Λίγο πριν ξεκινήσουν οι πανηγυρισμοί για την «έξοδο από τα μνημόνια», η διοίκηση του Υπερταμείου, που βρίσκεται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των δανειστών, μη αρκούμενη στην τεράστια περιουσία που της έχει ήδη εκχωρηθεί (71.459 ακίνητα), ζήτησε να μεταβιβαστούν στην θυγατρική της Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ Α.Ε.), ακόμα 10.119 ακίνητα του Ελληνικού Δημοσίου.
Η κυβέρνηση έσπευσε να πράξει αναλόγως των «εντολών» και μέσα σε 5 ημέρες, στις 19 Ιουνίου, μεταβίβασε στο Υπερταμείο τα ζητούμενα ακίνητα, συνολικού εμβαδού γης 511.357.451 τ.μ. χωρίς να ενημερώσει φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και χωρίς να ενδιαφερθεί για το αν στα μεταβιβαζόμενα συμπεριλαμβάνονται, όπως όλα δείχνουν, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά μνημεία και άλλα ακίνητα που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου. Στην προσπάθεια, μάλιστα, να αποφευχθούν οι αντιδράσεις, στην σχετική υπουργική απόφαση δεν αναγράφονται τα χαρακτηριστικά των ακινήτων που εκχωρούνται, αλλά μόνο οι κωδικοί Κτηματολογίου, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η ακριβής αναγνώρισή τους. Στα Χανιά, για παράδειγμα, σύμφωνα με πληροφορίες, στα εκχωρούμενα περιλαμβάνονται σημαντικά μνημεία, όπως τα Νεώρια, τμήμα των ενετικών τειχών, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, αλλά και το ΤΕΙ και το κτήριο της Εφορίας, ενώ στην Θεσσαλονίκη ένα εκ των 1.953 εκχωρούμενων ακινήτων στεγάζει σήμερα την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (!).
Όχι μόνο την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, αλλά ακόμα και τα ιστορικά μνημεία της χώρας, είναι διατεθειμένη να υποθηκεύσει η κυβέρνηση, στο όνομα των δεσμεύσεων έναντι των δανειστών
Η κυβερνητική απάντηση στις αντιδράσεις ήρθε από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκη που χαρακτήρισε το ζήτημα «πολλή φασαρία για το τίποτα» αναφέροντας πως «προβλέπεται ρητά η επιστροφή των ακινήτων που έχουν ιδιαίτερο πολιτιστικό, ιστορικό ή περιβαλλοντικό ενδιαφέρο», ενώ στον ίδιο τόνο, το υπουργείο Πολιτισμού σημειώνει ότι «τα ακίνητα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος δεν παραχωρούνται στην ΕΤΑΔ Α.Ε.» και η υπουργός Μ. Ζορμπά μιλά για «κινδυνολογίες»
Ένα αρχικό ερώτημα αφορά το ποιο είναι το αρμόδιο όργανο που θα κρίνει ποια ακίνητα θα εξαιρεθούν, αν εξαιρεθούν. Η κοινή λογική λέει πως εάν, πράγματι, κάποιοι χώροι εξαιρούνται, τότε δεν υπήρχε λόγος να συμπεριληφθούν στο σχετικό ΦΕΚ. Άρα δεν μιλάμε για αυτόματη εξαίρεση αλλά για διαδικασία διαπραγμάτευσης. Ακόμη, όμως, και εάν τελικά εξαιρεθούν της μεταβίβασης, παραμένει ένας μεγάλος κίνδυνος. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Αρχαιολόγων Ελλάδας «Η εξαίρεση των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, σύμφωνα με το άρθρο 196, παράγρ. 4 του Ν. 4389/2016, αποτελεί προσχηματική δικαιολογία, δεδομένου ότι αναιρείται από την αμέσως επόμενη παράγραφο, την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, σύμφωνα με την οποία τα εξαιρούμενα ακίνητα παραμένουν στη διαχείριση της ΕΤΑΔ Α.Ε., μάλιστα με την “επιφύλαξη υφιστάμενου δικαιώματος οποιουδήποτε νομικού προσώπου εκτός του Ελληνικού Δημοσίου”. Η νομή, χρήση και διαχείριση λοιπόν των σημαντικότερων μνημείων των Χανίων δεν θα ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και τις Περιφερειακές Υπηρεσίες του, κατά παράβαση του πνεύματος του άρθρου 24 του Συντάγματος.»
Οι πρώτες αντιδράσεις έχουν αρχίσει όπως από το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων που ενέκρινε με ευρεία πλειοψηφία ψήφισμα διαμαρτυρίας, παρότι οι Χανιώτες υπουργοί βλέπουν «fake news» και «πολύ φασαρία για το τίποτα», ενώ αναμένεται τις επόμενες ημέρες ντόμινο αντιδράσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης και από άλλες περιοχές.
Το ζήτημα είναι, και θα παραμένει ανοιχτό, όσο η κυβέρνηση δεν εγγυάται, σαφώς, όχι μόνο την ιδιοκτησία αλλά και τη νομή, τη χρήση και τη διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και δεν δίνει στη δημοσιότητα επίσημα τη λίστα με τα ακίνητα. Γιατί, ακόμα και αν ανάμεσά τους δεν συμπεριλαμβάνονται ιστορικά μνημεία, θα έχει ενδιαφέρον να μάθουμε ποια περιουσία του Δημοσίου, δηλαδή του ελληνικού λαού, χάνεται για την «εξυπηρέτηση» του χρέους.
