του Γιώργου Κυριακού
Ο χώρος των Βαλκανίων συνεχίζει να παράγει ειδήσεις που επιβεβαιώνουν ότι η ευρύτερη περιοχή εξακολουθεί να αποτελεί «υπόδειγμα» τόσο πολιτικής αστάθειας, όσο και γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Παλιές και νέες αντιφάσεις χρωματίζουν τις εξελίξεις και διατηρούν τα Βαλκάνια ως χώρο υποψήφιο για την επέκταση πολεμικών και άλλων συγκρούσεων… Αυτήν την εβδομάδα συζητιούνται τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στη Βουλγαρία (πριν καλά-καλά κλείσουν οι κάλπες ορισμένοι μιλούν και για πιθανή 6η εκλογική αναμέτρηση σε διάστημα διετίας!), όπως και των προεδρικών εκλογών στο μικροσκοπικό Μαυροβούνιο – οι οποίες τερμάτισαν με ταπεινωτικό τρόπο την 30χρονη ηγεμονία του πρώην «κομμουνιστή» και μετέπειτα φανατικά αντισέρβου και αντιρώσου Τζουκάνοβιτς. Μια τρίτη εξέλιξη, που πέρασε στα ψιλά αλλά μάλλον λέει πολλά, είναι η πρωτοβουλία μιας «τετράδας» βαλκανικών χωρών να επισημοποιήσουν τους όρκους πίστης τους στην Ε.Ε., επιχειρώντας ταυτόχρονα να αυξήσουν την περιθωριοποίηση της Σερβίας…
Σε αδιέξοδο το «βουλγαρικό πείραμα»;
Στην 5η εκλογική αναμέτρηση μέσα σε δύο χρόνια, ο κουρασμένος βουλγαρικός λαός (για την ακρίβεια το τμήμα του που άντεξε να συρθεί μέχρι τις κάλπες, δηλαδή μόλις το 40% των εκλογέων) ανέδειξε πρώτο τον διεφθαρμένο πρώην πρωθυπουργό Μπορίσοφ, αρχηγό του κεντροδεξιού GERB, με 25,4%. Δεύτερο ήρθε το φιλοδυτικό κόμμα των Πέτκοφ-Βασίλιεφ με 23,5%, ενώ έκπληξη αποτέλεσε το εθνικιστικό φιλορωσικό κόμμα «Αναγέννηση», που έλαβε 13,6%. Το τουρκικό «Κίνημα για την Ελευθερία» πήρε 13,1% (ποσοστό αντίστοιχο με αυτό της τουρκικής μειονότητας στη Βουλγαρία), και το φιλορωσικό Σοσιαλιστικό Κόμμα 8,6%. Τέλος, το κόμμα του «λαϊκιστή» Τριφόνοφ έλαβε 4% και επανέκαμψε στο Κοινοβούλιο. Η κρίση του πολιτικού συστήματος στη Βουλγαρία είναι ολοφάνερη. Η χώρα βαδίζει διασπασμένη, ακολουθώντας τον οιονεί κανόνα στα οικόπεδα των μεταπολιτευτικών Βαλκανίων: πολυεξάρτηση, διαφθορά, φτώχεια και μετανάστευση. Είναι πιθανόν τα δύο πρώτα κόμματα (που έχουν εχθρικές σχέσεις) να κάνουν την ανάγκη φιλοτιμία και να συνεργαστούν, προκειμένου να περιοριστεί ο ρόλος του φιλορώσου πρόεδρου Ράντεφ. Σε μια τέτοια περίπτωση, ίσως μιλήσουμε πάλι για επανεκκίνηση του «βουλγαρικού πειράματος».
Συνταξιοδότησαν τον Τζουκάνοβιτς στο Μαυροβούνιο
Τίτλοι τέλους για τον καλό μαθητή των Αμερικανών, τον «ευέλικτο» –και πρόεδρο επί μία 30ετία– Τζουκάνοβιτς. Όσο κι αν προσπάθησε να εκφοβίσει τους ψηφοφόρους, δηλώνοντας ότι η Σερβία είναι αντίγραφο της Ρωσίας στα Βαλκάνια και ότι συνιστά απειλή για το Μαυροβούνιο, δεν έπεισε. Στον Β΄ γύρο των προεδρικών εκλογών, με σχετικά υψηλή συμμετοχή (70,1%), επικράτησε άνετα (58,9%) ο 36χρονος Γιάκοβ Μιλάτοβιτς. Ο Μιλάτοβιτς είναι φιλοδυτικός, με θητεία σε ιδρύματα και πανεπιστήμια της «σωστής πλευράς», ταυτόχρονα όμως έχει δεσμευθεί ότι θα επαναπροσεγγίσει τη Σερβία. Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε τον ψήφισαν και οι φιλοσέρβοι Μαυροβούνιοι. Βέβαια ο νέος πρόεδρος, ο οποίος κατά τα άλλα έχει πολύ καλές σχέσεις και με τη Σερβική Εκκλησία, εμφατικά δήλωσε ότι η πρώτη του επίσκεψη δεν θα είναι στο Βελιγράδι, αλλά στις Βρυξέλλες. Είναι άραγε η εκλογή του Μιλάτοβιτς μια θετική (σε σύγκριση με την εποχή Τζουκάνοβιτς) εξέλιξη στην κατεύθυνση αντιμετώπισης των προβλημάτων διαφθοράς, της μετατροπής της χώρας σε χώρο λαθρεμπορίου και διακίνησης ναρκωτικών, του τεράστιου χρέους, καθώς και των νέων προκλήσεων της «πολεμικής οικονομίας»; Θα δείξει!
Και με τους Σέρβους, και εναντίον τους
Δίπλα στην πρωτοβουλία «Ανοιχτά Βαλκάνια» (Σερβία, Αλβανία, Σκόπια), η οποία επανεμφανίστηκε πρόσφατα σε… έκθεση κρασιών στη Βερόνα της Ιταλίας, ιδρύθηκε κι άλλη μία, με τον μακροσκελή και εντυπωσιακά εύγλωττο τίτλο «QUAD – 100% συμμόρφωση με την κοινή εξωτερική πολιτική ασφάλειας της Ε.Ε.»! Σ’ αυτήν συμμετέχουν τα Σκόπια, η Αλβανία, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο. Τη νέα πρωτοβουλία εγκαινίασαν οι υπουργοί Εξωτερικών της «τετράδας» Μπουγιάρ Οσμάνι (Σκόπια), Όλτα Τζάσκα (Αλβανία), Κρεσνίκ Αχμέτι (Κόσοβο, αναπληρωτής ΥΠΕΞ) και Τζόρτζε Ραντούλοβιτς (Μαυροβούνιο, υπηρεσιακός ΥΠΕΞ). Και οι τέσσερις σχολίαζαν ότι η Σερβία και οι Σερβοβόσνιοι είναι ανεπιθύμητοι στην QUAD, διότι δεν επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία. Να υποθέσουμε ότι όσο τα δύο αλβανικά κράτη ισχυροποιούν την ενότητά τους διαμέσου της νέας φόρμουλας, άλλο τόσο θα ενισχυθεί με κάποια άλλη φόρμουλα και η σερβική ενότητα μεταξύ της Σερβίας, της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και της σερβικής κοινότητας στο Βόρειο Κόσοβο; Μάλλον θα πρέπει να περιμένουμε εξελίξεις…
