Σημαντικά μηνύματα για όλες τις παρατάξεις
Ενδιαφέροντα όσο και αντιφατικά αποτελέσματα έβγαλαν οι κάλπες στην Ανδαλουσία: Το δεξιό Λαϊκό Κόμμα καταποντίστηκε, πέφτοντας 14% και χάνοντας τις 17 από τις 50 έδρες που είχε. Οι σοσιαλιστές (που είναι αξιωματική αντιπολίτευση σε επίπεδο ισπανικού κράτους, αλλά κυβερνούσαν την Ανδαλουσία μαζί με την Ενωμένη Αριστερά) έχασαν 4% αλλά, ελέω εκλογικού νόμου, κράτησαν τις 47 έδρες που είχαν. Η Ενωμένη Αριστερά υπέστη σημαντικές απώλειες, χάνοντας πάνω από το 1/3 του ποσοστού της και μένοντας με μόλις 5 έδρες από τις 12 που διέθετε. Το κενό από τις απώλειες των παραδοσιακών κομμάτων κάλυψαν οι Podemos (15 έδρες) και η… ισπανική εκδοχή του «δικού μας» Ποταμιού, οι Ciudadanos (Πολίτες), που απέσπασαν 9 έδρες.
Αντοχή του δικομματισμού;
Αυτό που έδειξαν οι εκλογές της περασμένης Κυριακής για την τοπική κυβέρνηση στην Ανδαλουσία είναι ότι, παρά τις αναταράξεις, ο δικομματισμός αντέχει – τουλάχιστον σε αυτήν την περιφέρεια του ισπανικού κράτους, και λαμβανομένων υπόψη των ιδιομορφιών των τοπικών εκλογών. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα, παρόλο που έχασε ψήφους και υπέστη τη «σφήνα» των Podemos, καταλαμβάνει τις ίδιες έδρες με τις εκλογές του 2012 και μάλλον θα συνεχίσει να κυβερνά συνεργαζόμενο με κάποιο από τα υπόλοιπα κόμματα, αφού δεν φαίνεται να μπορεί να σχηματιστεί άλλη εναλλακτική πλειοψηφία. Από την άλλη, το Λαϊκό Κόμμα υπέστη συντριπτική ήττα, καταγράφοντας διαρροή περισσότερων από 500 χιλιάδες ψήφους. Ήταν το πρώτο μεγάλο χαστούκι για τον Ραχόι από τότε που ανέλαβε την εξουσία. Όμως για την ώρα τουλάχιστον, σε σχέση με τις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου, ο δικομματισμός συνολικά κατάφερε να φρενάρει την καθοδική πορεία του – παρόλο που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η συμπεριφορά των Ανδαλουσιανών ψηφοφόρων θα είναι παρόμοια και στις εθνικές εκλογές.
Φαίνεται ότι ούτε η δραματική οικονομική κατάσταση στην Ανδαλουσία, που έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στη χώρα, ούτε τα σκάνδαλα που ταλανίζουν και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, κατάφεραν να πλήξουν το δικομματισμό, βοηθούντος βέβαια και του εκλογικού νόμου που πριμοδοτεί το πρώτο κόμμα. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, θα είναι λάθος να γίνει αναγωγή αυτού του αποτελέσματος σε «εθνικό» επίπεδο, καθώς και να υποτεθεί ότι τα δύο μεγάλα κόμματα θα διατηρήσουν τις δυνάμεις τους και στις άλλες περιοχές της χώρας. Ο δρόμος είναι μακρύς, αφού ακολουθούν πολλές εκλογικές μάχες αυτό το χρόνο. Από την άλλη πλευρά, μένει να επιβεβαιωθεί αν ισχύει ακόμη το «αξίωμα» ότι κανείς δεν φτάνει στο πρωθυπουργικό μέγαρο χωρίς καλό αποτέλεσμα στην Ανδαλουσία. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που βγήκε από τις κάλπες ψαλιδίζει σημαντικά τις προσδοκίες του Ραχόι στις επικείμενες γενικές εκλογές.
Οι πρωτοεμφανιζόμενοι: Podemos και Ciudadanos
Συγκρατημένη ικανοποίηση δηλώνουν οι Podemos για τα αποτελέσματα των εκλογών. Η αιτία είναι ότι, αν και διπλασίασαν τις ψήφους που είχαν πάρει στις ευρωεκλογές και εισέρχονται δυναμικά στον πολιτικό χάρτη της Ανδαλουσίας, είναι η πρώτη φορά που πήραν ποσοστά κάτω από αυτά που τους έδιναν οι δημοσκοπήσεις. Ίσως να έπαιξε ρόλο και το σταδιακό «στρογγύλεμα» του λόγου τους, που πλέον χάνει τον ανοιχτά αντισυστημικό χαρακτήρα του… Πάντως και οι ίδιοι εκφράζουν τις ανησυχίες τους ότι το αποτέλεσμα δεν ήταν αρκετό για να αλλάξουν ουσιαστικά τα πράγματα. Παρόλο που η Ανδαλουσία είναι δύσκολη περιοχή για ένα κόμμα σαν τους Podemos, με τέτοιο ποσοστό σε μια τόσο μεγάλη αυτόνομη κοινότητα (8 εκατομμυρίων κατοίκων) θα είναι εξίσου δύσκολο να κερδίσουν τις γενικές εκλογές. Πάντως εκτιμούν ότι έχει επιτευχθεί ένας στόχος που πριν λίγους μήνες ήταν αδιανόητος, καθώς το νεαρό κόμμα δεν ήταν προετοιμασμένο και δεν είχε καν υποψήφιο όταν προκηρύχθηκαν αιφνιδιαστικά οι πρόωρες περιφερειακές εκλογές. Άλλωστε η αναχαίτιση των Podemos ήταν ακριβώς ο πραγματικός στόχος της επίσπευσης των εκλογών από την πλευρά του Σοσιαλιστικού Κόμματος, και όχι η προβαλλόμενη δικαιολογία της «αστάθειας» της κυβέρνησης συνασπισμού με την Ενωμένη Αριστερά.
Όσο για τους «καταλανικής» προέλευσης κεντροδεξιούς Ciudadanos, που σε πολλά θυμίζουν το… Ποτάμι και αβαντάρονται από τα συστημικά ΜΜΕ ως ανάχωμα στους Podemos, ξεπέρασαν τα προγνωστικά. Αποσπώντας ένα σημαντικό ποσοστό ψήφων, κυρίως από το Λαϊκό Κόμμα, αναδείχθηκαν σε κλειδί για το σχηματισμό της νέας τοπικής κυβέρνησης, αφού θεωρούνται πλέον ο πιθανότερος εταίρος των σοσιαλιστών (αν και αμφότεροι αρνούνται προς το παρόν τη συνεργασία). Κατάφεραν να πάρουν το ίδιο ποσοστό με αυτό που έχουν στην Καταλονία, έτσι ώστε κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί: εάν ένα κόμμα που υποτίθεται ότι είναι καταλανικό φτάνει το 10% στην Ανδαλουσία, τότε πού θα φτάσει στη Μαδρίτη;
Ενωμένη Αριστερά: «Λάθος η συμμαχία με τους σοσιαλιστές»
Ο δεύτερος καθαρά ηττημένος των εκλογών είναι η Ενωμένη Αριστερά που, αν και κατέβασε κοινή λίστα με τους Πράσινους, έχασε από το 2012 γύρω στις 170.000 ψήφους, διολισθαίνοντας στο ιστορικά χαμηλότερο ποσοστό της στην περιοχή. Οι ίδιοι αναγνωρίζουν ότι οι πολίτες θεώρησαν λανθασμένη τη συμμαχία με τους σοσιαλιστές στην τοπική κυβέρνηση, και ότι η εμφάνιση των Podemos διεμβόλισε την υποστήριξη στο κόμμα τους. Η αλήθεια είναι ότι η Ενωμένη Αριστερά δεν κατάφερε να μετατρέψει σε ψήφους την παρουσία της στην περιφερειακή κυβέρνηση (αντίθετα, μάλλον τιμωρήθηκε εξαιτίας της) και τη δέσμευσή της να κρατήσει ψηλά την κινητοποίηση των πολιτών. Η ανανέωση, που ενσαρκώνουν ο υποψήφιος της Ενωμένης Αριστεράς στην Ανδαλουσία Αντόνιο Μαΐγιο και σε εθνικό επίπεδο ο Αλμπέρτο Γκαρθόν, δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει προς το παρόν θετικά τους ψηφοφόρους. Παραμένει έτσι εμφανής η αδυναμία της «παραδοσιακής» Αριστεράς να προσελκύσει και να εκφράσει τους πολίτες που στρέφουν τις πλάτες συνολικά στον παλιό και διεφθαρμένο πολιτικό κόσμο και στο αβίωτο κοινωνικό μοντέλο που αυτός επιβάλλει. Έτσι, πολλοί ψηφοφόροι που ταυτίζονται με τις παραδοσιακές αξίες της Ενωμένης Αριστεράς εξακολουθούν να αναζητούν έκφραση σε νέα κόμματα, κυρίως τους Podemos.
Νατάσα Ακριβάκη
