Τι κρύβεται πίσω από την κίνηση της εταιρίας και ποιες οι βλέψεις της κυβέρνησης
του Νίκου Γεωργιάδη
Την περασμένη Δευτέρα, η Eldodaro Gold ανακοίνωσε πως «θα επανεκτιμήσει τις επενδυτικές επιλογές της στην Ελλάδα κατόπιν έγκρισης και έκδοσης των απαιτούμενων αδειών, σε συνεργασία με μια υποστηρικτική κυβέρνηση και θα είναι ανοιχτή σε συζητήσεις γύρω από τη χρήση και εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών». Η καναδική εταιρεία επέλεξε -όχι για πρώτη φορά- αυτή την επιθετική, επικοινωνιακή στάση προκειμένου να πιέσει την ελληνική κυβέρνηση και να τροποποιήσει υπέρ της την κοινή γνώμη για συνέχιση των μεταλλευτικών της δραστηριοτήτων.
Παρακολουθώντας την -ας τη χαρακτηρίσουμε- σύγκρουση Eldorado-κυβέρνησης, προκύπτουν μια σειρά ερωτημάτων που δεν μπορούν να απαντηθούν με βεβαιότητα και ευκολία. Ερωτήματα, όπως αν θέλει πραγματικά να φύγει η Eldorado από τη Χαλκιδική, κατά πόσο είναι πραγματική η σύγκρουση εταιρίας και κυβέρνησης, ποιά είναι τα σημεία τριβής καθώς ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η Eldorado Gold αγόρασε τα μεταλλεία χρυσού από την ελληνική εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός», η οποία είχε αποκτήσει τα δικαιώματα εξόρυξης αντί 11 εκατομμυρίων ευρώ από την πτωχευμένη TVX Hellas, θυγατρική της πολυεθνικής TVX Gold. Η τελευταία είχε προσπαθήσει να προχωρήσει ένα αντίστοιχο επενδυτικό πλάνο με αυτό της Eldorado αλλά υπό την πίεση -κυρίως- των τοπικών αντιστάσεων δεν κατάφερε να το υλοποιήσει. Καθοριστικό ρόλο στη μεταβίβαση των μετοχών στην Eldorado είχε παίξει η κυβέρνηση Σημίτη, νομοθετώντας στην ουσία κατά παραγγελία της εταιρείας. Έπρεπε όμως να φτάσουμε στο 2012 για να εγκριθεί το έργο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Συνεπώς, το θέμα της εξόρυξης χρυσού, αλλά και άλλων μεταλλευμάτων, στη Χαλκιδική με εκτεταμένα βιομηχανικά μέσα δεν είναι φρέσκο και ο κύριος λόγος που δεν έχει προχωρήσει τόσα χρόνια είναι τα δυναμικά τοπικά κινήματα που υπερασπίζονται τον τόπο τους και δεν είναι διατεθειμένα να επιτρέψουν την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που σχεδιάζουν οι κατά καιρούς κυβερνήσεις και πολυεθνικοί χρυσοθήρες. Καταστροφή η οποία αφενός δεν είναι αναστρέψιμη, αφετέρου θα έχει άμεσες επιπτώσεις και σε μια σειρά άλλες δραστηριότητες της περιοχής όπως η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός.
Μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη «στροφή στον ρεαλισμό» που δεν απέρριπτε πλέον το επενδυτικό σχέδιο της Eldorado, δύο ήταν τα βασικά σημεία τριβής με την εταιρία. Η καθετοποίηση της παραγωγής και η μέθοδος επεξεργασίας του μεταλλεύματος.
Η σύμβαση εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων, που συνυπέγραψαν η «Ελληνικός Χρυσός» (95% Eldorado Gold και 5% ΕΛΛΑΚΤΩΡ) και το Ελληνικό Δημόσιο, προϋποθέτει την καθετοποίηση της παραγωγής. Η καθετοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή η επέκταση της μεταλλουργικής δραστηριότητας μέχρι το στάδιο το τελικού προϊόντος, θεωρήθηκε απαραίτητο προαπαιτούμενο για όλες τις προηγούμενες αποφάσεις, κυρίως δικαστικές, αφού είναι ο μόνος τρόπος για μπορέσει το δημόσιο να έχει οικονομικό όφελος, μέσω της φορολόγησης της εταιρείας (Ν. 3220/2004). Αντ’ αυτού η Eldorado επιχειρεί και πιέζει ώστε η μεταλλουργική επεξεργασία να γίνει σε υπάρχοντα εργοστάσιά της στην Κίνα και να μην εγκαταστήσει ανάλογο στην Ελλάδα, για ευνόητους οικονομικούς λόγους. Δηλαδή, κατά την εταιρεία η εθνική οικονομία θα στηριζόταν μόνο έμμεσα, από την φορολόγηση των εργαζομένων και από την «παράπλευρη» και «έμμεση» ανάπτυξη, ως αποτέλεσμα της επένδυσης.
Σε ότι αφορά στη μέθοδο επεξεργασίας το πρόβλημα της εταιρίας ξεκινά από το γεγονός ότι η πυρομεταλλουργική μέθοδος της ακαριαίας τήξης (flash-melting) που προβλέπεται υποχρεωτικά τόσο από την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όσο και από την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων, δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθώς δεν ενδείκνυται για συμπυκνώματα υψηλής περιεκτικότητας αρσενικού, όπως είναι αυτό της Ολυμπιάδας που φτάνει στο 12%. Η εταιρία προκειμένου να παρακάμψει το ζήτημα εμφάνισε τεχνικές εκθέσεις που παρήγγειλε από την Φιλανδική Outokumpu, η οποία έκανε εργαστηριακές δοκιμές σε δείγματα από την Αργεντινή με χαμηλότερο ποσοστό αρσενικού, ωστόσο όμως αναφέρει πως η μέθοδος χρήζει περαιτέρω έρευνας. Συνεπώς, η Eldorado έχει βρεθεί δέσμια του Επενδυτικού Σχεδίου Ανάπτυξης και της Σύμβαση Εκμετάλλευσης που ίδια υπέγραψε.
Εξίσου δέσμιος είναι και ο ΣΥΡΙΖΑ. Από υποστηρικτής του κινήματος ενάντια στην εξόρυξη, την οποία έβλεπε -και καλώς- σαν ένα φαραωνικό και περιβαλλοντοκτόνο έργο, αποτέλεσμα μιας αποικιοκρατικής σύμβασης, χωρίς κανένα πραγματικό όφελος για τη χώρα και την κοινωνία, μετά το Σεπτέμβριο του 2015 μεταστράφηκε σε τοποτηρητή της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Έτσι, πορεύεται με προμετωπίδα την ολοκλήρωση της επένδυσης, αλλά με σεβασμό στους νόμους και το περιβάλλον, ενώ προσπαθεί να διαχωρίσει τις Σκουριές από την Ολυμπιάδα.
Η υποκρισία όμως συνεχίζεται. Μπορεί η κυβέρνηση να θέλει να εμφανίζεται ότι συγκρούεται με την Eldorado, παρόλα αυτά επιλέγει την τοποθέτηση στο αρμόδιο υπουργείο του Γ. Σταθάκη, ενός ανθρώπου που θα διεκπεραιώσει με κυνικότητα τη δουλειά και ορίζει ως εκπρόσωπο του Δημοσίου στο διαιτητικό δικαστήριο, τον πρώην νομικό σύμβουλο της TVX Hellas. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός πως ο Γ. Σταθάκης έδωσε τις δυο άδειες για την Ολυμπιάδα τις μέρες που μεσολάβησαν ανάμεσα στην ανακοίνωση αναστολής των επενδύσεων της Eldorado και στην έναρξη της (μέχρι τριμήνου) διαιτησίας. Όμως αυτά δεν αρκούν για την πολυεθνική χρυσοθηρική εταιρία, η οποία δεν αποσύρι την αναστολή και στην ουσία εκβιάζει την κυβέρνηση με τις απολύσεις που θα ακολουθήσουν.
Η στιγμή της ανακοίνωσης της αναστολής καθώς και η επιλογή αυτής καθεαυτής της κίνησης δεν είναι καθόλου τυχαίες. Ήρθαν αμέσως μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, τον οποίο και προσπαθεί να εκθέσει, για το περιβόητο GRinvest και το διεθνές κάλεσμά του στον επενδυτικό παράδεισο της αποικίας. Η εταιρία είναι πλήρως εκτεθειμένη στους μετόχους της, οι οποίοι βλέπουν την τιμή της μετοχής να μειώνεται και υπό αυτό το πρίσμα είναι πιθανή μια οριστική παύση της επένδυσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πρόβλημα τελειώνει. Διεθνείς αναλυτές καλωσόρισαν την επικοινωνιακή επίθεση της διοίκησης της εταιρίας, βλέποντας τη μεγάλη εικόνα και επικροτούν ένα stop-loss στα κεφάλαια της Eldorado, ενώ δεν αποκλείουν ακόμη και την πώληση της «Ελληνικός Χρυσός» στην πρότερη εταιρία του διευθύνοντα συμβούλου G.Berns, Gold Corp. Όλα αυτά υπό το πρίσμα της επανόδου της διεθνούς τιμής του χρυσού, μετά το πολύ κακό 2015, που σκιαγραφεί μια καλή συγκυρία για να συνεχιστεί η επένδυση στην Χαλκιδική
Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση φαίνεται να κινείται σε μια κατεύθυνση συναίνεσης με την Eldorado. Προσπαθεί βέβαια να ντύσει την υπόθεση με έναν επικοινωνιακό μανδύα αντίστασης, προκειμένου να μην περιθωριοποιηθεί εκλογικά ούτε από τους κατοίκους που εξακολουθούν, παρά τις δυσκολίες, να αντιστέκονται, αλλά ούτε και από τους εργαζομένους στην εταιρία, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα και το φιλοεπενδυτικό προφίλ.
Χρυσό κουίζ: Πόσοι είναι τελικά οι εργαζόμενοι της «Ελληνικός Χρυσός» και ποιο το μέγεθος της επένδυσης;
Όσο εκκωφαντική είναι η σιωπή ιθυνόντων, πολιτικού προσωπικού και ΜΜΕ για το μέγεθος της καταστροφής στην Χαλκιδική από την «επένδυση» της Eldorado, άλλο τόσο υψηλοί είναι οι τόνοι για τον αριθμό των εργαζομένων αλλά και τα δισ που επενδύει η εταιρία στην περιοχή. Χαρακτηριστικό των ημερών είναι η συνεχής αύξηση των αριθμών μέρα με τη μέρα. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα;
Τα 2,3,4… -και να δούμε που θα φτάσουν- δισ που έχουν επενδυθεί και μένουν να επενδυθούν αποτελούν μόνο μέρος της προπαγάνδας για τους ιθαγενείς. Η επένδυση δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 1 δισ όπως προκύπτει τόσο από το Επενδυτικό Σχέδιο του 2006, όσο και από δηλώσεις στελεχών της Eldorado. Αλλά ακόμη και τα 860 εκατ που προβλέπονται δεν ευσταθούν, καθώς αν η εταιρία δεν προχωρήσει στην καθετοποίηση της παραγωγής, όπως προβλέπει η σύμβαση, θα εξοικονομήσει από φόρους γύρω στα 450 εκατ., ενώ από την πώληση του υπάρχοντος χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη εισέπραξε 100 εκατ και αναμένεται να εισπράξει επιπλέον 110. Συνεπώς η επένδυση των 2,3 και βάλε δισ αφήνει πίσω 200 περίπου εκατ., χωρίς κανένα όφελος για την εθνική οικονομία και με παράπλευρες απώλειες που θα έρθουν στην τοπική και εθνική οικονομία από την επίδραση που θα έχει η εξόρυξη στην αγροτική παραγωγή, τον τουρισμό κλπ της Χαλκιδικής. Αλλά για αυτό δεν έχει γίνει καμιά μελέτη, από κανέναν αρμόδιο φορέα. Αυτή είναι η ανάπτυξη της Eldorado στην αποικία-Ελλάδα.
Επίσης, έχει ακουστεί από δημοσιογραφικά και πολιτικά χείλη πως οι εργαζόμενοι στην «Ελληνικός Χρυσός» είναι δυο και τρεις χιλιάδες. Ακόμη και το σωματείο εργαζομένων σε παλιότερη ανακοίνωσή του, έκανε λόγο για 1.940 υπάρχουσες θέσεις εργασίας, ενώ υπολογίζουν πως θα δημιουργηθούν ακόμη 5.000, χωρίς να υπολογίζουν την παράλληλη απασχόληση. Παρόλα αυτά η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) προβλέπει 1.300 μόνιμες θέσεις εργασίας, ενώ υπολογίζει την παράλληλη απασχόληση (έμμεση και παρακινούμενη) στις 880. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως -θεωρητικά- 550 άτομα εργάζονται στις εγκαταστάσεις σε Στρατώνι και Μαύρες Πέτρες, ενώ η δυναμική της παραγωγής ανέρχεται σε 250.000 τόνους/έτος. Ωστόσο, στη ΜΠΕ προβλέπονται σε πλήρη λειτουργία, δηλαδή 400.000 τόνοι/έτος 300 θέσεις εργασίας. Είναι καθαρό πως η τακτική της εταιρίας είναι να διογκώνει τα νούμερα σε ότι αφορά τις θέσεις εργασίας. Αυτό όμως που θα έπρεπε να προβληματίσει ακόμη περισσότερο είναι πως το Στρατώνι κάτω από φυσιολογικές συνθήκες δε δικαιολογεί ούτε τις 300 θέσεις. Η Eldorado λοιπόν ακολουθεί μια οργανωμένη επικοινωνιακή πολιτική μέσα στην οποία εντάσσεται και η δημιουργία θέσεων εργασίας που δεν χρειάζονται, προκειμένου να επηρεάσουν την κοινή γνώμη. Φυσικά αυτές οι θέσεις θα διαρκέσουν όσο εκκρεμεί η υλοποίηση του έργου. Μετά κάθε κατεργάρης…
