του Παύλου Δερμενάκη
Η πρόσφατη γνωστοποίηση της εμπλοκής ενός «αντιπροσώπου του λαού» στις διαδικασίες κλοπής ιδιωτικής περιουσίας μέσω εκβιαστικών διαδικασιών λόγω δανείων, γνωστό ως «σκάνδαλο Πάτση» αποδεικνύει για μία ακόμα φορά τη σαπίλα του πολιτικού συστήματος. Η διαφθορά, και η διαπλοκή αφορούν πρώτα την κυβέρνηση, βουλευτής της οποίας ήταν ο συγκεκριμένος τύπος. Αφορά όμως και την αντιπολίτευση, που στο παρελθόν είχε θητεύσει σε κυβερνητικές θέσεις καθώς έχει και αυτή το δικό της μεγάλο μερίδιο στην υπόθεση. Το θεσμικό πλαίσιο πάνω στο οποίο «οικοδομούνται» επιχειρηματικές διαδικασίες όπως αυτή έχει και τις δικές της υπογραφές-ψήφους ως προηγούμενη κυβέρνηση.
Δεν έχει νόημα, με την τροπή που έχουν πάρει τα γεγονότα όχι μόνο λόγω της συγκεκριμένης υπόθεσης αλλά λόγω των γενικότερων διαδικασιών που ακολουθούνται από αυτές τις εταιρείες να μπούμε σε ανάλυση τι, πώς και πάνω σε ποια νομική βάση κινούνται. Η δημοσιοποίηση της υπόθεσης, οι αιχμές ακόμα και από τον φιλικό προς την κυβέρνηση Τύπο, η προσπάθεια αποστασιοποίησης των πάντων από τον «κακό Πάτση» μας οδηγούν σε ορισμένα συμπεράσματα, ειδικά όταν γνωρίζουμε τις διαδικασίες που ακολουθεί όλος αυτός ο μηχανισμός είσπραξης των κόκκινων δανείων και πως φτάσαμε ως εδώ αλλά και που θα καταλήξει όλο αυτό.
1. Το θέμα της ύπαρξης και δράσης εταιρειών όπως αυτή του Πάτση δεν είναι κάτι νέο. Δεν προέκυψε το 2022. Ξεκίνησε με την έναρξη της φτωχοποίησης του ελληνικού λαού ως αποτέλεσμα της ένταξης της Ελλάδας στα μνημόνια. Η γιγάντωση του φαινομένου των κόκκινων δανείων έφερε στο προσκήνιο μια σειρά νέους «θεσμούς»: εισπρακτικές εταιρείες, εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών, εταιρείες διαχείρισης καθυστερημένων οφειλών, κοράκια της αγοράς γνωστά ως funds για να υπάρχει η ανωνυμία κ.λπ. Όλα αυτά στηρίχτηκαν στο νομικό πλαίσιο που ξεκινά από το 2003, νόμος επί ΠΑΣΟΚ-Σημίτη για τιτλοποίηση δανείων τραπεζών, το οποίο εξελίχθηκε και εξειδικεύτηκε πολύ στην περίοδο των μνημονίων, από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις, με τις εντολές και την εποπτεία της τρόικας των δανειστών. Αποκορύφωμα αυτών των θεσμικών αλλαγών ήταν η οριστική κατάργηση του νόμου Κατσέλη για την προστασία των δανειοληπτών επί ΣΥΡΙΖΑ (2018), η θεσμοθέτηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (2017) για να μην υπάρχει δυνατότητα διακοπής των διαδικασιών όπως συνέβαινε μέχρι τότε με την παρέμβαση του κινήματος κατά των πλειστηριασμών καθώς και η κατάργηση μιας σειράς προστατευτικών διαδικασιών των δανειοληπτών, με την αντίστοιχη ενίσχυση της θέσης των τραπεζών, το καλοκαίρι του 2015 που ψηφίστηκαν ως προαπαιτούμενα το τρίτου μνημονίου από όλα τα έχοντα κυβερνητική θητεία κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ). Αυτά επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτές οι διαδικασίες οδήγησαν στην ανεξέλεγκτη δράση όλων όσων συμμετέχουν στη διαδικασία είσπραξης των κόκκινων δανείων, στον εκβιασμό προς τους δανειολήπτες για να υποταχθούν στις παράλογες απαιτήσεις τους και σε πλειστηριασμούς σε βάρος όσων δεν είχαν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν.
Όταν πωλούνται τα δάνεια μεταβιβάζονται μαζί με αυτά και οι συνοδευτικές εξασφαλίσεις στο βαθμό που υπάρχουν προσημειώσεις ή υποθήκες. Με αυτή τη διαδικασία προκύπτει από τα δημοσιεύματα ότι έχουν περάσει στα χέρια των funds περί τα 700.000 ακίνητα συνολικής αξίας 40-45 δισ. ευρώ. Δηλαδή ένα πολύ μεγάλο μέρος της περιουσίας των Ελλήνων ανήκει ουσιαστικά στα funds
2. Το μέγεθος της κερδοσκοπίας των εταιρειών που εμπλέκονται στη διαδικασία της αγοράς και είσπραξης των κόκκινων δανείων είναι τεράστιο. Χαρτοφυλάκια δανείων χωρίς εξασφαλίσεις έχουν πωληθεί στο 6-10% της λογιστικής αξίας τους. Χαρτοφυλάκια δανείων που περιέχουν στεγαστικά με εξασφαλίσεις πωλούνται σε ποσοστό γύρω στο 21-40%. Αν λάβουμε υπόψη ότι όλη αυτή η «αγορά» των κόκκινων δανείων είναι αρκετές δεκάδες δισ. ευρώ κατανοούμε το μέγεθος της κερδοσκοπίας. Συνολικά εκτιμάται ότι έχουν πωληθεί μέχρι τώρα δάνεια αξίας 55-60 δισ. ευρώ. Μόνο τον Δεκέμβριο 2021 οι πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων ανήλθαν στα 19 δισ. ευρώ.
Ενδεικτικά αν ένα χαρτοφυλάκιο χωρίς εξασφαλίσεις ύψους 1 δισ. ευρώ πωληθεί στο 7% δηλαδή στα 70 εκατ. και στη συνέχεια εισπραχθούν μόνο τα 140 θα έχουν κερδίσει οι αγοραστές 70 εκ. ή σε ποσοστό 100%. Την ίδια στιγμή οι τράπεζες θα έχουν χάσει 930 εκατ. ευρώ που τα καλύπτει όπως συνήθως ο ελληνικός λαός. Αν ο οφειλέτης έχει ακίνητη περιουσία τότε είναι πολύ πιο ευάλωτος σε εκβιασμούς υπό την απειλή της διαδικασίας: «διαταγή πληρωμής-κατάσχεση-πλειστηριασμός», ανεξάρτητα αν η ακίνητη περιουσία του είναι προσημειωμένη ή όχι. Και η μη προσημειωμένη περιουσία είναι έρμαιο των δανειστών αφού έχουν τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε ενέργειες και σε βάρος αυτής.
Φυσικά όταν πωλούνται τα δάνεια μεταβιβάζονται μαζί με αυτά και οι συνοδευτικές εξασφαλίσεις στο βαθμό που υπάρχουν προσημειώσεις ή υποθήκες. Με αυτή τη διαδικασία προκύπτει από τα δημοσιεύματα ότι έχουν περάσει στα χέρια των funds περί τα 700.000 ακίνητα συνολικής αξίας 40-45 δισ. ευρώ. Δηλαδή ένα πολύ μεγάλο μέρος της περιουσίας των Ελλήνων ανήκει ουσιαστικά στα funds.
Όλο αυτό το κερδοσκοπικό παιγνίδι στήνεται με ελάχιστα κεφάλαια από πλευράς των εταιρειών που εμπλέκονται ειδικά όσον αφορά τη διαχείριση. Είναι ενδεικτικό ότι π.χ. η εταιρεία PQH AE με κεφάλαιο μόλις 24.000 ευρώ ανέλαβε το 2018 τη διαχείριση κόκκινων δανείων 6 δισ.
3. Η περίπτωση Πάτση δεν έγινε γνωστή στο χώρο της Ν.Δ. αλλά και γενικότερα στους γνωρίζοντες τις σχετικές διαδικασίες λειτουργίας της «αγοράς» των κόκκινων δανείων τώρα. Όπως αποδεικνύεται από τα καθημερινά δημοσιεύματα η δράση του στον χώρο ήταν γνωστή εδώ και χρόνια. Απλά όλη την προηγούμενη της «αποκάλυψης» περίοδο οι διαδικασίες αυτές ήταν κάτι το «φυσιολογικό» για όλους αυτούς (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) που σήμερα στηλιτεύουν τη δράση του, αφού άλλωστε όλοι τους έχουν συμμετοχή στη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου που έφτιαξε τον κάθε «Πάτση».
4. Ο Πάτσης δεν είναι ο μοναδικός από το χώρο της Ν.Δ. που ασχολείται με την είσπραξη-κερδοσκοπία των κόκκινων δανείων. Πάλι από τα δημοσιεύματα του τύπου προκύπτει συμμετοχή από το πολύ στενό οικογενειακό περιβάλλον πρωτοκλασάτων στελεχών της κυβέρνησης σε αντίστοιχες διαδικασίες. Η σύζυγος του υπουργού Δικαιοσύνης συμμετείχε μέχρι πρόσφατα σε εταιρεία με την οικογένεια Πάτση. Ο αδελφός του σημερινού αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Μ. Βαρβιτσιώτη συμμετείχε στο επιχειρηματικό σχήμα που εξαγόρασε σημαντικά ποσά κόκκινων δανείων από την Alpha Bank και τη Eurobank το 2017, πριν αναλάβει στη συνέχεια (2019) επικοινωνιακός σύμβουλος του κ. Μητσοτάκη. Οι γιοί του κ. Σιούφα, υπουργού και προέδρου της Βουλής επί Ν.Δ. κατά το παρελθόν, έχουν μια από τις μεγαλύτερες αν όχι τη μεγαλύτερη εισπρακτική εταιρεία για κόκκινα δάνεια, η οποία εμφανίζεται ως δικηγορική, που διαχειρίζεται ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο προερχόμενο από όλες τις τράπεζες. Για τη «δράση» τους έχουν δεχθεί πολλές πειθαρχικές καταδίκες αλλά συνεχίζουν απτόητοι.
5. Η υπόθεση Πάτση και η σύνδεσή της με τη σύζυγο του κ. Τσιάρα, υπουργού Δικαιοσύνης, έφερε στο φως της δημοσιότητας για μία ακόμα φορά το πόσο διάτρητο είναι το σύστημα του «πόθεν έσχες», των επωνύμων πολιτικών προσώπων και μεγαλοστελεχών επιχειρήσεων του δημοσίου και όχι μόνο, που εφαρμόζεται στη χώρα μας. Επιχειρήσεις και τεράστια ποσά αδήλωτα. Κανένας έλεγχος για αυτά που δηλώνονται ή όχι αν δικαιολογούνται και από που προέρχονται. Εταιρείες με πολυετή δραστηριότητα, που δεν δηλώθηκαν στο παρελθόν, εμφανίζονται ξαφνικά από το πουθενά για να νομιμοποιηθεί η ύπαρξη τους, χωρίς κανένα προηγούμενο έλεγχο. Και το πολιτικό σύστημα όταν τα σκάνδαλα, που γνωρίζει πολύ καλά και πρακτικά υποθάλπει, βγαίνουν στη δημοσιότητα και δημιουργούν στην εκάστοτε κυβέρνηση πρόβλημα δημοτικότητας, κοινώς βλέπει τα δημοσκοπικά ποσοστά της να καταρρέουν, «οδηγεί τις υποθέσεις» στους ελεγκτικούς μηχανισμούς και στους εισαγγελείς. Και με την υπόθεση Πάτση και τις παραφυάδες της δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Κατόπιν εορτής, για κάτι που θα έπρεπε να έχει ελεγχθεί εδώ και χρόνια, η «Επιτροπή Πόθεν Έσχες της Βουλής» αποφάσισε την παραπομπή του Α. Πάτση στον Εισαγγελέα Εφετών και στον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος. Επίσης αποφασίστηκε η άρση του τραπεζικού, φορολογικού και χρηματιστηριακού απορρήτου του για να διερευνηθεί η πολυσχιδής δραστηριότητά του. Όλα κατόπιν εορτής, όταν «μας πήραν χαμπάρι» που λέει ο λαός, ενώ είχαν όλες τις δυνατότητες και όλα τα εργαλεία για να έχουν κάνει ουσιαστικούς ελέγχους εδώ και χρόνια.
Η συμμετοχή των διαφόρων «Πάτσηδων», με την ιδιότητα του βουλευτή, υπουργού, κομματικού στελέχους, συγγενικού προσώπου κ.λπ., στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, τους επιτρέπει, με προνομιακούς όρους, να νέμονται το δημόσιο χρήμα, που προέρχεται από το υστέρημα του λαού
6. Ο Α. Πάτσης και όλοι οι διαχρονικά όμοιοί του, αρκεί να θυμηθούμε παλαιότερα τον Γ. Βουλγαράκη (2008), έχουν ένα «βασικό» επιχείρημα: «Αυτό που κάνω είναι νόμιμο» μας εξηγεί σήμερα ο Α. Πάτσης και «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» έλεγε ο Γ. Βουλγαράκης στο παρελθόν. Το θέμα είναι ότι αυτό που θεωρούν νόμιμο με βάση την κοινή λογική είναι μία «καραμπινάτη παρανομία», κοινώς απάτη, η οποία έχει ντυθεί με το μανδύα της νομιμότητας από το σάπιο πολιτικό σύστημα που νομοθετεί μετατρέποντας επαίσχυντες πράξεις ακόμα και κλοπής σε «νόμιμο» καθεστώς. Διότι πώς αλλιώς μπορείς να θεωρήσεις π.χ. το γεγονός ότι προσπάθησαν να πάρουν το σπίτι της κας Κολοβού μετά από πλειστηριασμό για οφειλή 15.000 ευρώ. Βέβαια στην περίπτωσή της τελικά δεν έχασε το σπίτι της μετά τη δημοσιοποίηση του θέματος και την κινητοποίηση του κόσμου όμως πόσοι άλλοι έχασαν με αντίστοιχες διαδικασίες τα σπίτια τους και την περιουσία τους για να πλουτίσουν τα κάθε είδους «κοράκια» τύπου Πάτση. Συνεπώς δεν είναι υπεύθυνος μόνο ο κάθε Πάτσης αλλά και όλο το πολιτικό σύστημα για αυτές τις καταστάσεις, αφού το πολιτικό σύστημα κατ’ εντολή των δανειστών, των τραπεζών και των funds, δημιούργησε το θεσμικό πλαίσιο που γέννησε τους «Πάτσηδες» οι οποίοι μέχρι χθες αποτελούσαν την κανονικότητα του συστήματος. Τώρα άλλαξε κάπως η κατάσταση γιατί ένας από αυτούς που ψηφίζουν τους νόμους, και δεν είναι ο μόνος, είναι και από την «άλλη πλευρά», που αξιοποιούν αυτούς τους νόμους για τον προσωπικό τους πλουτισμό με την κλοπή της περιουσίας του λαού. Κοινώς όπως λέει ο θυμόσοφος λαός μας «Γιάννης κερνά, Γιάννης πίνει», αυτή είναι η κανονικότητα του συστήματος και το «νόμιμο που είναι και ηθικό»…
7. Βέβαια ο πλουτισμός των διαφόρων «Πάτσηδων» δεν γίνεται μόνο μέσω μιας διαδικασίας, στη συγκεκριμένη περίπτωση με την εισπρακτική. Η συμμετοχή τους με την ιδιότητα του βουλευτή, υπουργού, κομματικού στελέχους, συγγενικού προσώπου κ.λπ. στα κέντρα λήψης των αποφάσεων τους επιτρέπει με προνομιακούς όρους να νέμονται το δημόσιο χρήμα, που προέρχεται από το υστέρημα του λαού. Έτσι ο μεν Πάτσης, για να μείνουμε μόνο στα τελευταία, ελάμβανε και από διάφορες πηγές δημόσιο χρήμα και οι άλλοι «Πάτσηδες» όπως η κα Πιτσίκα των ημερών επίσης με προνομιακές, αδιαφανείς διαδικασίες και συμβάσεις ή δίνουν μόνοι τους «μπόνους» στον εαυτό τους από τα υπερκέρδη που δημιουργούνται με διαδικασίες «κερδοσκοπίας» και φτωχοποίησης του λαού, όπως συμβαίνει με τον κ. Στάση της ΔΕΗ. Όλα αυτά συμβαίνουν καθημερινά, είναι μία κανονικότητα την οποία έχει δημιουργήσει σε βάρος του δημοσίου χρήματος και του λαού το πολιτικό σύστημα.
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι οι απαράδεκτες, ανήθικες πρακτικές που εφαρμόζουν πολλοί, όχι μόνο προερχόμενοι από πολιτικούς χώρους, στηρίζουν τα έργα τους στη «νομιμότητα», στην «κανονικότητα» που έχει θεσμοθετήσει το σάπιο πολιτικό σύστημα. Νομοθετεί για να εξυπηρετήσει συμφέροντα. Τα συμφέροντα αξιοποιούν τη νομοθεσία και όταν κάτι πάει στραβά, που έχει συνέπειες στα «ψηφαλάκια», τότε όλοι, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, καταγγέλλουν και πλειοδοτούν σε ηθική, διαφάνεια και όρκους πίστης στην εξυπηρέτηση του λαού για να τα ξεχάσουν όλοι μαζί μετά από λίγο και να συνεχίσουν στην ίδια κανονικότητα. Τόσες μέρες μας «ταΐζουν» όχι μόνο το σκάνδαλο Πάτση αλλά και πολλά άλλα. Όμως κανείς από το πολιτικό σύστημα δεν πήρε την πρωτοβουλία να κάνει μια ολοκληρωμένη πρόταση πώς θα λυθεί το πρόβλημα. Πώς π.χ. αυτή η ανήθικη πρακτική πλουτισμού των funds σε βάρος του λαού από τα κόκκινα δάνεια θα σταματήσει. Φυσικά δεν μπορούν να το κάνουν γιατί έχουν όλοι «λερωμένη τη φωλιά τους» καθώς συμμετέχουν στο ίδιο παιγνίδι εξουσίας που είναι συνδεδεμένο με την εξυπηρέτηση-υπηρέτηση συμφερόντων. Αυτή η κατάσταση δεν βελτιώνεται με εναλλαγή των κομμάτων εξουσίας, δεν διορθώνεται με επιφανειακού χαρακτήρα αλλαγές που μας υπόσχονται, ούτε φυσικά αντιμετωπίζεται με την απλή έκφραση της λαϊκής αγανάκτησής μας με ρήσεις όπως το «@*&%$@ καπαμά». Αυτή η κατάσταση για να διορθωθεί χρειάζεται ανατροπή η οποία προϋποθέτει λαϊκή ενότητα και κινητοποίηση. Δεν μπορούμε να συνεχίζουμε «να κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα», πρέπει κάτι να κάνουμε για να εξαφανίσουμε τους «Πάτσηδες» και το σύστημα που τους γεννά…
