώσεις τόσο στην αντιπαράθεση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για τον έλεγχο αυτής της φτωχής αλλά πάντα «ανήσυχης» χώρας, όσο και στην εξέλιξη της πολιτικής και κοινωνικής διαπάλης στο εσωτερικό της. Ακόμη είναι νωρίς για συμπεράσματα, αλλά οπωσδήποτε δίνεται μια δυνατότητα στο πολυδιασπασμένο αλλά με βαθιές ρίζες επαναστατικό κίνημα του Νεπάλ να μετατρέψει τη σημερινή τραγωδία σε ευκαιρία αναγέννησης, υπηρετώντας τις τεράστιες ανάγκες του λαού και των εθνών της χώρας του. Έτσι μπορεί να ξαναβάλει τη σφραγίδα του στις εξελίξεις.
Ερρίκος Φινάλης
Έκταση: 147.181 τετρ.χλμ (Ελλάδα: 131.990)
Πληθυσμός: 30 εκατομμύρια (εκτίμηση 2015)
Ετήσιο κατά κεφαλή ΑΕΠ: 743 δολάρια (ΔΝΤ, 2012)
Σημαντικές στιγμές στην ιστορία:
1768: Δημιουργία του πρώτου ενιαίου βασιλείου του Νεπάλ.
1814-16: Βρετανική εισβολή και κατάκτηση.
1846: Εγκαθίδρυση της φιλοβρετανικής δυναστείας Ράνα.
1923: Ανεξαρτησία του Νεπάλ και συνθήκη συμμαχίας με τη Βρετανία.
1934: Ισχυρός σεισμός ισοπεδώνει το Κατμαντού και άλλες πόλεις.
1946-47: Ίδρυση του Κόμματος του Κογκρέσου και του Κ.Κ. Νεπάλ.
1948: Υιοθέτηση Συντάγματος και άμεση αναστολή του.
1950-55: Αντιμοναρχικές εξεγέρσεις που καταστέλλονται.
1955: Ο βασιλιάς παύει την εκλεγμένη κυβέρνηση.
1959: Νέο Σύνταγμα και εκλογική νίκη του Κογκρέσου.
Δεκαετία 1960: Κατάργηση της βουλής από το βασιλιά. Επιβολή απόλυτης μοναρχίας. Ευρεία καταστολή και αλλεπάλληλες διασπάσεις του Κ.Κ. Νεπάλ.
1989-90: Παλλαϊκή εξέγερση υπό την καθοδήγηση της Αριστεράς. Κατάργηση της απόλυτης μοναρχίας, νομιμοποίηση των πολιτικών κομμάτων και νέο Σύνταγμα.
1991: Πρώτες ελεύθερες εκλογές, με νικητή το κόμμα του Κογκρέσου, δεύτερο το Κ.Κ. Νεπάλ (Ενωμένο Μ-Λ) και τρίτο το Κ.Κ. Νεπάλ (Ενότητα).
1993-94: Η κυβέρνηση του Κογκρέσου υποχρεώνεται σε παραίτηση. Εκλογές με νικητή το Κ.Κ. Νεπάλ (Ενωμένο Μ-Λ). Απαγόρευση του Κ.Κ. Νεπάλ (Ενότητα), που διασπάται, και δημιουργία του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό) στην παρανομία.
1995-96: Ανατροπή της κυβέρνησης του Κ.Κ. Νεπάλ (Ενωμένο Μ-Λ) από το κόμμα του Κογκρέσου. Έναρξη του λαϊκού πολέμου από το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό).
2000: Δολοφονία ολόκληρης της βασιλικής οικογένειας, πλην του αδελφού του βασιλιά που παίρνει τη θέση του και εντείνει τον πόλεμο εναντίον των μαοϊκών ανταρτών με την υποστήριξη της Ινδίας, των ΗΠΑ και της Βρετανίας.
2005: Ο νέος βασιλιάς καταργεί το Κοινοβούλιο και αναλαμβάνει όλη την εξουσία.
2006-07: Νέα παλλαϊκή αντιμοναρχική εξέγερση, μετά από συμφωνία των μαοϊκών ανταρτών με τα απαγορευμένα κοινοβουλευτικά κόμματα. Ανατροπή του βασιλιά, κατάπαυση του πυρός και νομιμοποίηση όλων των κομμάτων, περιλαμβανομένου του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό).
2008: Το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό) έρχεται πρώτο κόμμα στις εκλογές και κερδίζει το 37% των εδρών της νέας Συντακτικής Συνέλευσης. Οριστική κατάργηση της μοναρχίας και ανακήρυξη του Νεπάλ σε «Ομοσπονδιακή Λαοκρατική Δημοκρατία». Σχηματισμός κυβέρνησης μειοψηφίας υπό το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό).
2009-12: Ανατροπή της κυβέρνησης των μαοϊκών και νέα κυβέρνηση από τα υπόλοιπα μεγάλα κόμματα. Αδυναμία κατάρτισης νέου Συντάγματος και συνεχείς κυβερνητικές κρίσεις. Διάσπαση του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό) κατόπιν αμφιλεγόμενης συμφωνίας με τα άλλα κόμματα, που μεταξύ άλλων είχε ως αποτέλεσμα την οριστική παράδοση των όπλων.
2013-14: Νέες εκλογές στις οποίες συμμετέχει μόνο μία πτέρυγα των διασπασμένων μαοϊκών και ηττάται από το κόμμα του Κογκρέσου και το Κ.Κ. Νεπάλ (Ενωμένο Μ-Λ).
