Οι κινητοποιήσεις του καλλιτεχνικού χώρου ενάντια στο προεδρικό διάταγμα υποβάθμισης των τίτλων σπουδών τους και εξίσωσής τους με αυτόν του απολυτηρίου λυκείου, κλιμακώθηκαν για μια ακόμη εβδομάδα. Πέρα από τις συνεχόμενες διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις, για τις οποίες η μοναδική απάντηση από μέρους της κυβέρνησης ήταν η καταστολή τους, οι σπουδαστές των δραματικών σχολών προχώρησαν σε κατάληψη του Εθνικού Θεάτρου στην Αθήνα και του Βασιλικού Θεάτρου στη Θεσσαλονίκη, από όπου καθημερινά προβαίνουν σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και άλλες εκδηλώσεις.
Επιπλέον, σε μια κίνηση πίεσης και υψηλού συμβολισμού παραιτήθηκαν όλοι οι διδάσκοντες της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, κίνηση την οποία ακολούθησαν και οι συνάδελφοί τους στην Κρατική Σχολή Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, έπειτα από την προθεσμία που είχαν δώσει ώστε να βρεθεί μια λύση πριν χαθεί η διδακτική χρονιά. Κάτι τέτοιο όμως δεν ήταν εφικτό με τον υφυπουργό Πολιτισμού Ν. Γιατρομανωλάκη να μην απαντά επί της ουσίας στα αιτήματα των καλλιτεχνών, με αποτέλεσμα την παραίτηση των διδασκόντων που συντάσσονται με τα αιτήματα των σπουδαστών. Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου που θα μείνει ανενεργή, χωρίς σπουδαστές –με τη διδακτική χρονιά να χάνεται– αλλά και δίχως καθηγητές, ενώ παράλληλα παραμένει σχεδόν καθημερινά περικυκλωμένο από αστυνομικές δυνάμεις των ΜΑΤ. Η παραπάνω κίνηση είναι ενδεικτική για το εύρος και το βαθμό της δυσαρέσκειας στις τάξεις των καλλιτεχνών και χαιρετίστηκε τόσο από τους σπουδαστές των δραματικών σχολών, όσο και από την ίδια τη διοίκηση του Εθνικού Θεάτρου η οποία συμπαρατάσσεται με τους παραιτηθέντες καθηγητές.
Η υποβάθμιση των πτυχίων και στο βάθος η ίδρυση νέων «πανεπιστημιακών» σχολών θα δημιουργήσει καλλιτέχνες πολλών ταχυτήτων, με την πλειονότητα αυτών να αναγνωρίζονται ως απόφοιτοι λυκείου και να είναι αναγκασμένοι να περάσουν μια βόλτα από κάθε λογής νεοπαγές ίδρυμα, κολεγιακού τύπου ή σεμιναρίου κάποιας περσόνας
Ωστόσο παρά τις αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες, η κυβέρνηση δεν κωφεύει απλά αλλά προχωρά και ένα βήμα παραπέρα, στοχοποιώντας τους καλλιτέχνες, δια στόματος του κυβερνητικού εκπροσώπου Γ. Οικονόμου, ο οποίος έκανε λόγο για κίνημα υποκινούμενο από την αντιπολίτευση και για ζήτημα το οποίο επί της ουσίας δεν υφίσταται πλέον – πράγμα για το οποίο προφανώς διαφωνεί σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος. Η εμμονή της κυβέρνησης και η στοχοποίηση του καλλιτεχνικού χώρου, βρίσκει εξήγηση στις ίδιες τις αντιλήψεις της συνολικά για την Παιδεία, τον Πολιτισμό και την Τέχνη. Για την κυβέρνηση τα πάντα είναι μπίζνες και μάλιστα με την –αυτονόητη για το ελληνικό πολιτικό σύστημα– ταυτόχρονη εξυπηρέτηση διαφόρων συμφερόντων, εγχώριων και ξένων.
Η υποβάθμιση των πτυχίων και στο βάθος η ίδρυση νέων «πανεπιστημιακών» σχολών θα δημιουργήσει καλλιτέχνες πολλών ταχυτήτων, με την πλειονότητα αυτών να αναγνωρίζονται ως απόφοιτοι λυκείου και να είναι αναγκασμένοι να περάσουν μια βόλτα από κάθε λογής νεοπαγές ίδρυμα, κολεγιακού τύπου ή σεμιναρίου κάποιας περσόνας. Αυτό που σε αυτή την περίπτωση διαφέρει από την υπόλοιπη εκπαίδευση, είναι ότι η τέχνη, όταν δεν είναι εμπορεύσιμη, είναι αδιάφορη ίσως και περιττή για την κυβέρνηση, οπότε επιλέγεται η αυτόματη δημιουργία μιας τεράστιας πιάτσας, από την οποία αφαιρούνται και τυπικά πλέον όλα τα δικαιώματα, ώστε να αποτελεί ένα εύκολα χειραγωγήσιμο, αγοραστικό κοινό.
«Ας αναλάβει η Πολιτεία τις ευθύνες της»
Ανακοίνωση του Συλλόγου Διδασκόντων της Ανωτέρας Σχολής Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου
Εμείς, οι καθηγήτριες και οι καθηγητές της Ανωτέρας Σχολής Δραματικής Τέχνης του Εθνικού Θεάτρου, εκφράζοντας την αντίθεσή μας στο Π.Δ. 85/2022 που υποβαθμίζει τις σπουδές, δημιουργεί μια σειρά από προβλήματα στον εργασιακό τομέα και απαξιώνει τον κλάδο των παραστατικών τεχνών, ανακοινώσαμε στις 24 Ιανουαρίου 2023 την απόφασή μας να παραιτηθούμε από τα καθήκοντά μας στις 8 Φεβρουαρίου 2023, αν δεν υπήρχε στο μεταξύ μια ουσιαστική τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος. Στηρίξαμε με αυτόν τον τρόπο και τις βασικές διεκδικήσεις των σπουδαστών, που είχαν προχωρήσει στην κατάληψη της Σχολής.
Στην εκπνοή της προθεσμίας που δώσαμε, δηλαδή στις 7/2, ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Γιατρομανωλάκης κάλεσε εκτάκτως μια αντιπροσωπεία μας και παρουσίασε τις πρωτοβουλίες που είχε ήδη λάβει το τελευταίο διάστημα σχετικά με το ζήτημα (συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης τροπολογίας) καθώς και μια σειρά από προθέσεις για μελλοντικές βελτιώσεις.
Θεωρούμε ότι αυτές οι προτάσεις δεν ικανοποιούν τα βασικά αιτήματά μας καθώς δεν υπάρχει μέχρι στιγμής καμία δημόσια δέσμευση για ουσιαστική τροποποίηση του Π.Δ. 85/2022 σχετικά με την ένταξη των αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών στην κατηγορία Τ.Ε. (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης) και την αναγνώριση / διαβάθμιση των σπουδών τους.
Εν γνώσει, λοιπόν, της κρισιμότητας της κατάστασης και της σοβαρότητας αυτής της απόφασης, προχωρούμε μετά λύπης στη διακοπή της συνεργασίας μας με τη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και παραιτούμαστε από τις τρέχουσες συμβάσεις ή / και από την ανανέωση των συμβάσεών μας για το δεύτερο εξάμηνο σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών της χρονιάς.
Ας αναλάβει η Πολιτεία τις ευθύνες που της αναλογούν απέναντι στις σπουδάστριες και τους σπουδαστές που κινδυνεύουν να χάσουν τη χρονιά τους, αλλά και απέναντι στο κύρος της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου της χώρας, που υπονομεύεται από το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα.
Ανέστης Αζάς / Ιώ Βουλγαράκη / Αλέξανδρος Βούλγαρης / Χαράλαμπος Γωγιός / Χρήστος Δήμας / Φωκάς Ευαγγελινός / Εβίτα Ζημάλη / Θάλεια Ιστικοπούλου / Γρηγόρης Ιωαννίδης / Αλεξάνδρα Καζάζου / Σίμος Κακάλας / Αλεξία Καλτσίκη / Διονύσης Καψάλης / Χαρά Κεφαλά / Μαρία Κεχαγιόγλου / Κατερίνα Κοζαδίνου / Ρηνιώ Κυριαζή / Παναγιώτα Κωνσταντινάκου / Γεωργία Μαυραγάνη / Γιάννης Μετζικώφ / Θωμάς Μοσχόπουλος / Κωνσταντίνος Μπουμπούκης / Γιάννης Νταλιάνης / Βίκυ Παναγιωτάκη / Θάνος Παπακωνσταντίνου / Αγλαΐα Παππά / Κωνσταντίνα Πιτσιάκου / Γιώργος Σαμπατακάκης / Πέτρος Σεβαστίκογλου / Αγγελική Στελλάτου / Σύλλας Τζουμέρκας / Ιωάννα Τουμπακάρη / Άγγελος Τριανταφύλλου / Πρόδρομος Τσινικόρης / Λένα Φιλίπποβα / Ταξιάρχης Χάνος / Νίκος Χατζόπουλος / Αργυρώ Χιώτη.
Μουσεία εναντίον υπουργείου Πολιτισμού
Τα πέντε μεγαλύτερα δημόσια αρχαιολογικά μουσεία της χώρας (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου) έχουν ξεκινήσει κινητοποιήσεις ενάντια σε νομοσχέδιο του υπ. Πολιτισμού, σύμφωνα με το οποίο τα μουσεία θα αποκοπούν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και θα αλλάξουν καθεστώς διοίκησης περνώντας σε αυτό του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου.
Η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στο προηγούμενο πλαίσιο λειτουργίας και στο προτεινόμενο είναι ότι τα ΝΠΔΔ διοικούνται από διοικητικό συμβούλιο, διορισμένο από την εκάστοτε κυβέρνηση, ενώ αυτά τα μουσεία σήμερα υπάγονται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία έχει την αρμοδιότητα για τις εκθέσεις τους και τους κανόνες λειτουργίας τους. Όπως έχει ήδη επισημάνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, η πείρα έχει δείξει πως η στελέχωση αυτών των συμβουλίων γίνεται συχνά από πρόσωπα που δεν έχουν καμία σχέση με την αρχαιολογία και συνήθως συνδυάζεται με την αύξηση των εισιτηρίων, την κατάργηση των δωρεάν παροχών και την εν γένει μετατροπή των μουσείων σε δημόσιους οργανισμούς μεν, που όμως λειτουργούν με κανόνες επιχείρησης. Το χειρότερο όμως είναι πως τα εν λόγω Δ.Σ. θα έχουν την δυνατότητα αν θελήσουν να κάνουν πολυετείς –σχεδόν μόνιμες– εξαγωγές αρχαιοτήτων στο εξωτερικό. Άλλωστε, αυτή η πρόθεση φανερώνεται και από τον λόγο της υπ. Πολιτισμού κ. Μενδώνη που κάνει λόγο για «μεταρρυθμιστική τομή» στην οποία «αντιδρούν όσοι είναι προσκολλημένοι σε οπισθοδρομικά στερεότυπα και στην ιδεολογία της εσωστρέφειας του πολιτισμού», επισημαίνοντας ότι ο προτεινόμενος τρόπος λειτουργίας είναι σύμφωνος με τα διεθνή πρότυπα.
Όμως η περίπτωση της Ελλάδας δεν είναι ίδια με τα «διεθνή πρότυπα» όχι μόνο λόγω του τεράστιου αρχαιολογικού πλούτου της χώρας αλλά και λόγω των ήδη υπαρχόντων προβλημάτων, δηλαδή των αρχαιοτήτων που βρίσκονται στο εξωτερικό και δεν μπορούν να επιστρέψουν, όπως π.χ. τα κλεμμένα μάρμαρα του Παρθενώνα. Σε κάθε περίπτωση η μετατροπή των μουσείων σε τουριστικά καταστήματα συνάδει με τη λογική «δανεισμού» αρχαιοτήτων για «ευγενείς» σκοπούς, διεθνείς σχέσεις και πάσης φύσεως εξυπηρετήσεις τις οποίες συνηθίζει το πολιτικό σύστημα.
Στη συνέχεια παραθέτουμε απόσπασμα από το δελτίο Τύπου από τη σύσκεψη εκπροσώπων των εργαζομένων του υπ. Πολιτισμού, που εξηγεί αναλυτικά τα προβλήματα του εν λόγω νομοσχεδίου:
«Η προτεινόμενη αλλαγή του νομικού καθεστώτος λειτουργίας των δημόσιων/κρατικών μουσείων θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υπόσταση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και στην προστασία και την ανάδειξη των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς που διαχειρίζονται.
Η επιλογή αυτή:
– Υπονομεύει τον ενιαίο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και οδηγεί στη διάλυσή της,
– Υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα των Μουσείων,
– Μετατρέπει τα Μουσεία σε κυβερνητικά υποχείρια, με τον διορισμό Διοικητικών Συμβουλίων από τον εκάστοτε υπουργό,
– Αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο των Μουσείων,
– Θέτει σε κίνδυνο την επαρκή χρηματοδότηση και στελέχωσή τους,
– Ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων λειτουργίας τους, με την αύξηση των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών στο κοινό (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις),
– Ανοίγει το δρόμο για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λχ φύλαξη, καθαριότητα, οργάνωση εκθέσεων, επικοινωνία),
– Υπάγει τις συλλογές των δημόσιων Μουσείων στην απαράδεκτη διάταξη που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 50 χρόνια,
– Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, τα οποία στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, και απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια.
– Ελλοχεύει κινδύνους για τις σχέσεις εργασίας τόσο για τους ήδη εργαζόμενους στα Μουσεία όσο και για τους μελλοντικούς που θα προσλαμβάνονται με απόφαση του διορισμένου ΔΣ».
Στην πλατφόρμα avaaz.org, με πρωτοβουλία των εργαζομένων, έχει ανέβει ηλεκτρονικό κείμενο συλλογής υπογραφών με τίτλο: «Υπερασπιζόμαστε τα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία».
