Όσο ο δημόσιος χώρος θα διαλύεται τόσο η βία κάθε είδους θα θεριεύει. Γιατί δημόσιο δεν είναι ένα «όλοι μαζί» που άνετα μπορεί να σημαίνει και κάποιο απλό «άθροισμα», άλλα πηγή δεσμεύσεων, συνείδησης, σκοπών. Αντ’ αυτού σήμερα ο δημόσιος χώρος γίνεται κάτι σαν θέρετρο όπου ατομικά «θέλω», προσωπικές στάσεις και συμπεριφορές κονταροχτυπιούνται συχνά μέχρις εσχάτων. Μία σαν αρένα, μία σαν πασαρέλα, άλλοτε βίαια, συνήθως πιο υπόγεια. Σίγουρα πάντως απόμερα από τα κέντρα των «μεγάλων αποφάσεων», ένας τόπος ίσα-ίσα για να –νομίζει ότι- βρίσκει ο καθένας το δίκιο του. Ή και το μέλλον του, για τους πιο «τυχερούς». Σαν ριγμένοι μέσα. Και καμιά φορά στην εκδοχή ενός χώρου ψηφιακού και άυλου, όπου όλοι είμαστε ίσοι κι όμοιοι –ή βρίσκουμε μονάχα τους όμοιούς μας- μα με ένα κατώτερο είδος ζωής, επίπεδο και απελευθερωμένο από τις πολλές συμβάσεις που η υλική συνύπαρξη των ανθρώπων γεννά και απαιτεί.
Από το πανεπιστήμιο και το σχολείο μέχρι το μετρό και το νοσοκομείο, κάτι ανάμεσα σε «χώρους υπηρεσιών» και «χώρους στοιβάγματος». Κατανάλωση εκπαιδευτικών πακέτων διαφόρων επιπέδων, απασχολούμενοι και μεταφερόμενοι σε τάξεις και βαγόνια, αποκαταστάσεις και σωτηρίες κάθε τύπου· κυρίως κάθε βαλάντιου. «Τι μπορώ εγώ να κερδίσω μέσα σε αυτό; Τι μπορώ να περισώσω;». Από τη ζούγκλα μέχρι το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», από τη «φάση μου» μέχρι την αυτοπραγμάτωση, από τον πιστοποιημένα υγιή μέχρι τον άρρωστο, η κατάργηση του δημόσιου χώρου προχωρά, αυξάνοντας τους κατατεμαχισμούς εντός κοινωνίας. Αλλά και εντός ατόμου. Γιατί ποιο τελικά μπορεί να είναι το βάρος της περιβόητης «ατομικής ευθύνης» σε ένα δημόσιο χώρο που χάνει το κύρος του και καταποντίζεται;
Για την ακρίβεια αυτό επιβάλλεται με κρατικό σχεδιασμό. Αφού πρώτα διαλυθεί το πράμα εκ των έσω, έρχονται οι μπάτσοι για να βάλουν τάξη στο χάος, δηλαδή να ασφαλίσουν τη ρύθμιση στις «αναγκαίες» κανονικότητες. Σχολές γκέτο και ελληνικά Χάρβαρντ ενόσω τα πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά και τα ιδιωτικά κολλέγια ετοιμάζονται. Μαθητές ακόμα σε τηλε-απασχόληση και ένα φθηνιάρικο σχολείο -τίγκα στην ψηφιακή καινοτομία, το «τίποτα» με κυριλέ λέξη δηλαδή- στα σκαριά. Και αρκετοί καλοθελητές, χωρίς στολές αυτοί, κράχτες των «κοινοτήτων μάθησης», να θέλουν να διώξουν σώνει και ντε κοινωνία και κοινωνικότητα από την ίδια τη διεργασία της μόρφωσης. Να κάνουν το σχολείο να μοιάσει σαν τα μούτρα της κοινωνίας που φτιάχνεται.
Στην εξ’ αποστάσεως κοινωνία, χωρίς δημόσιους θεσμούς και χώρους, δεν υπάρχει ακριβώς δημοκρατία. Όπως δεν υπάρχει και άτομο χωρίς μια αίσθηση καθήκοντος σε κάτι ευρύτερο, πέρα από την αφεντιά και τον κύκλο του. Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία αδιάφορη για τα μέλη της, απούσα από την «εκπαίδευσή» τους. Μα δεν είναι κέλυφος η δημοκρατία, μαθαίνεται μέσα ακριβώς στο δημόσιο χώρο. Αλλιώς, έρχεται ξανά η αστυνομία –και η φυλακή- για να «λύσει» όπως ξέρει το πρόβλημα. Εκεί όπου ένα βαγόνι δεν μπορεί να προφυλάξει έναν άνθρωπο, τότε ο σωριασμένος δεν είναι ο σταθμάρχης αλλά οι επιβάτες.
Υ.Γ.: Έχουμε την τύχη να μην είμαστε ακόμα Αμερική και έτσι να μαντεύουμε κάπως το μέλλον. Βέβαια κι εδώ τα ΜΑΤ, όλων των κυβερνήσεων, διδάσκουν ανενόχλητα κλωτσιές στο κεφάλι σε πεσμένους ανθρώπους.
