Συμβάλλουν οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας όπως κατά κόρον επιδιώκουν να μας πείσουν διάφοροι κυβερνητικοί παράγοντες;
Πριν απαντήσουμε στο ερώτημα θα πρέπει να πούμε ότι o όγκος των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) συμβάλλει κατ’ αρχάς στη διαμόρφωση του όγκου του Ακαθάριστου Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου (ΑΣΠΚ).
Ας πάρουμε για παράδειγμα το έτος 2022 (λόγω ύπαρξης βέβαιων στοιχείων):
Ο ΑΣΠΚ (τρέχουσες τιμές) ανήλθε σε 28,296 δισ. ευρώ (ΕΛΣΤΑΤ) ενώ οι ΑΞΕ σε 7,928 δισ. ευρώ (Τράπεζα της Ελλάδος), δηλαδή στο 28,0%. Συνεπώς είναι σημαντικές για τη διαμόρφωση του τελικού ύψους του ΑΣΠΚ.
Ευκαιρίας δοθείσας αναφέρω επίσης ότι: οι Δημόσιες Επενδύσεις (ΔΕ), το ίδιο έτος ανήλθαν σε 11,025 δισ. ευρώ – εκ των οποίων 2,84 δισ. ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Υπουργείο Ανάπτυξης). Δηλαδή οι ΔΕ ανήλθαν σε 8,185 δισ. ευρώ, εκ των οποίων από το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ εκταμιεύτηκαν 1,696 δισ. ευρώ, ενώ από το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος, όπου περιλαμβάνονται τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, η εκτέλεση ανήλθε στο ύψος των 6,486 δισ. ευρώ. Άρα η σημασία του ΠΔΕ είναι πολύ σημαντική και συγκυριακά οι πόροι του ΤΑΑ (θα λήξουν το 2026). Συνεπώς οι «καθαρές» εγχώριες Ιδιωτικές επενδύσεις ανήλθαν σε 9,343 δισ. ευρώ, περίπου στο 33,0%. Με απλά λόγια, οι ιδιώτες επιχειρηματίες συμμετέχουν στον ΑΣΠΚ περίπου κατά το 1/3. Ας υποθέσουμε ότι για να φθάσει η χώρα στον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα πρέπει ο ΑΣΠΚ να ξεπεράσει τα 40 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία θα πρέπει να επενδύσει τουλάχιστον 10-12 δισ. επιπλέον τον χρόνο. Μάλιστα το ποσό αυτό θα είναι μεγαλύτερο, δεδομένου ότι η συνεισφορά των πόρων του ΤΑΑ τελειώνει το 2026. Σας φαίνεται πιθανό;
Τώρα η συνολική εξέλιξη και η κατανομή των ΑΞΕ για επιλεγμένα έτη φαίνεται στο γράφημα. Από το 2014 οι συνολικές ΑΞΕ (σε τρέχουσες τιμές) παρουσιάζουν ανοδική τάση μέχρι και το 2022. Το 2023 διαπιστώνεται σημαντική μείωση και οι ΑΞΕ επανέρχονται στο επίπεδο του 2019, λίγο πάνω από τα 4 δισ. ευρώ.
Οι ΑΞΕ που κατευθύνονται στις Υπηρεσίες δίνουν τον τόνο αυτής της ανόδου (περίπου, κατά ετήσιο μέσο όρο το 64,6% την περίοδο 2019-2022) και μεταξύ αυτών οι ΑΞΕ που κατευθύνονται στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (περίπου, κατά ετήσιο μέσο όρο το 33,7% την περίοδο 2019-2022) και στη Διαχείριση Περιουσιών (περίπου κατά ετήσιο μέσο όρο το 33,9% την ίδια περίοδο).
Οι ΑΞΕ που κατευθύνονται στην ιδιωτική αγορά ακινήτων, την ίδια περίοδο κατά μέσο όρο ετησίως, ανέρχονται σε 0,7 δισ. ευρώ ή το 13,6% του συνόλου. Ειδικά την περίοδο 2018-2023 οι ΑΞΕ αυτού του είδους παρουσιάζουν αυξητική τάση, κάτι που σε μεγάλο μέρος οφείλεται στη νομοθέτηση της Golden Visa. Οι συνέπειες αυτού του είδους των εισροών πόρων έχουν σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες – υπέρμετρη αύξηση των τιμών των ακινήτων, των ενοικίων αλλά και σειράς προϊόντων που συνδέονται με αυτή τη δραστηριότητα.
Οι ΑΞΕ που κατευθύνονται στη μεταποίηση την ίδια περίοδο κατά μέσο όρο ετησίως ανέρχονται σε 0,758 δισ. ευρώ και αναλογούν στο 14,8% του συνόλου.
Επομένως η απάντηση είναι απλή σε σχέση με την κατανομή των ΑΞΕ στην ελληνική οικονομία και το κατά πόσον αυτές βοηθούν στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος: μάλλον βοηθούν στην επαναφορά του εδώ και 35 χρόνια εγκατεστημένου υποδείγματος στη χώρα, όπου οι επενδύσεις στις κατοικίες, τουρισμό και διαχείριση ακίνητης περιουσίας πρωταγωνιστούν, δίνοντας τον τόνο στις εξελίξεις. Η μεγάλη διαφορά με το παρελθόν φαίνεται να είναι η εγκατάλειψη κάθε συγκροτημένης προσπάθειας να αλλάξει αυτή η πορεία. Φαίνεται να έχει γίνει αποδεκτό παγκοίνως ότι θα πορευθούμε με αυτό το υπόδειγμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και με ό,τι κινδύνους αυτό περιέχει…
