Ένα προοδευτικό μοντέλο μεταρρύθμισης στην Ουρουγουάη. Του Nile Bowie
Εάν οι πολιτικές της Ουρουγουάης για την κάνναβη πετύχουν να χαλιναγωγήσουν την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και να προάγουν την υπεύθυνη χρήση της κάνναβης, οι υπόλοιπες χώρες δεν θα έχουν καμία δικαιολογία να μην πειραματιστούν με εναλλακτικά μοντέλα νομικής προσέγγισης των ναρκωτικών.
Η μικρή λατινοαμερικάνικη χώρα της Ουρουγουάης, τόλμησε να γίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε πλήρως τη μαριχουάνα, μια από τις πολλές προοδευτικές πολιτικές που υλοποίησε η αριστερή κυβέρνηση του προέδρου Χοσέ Μουχίκα.
Ο πρώην μαρξιστής επαναστάτης και αντάρτης, που πέρασε πάνω από μια δεκαετία στη φυλακή πριν την αποφυλάκισή του το 1985, αναρριχήθηκε από βουλευτής σε Πρόεδρο της χώρας το 2009. Γνωστός για τον λιτό τρόπο ζωής του και την επιλογή του να χαρίζει το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του σε δωρεές για τους φτωχούς, ο Μουχίκα έχει επιβλέψει τη νομοθέτηση του γάμου ομοφυλοφίλων, τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων και τώρα της μαριχουάνας. Η Ουρουγουάη έχει γίνει ίσως η πιο φιλελεύθερη κοινωνικά χώρα της περιοχής και η απόφασή της να ρυθμίσει την πώληση μαριχουάνας –δηλαδή την de facto κρατικοποίηση– θα της επιτρέψει να δοκιμάσει πολιτικές που εάν πετύχουν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε άλλες χώρες.
Η νέα νομοθεσία θα καταστήσει τη μαριχουάνα διαθέσιμη στη νόμιμη αγορά για τους ενήλικες εφόσον έχουν εγγραφεί σε μια κυβερνητική βάση δεδομένων. Οι χρήστες θα μπορούν να αγοράζουν 40 γραμμάρια μαριχουάνα από τα φαρμακεία κάθε μήνα και να καλλιεργούν μέχρι και 6 δικά τους φυτά. Η κυβέρνηση αποσκοπεί να διατίθεται η μαριχουάνα προς 1 δολάριο το γραμμάριο με στόχο να χτυπήσει την τρέχουσα τιμή των 1,40 δολαρίων στη μαύρη αγορά.
Στην Ουρουγουάη εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 120.000 έως 200.000 χρήστες. Το σκεπτικό πίσω από τη νέα πολιτική είναι αυτοί οι χρήστες να μην προμηθεύονται τη μαριχουάνα από τους εμπόρους ναρκωτικών και την τοπική μαφία, να επωφεληθεί το κράτος από τη «βιομηχανία» των 40 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως νομιμοποιώντας τη, και ταυτόχρονα να διατίθεται ένα ελεγχόμενο καλής ποιότητας προϊόν σε πιο ασφαλές περιβάλλον.
Νόμοι ανάλογα με τις πραγματικές συνθήκες
Ο Χούλιο Καλζάντα, επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Φαρμάκου της Ουρουγουάης, είναι ο αρχιτέκτονας αυτής της πολιτικής. Υποστηρίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος της μαριχουάνας στη χώρα διακινείται μέσω της γειτονικής Παραγουάης και περιέχει χημικά, κόλα, ζωικά απόβλητα και άλλα πρόσθετα, ώστε να αυξάνεται η δραστικότητά της. Το σχέδιό του είναι να επιβάλει αυστηρό έλεγχο ποιότητας του προϊόντος και της περιεκτικότητάς του σε THC –το βασικό ψυχοτρόπο συστατικό του– ώστε αυτή να κυμαίνεται στο 5-12%. Η πολιτεία σχεδιάζει επίσης να παράσχει συμβουλευτικές υπηρεσίες στους χρήστες σχετικά με ασφαλέστερους τρόπους κατανάλωσης της κάνναβης, όπ ως η μαγειρική και η χρήση συσκευών ατμοποίησης.
Οι Αρχές εκτιμούν ότι η νέα νομοθεσία θα αποφέρει 8-12 εκατομμύρια δολάρια σε φορολογικά έσοδα τα οποία θα διοχετευθούν σε προγράμματα ενημέρωσης και στη θεραπεία για προβληματικούς χρήστες σκληρότερων ναρκωτικών. Τα οφέλη για την ουρουγουανή οικονομία είναι αδιαμφισβήτητα καθώς η κυβέρνηση σχεδιάζει να δώσει άδειες σε ιδιωτικές επιχειρήσεις να καλλιεργούν κάνναβη σε δημόσια γη. Οι μικροί παραγωγοί θα επιτρέπεται επίσης να πουλούν το προϊόν τους στο κράτος, κάτι που θα δημιουργήσει νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας. Η ποινικοποίηση της μαριχουάνας εξ ορισμού καθιστά την αλυσίδα της προμήθειας παράνομη και άρα ελεγχόμενη από τους εμπόρους ναρκωτικών και τα καρτέλ της βίας.
Πόλεμος στον «πόλεμο ενάντια στα ναρκωτικά»
Η επίσημη άποψη της κυβέρνησης της Ουρουγουάης είναι ότι η τωρινή ποινικοποίηση των μαλακών ναρκωτικών είναι πολύ πιο επιβλαβής για την υγεία απ’ ό,τι η ίδια η χρήση ναρκωτικών. Αρκεί να πούμε ότι το 2012 στην Ουρουγουάη, 82 θάνατοι προήλθαν από το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών αλλά κανένας θάνατος από τη χρήση μαριχουάνας. Οι αντι-ναρκωτικές πολιτικές των ΗΠΑ έχουν διοχετεύσει δισεκατομμύρια σε κατασταλτικές, αναποτελεσματικές εκστρατείες να περιορισθεί η χρήση, που είχαν ως αποτέλεσμα ανυπολόγιστο ανθρώπινο πόνο, μαζική καταστολή και καταδίκες με φυλετικά κριτήρια και την ισχυροποίηση των καρτέλ των ναρκωτικών. Για τους Λατινοαμερικανούς η πολιτική των ΗΠΑ είναι σημαντικά υπεύθυνη για την εκρηκτική άνοδο της βίας και της εγκληματικότητας στην περιοχή τους. Πρόκειται, κατά βάση, για ένα σύγχρονο κυνήγι μαγισσών ενώ εν τω μεταξύ ο αριθμός των χρηστών παγκοσμίως αυξάνεται συνεχώς.
Παρά την παταγώδη αποτυχία των κυρίαρχων πολιτικών ποινικοποίησης, η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ, υποστηρίζοντας τη Διεθνή Επιτροπή Ελέγχου των Ναρκωτικών (INCB), υιοθέτησε μία επαίσχυντη αντιδραστική θέση, επιτιθέμενη στη μικρή Ουρουγουάη και κατηγορώντας τη για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ακολούθησε την ίδια γραμμή καλώντας την ουρουγουανή κυβέρνηση «να συμμορφωθεί με τις δεσμεύσεις της βάσει των διεθνών συμβάσεων».
Η Ουρουγουάη επιμένει ότι ενεργεί στο πνεύμα των συμβάσεων αυτών, δίνοντας λύση στο πρόβλημα των ναρκωτικών με στόχο να βελτιώσει τη δημόσια υγεία. Ο Χούλιο Καλζάντα απάντησε στην INCB σε μια συνέντευξη, δηλώνοντας: «Η Ουρουγουάη είναι μια κυρίαρχη χώρα με εκλεγμένο κοινοβούλιο και βαθιά δημοκρατική παράδοση, επομένως θα συνεχίσουμε αυτή την πολιτική σύμφωνα με τα κυριαρχικά και δημοκρατικά δικαιώματά μας».
Θα ήταν πραγματικά απαράδεκτο αν η Επιτροπή για τα ναρκωτικά του ΟΗΕ προχωρούσε στην επιβολή κυρώσεων ενάντια στην Ουρουγουάη κάτω από την πίεση των ΗΠΑ.
* Ο Nile Bowie είναι πολιτικός αναλυτής και φωτογράφος που ζει και εργάζεται
στην Κουάλα Λουμπούρ της Μαλαισίας. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο RT
