Η περίπτωση της ΕΥΑΘ
του Γιώργου Αρχοντόπουλου
Με αφορμή το θόρυβο που έγινε από την επίσκεψη της Suez στην ΕΥΔΑΠ, άνοιξε γενικότερα μια συζήτηση περί ιδιωτικοποίησης και ειδικότερα πόσο «δημόσια» είναι μια εταιρία όταν τις υποδομές της διαχειρίζονται για χρόνια ιδιώτες εργολάβοι.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ΕΥΑΘ και βασικών της υποδομών, όπως: Βιολογικός Σταθμός, Διυλιστήριο επεξεργασίας νερού, Μονάδα Κατεργασίας Αποβλήτων (ΜΚΑ), βιολογικός Σταθμός ανατολικών περιοχών και η ολοκαίνουργια μονάδα Ξήρανσης. Υποδομές που κατασκευάστηκαν με τα χρήματα όλων μας και που εδώ και δεκαετίες χρησιμεύουν στο να κερδίζουν κάποιοι (λίγοι) τεράστια ποσά έχοντας όμηρους δεκάδες εργαζόμενους που δουλεύουν σε αυτές τις εγκαταστάσεις για χρόνια, πολλές φορές ακόμη και όταν αλλάζει το «αφεντικό». Η τεχνογνωσία και η εξειδίκευση των εργαζομένων θεωρείται πλέον τόσο πολύτιμη που ακόμη κι όταν αλλάζει ο ανάδοχος του έργου, κρατάει το υπάρχον προσωπικό. Τεχνογνωσία και εξειδίκευση που οι Διοικήσεις της ΕΥΑΘ άφησαν να χαθεί και να μεταβιβαστεί σε ιδιώτες με το γνωστό επιχείρημα της έλλειψης προσωπικού. Η συνέχεια είναι γνωστή – αφού χαρίστηκε η εξειδίκευση, τώρα το επιχείρημα των διοικήσεων είναι: «Τι να κάνουμε; Αφού δεν μπορούμε να τα δουλέψουμε μόνοι μας!»
Συντηρείται, λοιπόν, μια ατέρμονη κατάσταση όπου πρωταγωνιστούν η αδιαφορία και η αποφυγή ανάληψης της πλήρους ευθύνης της σωστής λειτουργίας μιας εταιρίας που θα μπορούσε να είναι πρότυπο για ΔΕΚΟ. Γιατί πραγματικά το να δίνεις αυτές τις υποδομές σε εργολάβους προκειμένου να «μην ασχολούμαστε με αυτά», μόνο ανικανότητα και έλλειψη ευθύνης είναι. Και είναι πράγματι απογοητευτικό, σε μια εταιρία που πριν 25 χρόνια αναλάμβανε εργασίες που εργολάβοι δεν τολμούσαν, σήμερα να εξαρτάται από τους ειδικούς που μάθανε δουλεύοντας στην ΕΥΑΘ!
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε τις συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων των εργολάβων, καθώς και τις αμοιβές τους – το οξύμωρο είναι ότι η ΕΥΑΘ πληρώνει στο ακέραιο την εξειδίκευση αυτή, δυστυχώς όμως τα χρήματα καταλήγουν στους εργολάβους και όχι στο προσωπικό. Ποτέ δεν έγινε μια πλήρης έκθεση τι ακριβώς κοστίζουν όλες αυτές οι εργολαβίες στην ΕΥΑΘ και πόσο θα κόστιζαν αν γίνονταν από την ίδια την εταιρία. Μάλλον εδώ αξίζει να αναφέρουμε τη φράση του διευθύνοντος συμβούλου της Άκτωρ (από το ντοκιμαντέρ Στ-αγώνες) ότι δεν τον ενδιαφέρει η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, τον ενδιαφέρει να έχουν δουλειά οι εργαζόμενοι της Άκτωρ… Δεν ξέρουμε πόσα χρόνια είναι διευθύνων σύμβουλος εκεί ο συγκεκριμένος –με συνειδητοποιημένο το ρόλο του απέναντι στους υφισταμένους του– ξέρουμε ότι οι αντίστοιχοι της ΕΥΑΘ ήταν όλοι περαστικοί, που κόλλησαν τα ένσημα στο βιογραφικό τους, που κάνανε τις δημόσιες σχέσεις τους, που πάτησαν στην κομματική τους καρέκλα για να αναδυθούν στους κύκλους της ματαιοδοξίας τους, που επικαλούνταν πάντα την έλλειψη τεχνογνωσίας του προσωπικού για να δίνουν πιλοτικά προγράμματα και υπερμεγέθεις διαγωνισμούς σε εργολάβους και που κατάντησαν την ΕΥΑΘ με μόλις 224 μόνιμους εργαζόμενους, και καμιά εκατοσταριά «όμηρους» σε μια θυγατρική που βόλευε δικά τους παιδιά, και αρκετούς ακόμη όμηρους ενοικιαζόμενους και μπλοκάκηδες.
Όχι, η ΕΥΑΘ δεν ιδιωτικοποιήθηκε, παρά την παράδοσή της σε εργολάβους, και μόνο το γεγονός ότι σε όλες αυτές τις μονάδες οι εργολάβοι δεν κοιμούνται ήσυχοι επειδή κάποιοι φιλότιμοι υπάλληλοι εφαρμόζουν το νόμο και τους κανονισμούς αποδεικνύει ότι τίποτε δεν χάθηκε. Το ότι η τελευταία υπογραφή σε όλα τα έγγραφα πρέπει να είναι από τον αρμόδιο συνάδελφο που τους ελέγχει, τους βγάζει από τα ρούχα τους. Και όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, η τελευταία υπογραφή είναι που δεν αφήνει τις εγκαταστάσεις αυτές να γίνουν μια ζούγκλα εργασιακού μεσαίωνα, όπου δεκάδες εργαζόμενοι θα δουν να κατρακυλάνε ακόμη βαθύτερα τα δικαιώματά τους.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε ότι στο Άμστερνταμ, σε μια πόλη πανομοιότυπη με τη Θεσσαλονίκη σε πληθυσμό, μήκος αγωγών ύδρευσης και κατανάλωσης, η εταιρία ύδρευσης Waternet έχει 1.700 μόνιμους εργαζόμενους προσφέροντας πραγματικά τόσο στην εταιρία όσο και στην τοπική οικονομία…
* Αυτές τις ημέρες το συμβούλιο της ΕΥΑΘ αποφασίζει για τη διακήρυξη ενός υπερ-έργου αξίας σχεδόν 80.000.000 ευρώ (σχεδόν όσο αξίζει και η ΕΥΑΘ!) που θα δώσει τη διαχείριση του βιολογικού με όλα τα παρελκόμενα σε εργολάβο για 5 χρόνια. Ίσως είναι μια τελευταία ευκαιρία για μια νέα κυβέρνηση να καθορίσει ένα νέο μοντέλο λειτουργίας στις ΔΕΚΟ…
