του Ανδρέα Κυράνη
Με αφορμή το τελευταίο «επίτευγμα» του Έλον Μάσκ της Τesla, μερικές σκέψεις περί κυρίαρχης αισθητικής και ηθικής, αφανώς μπολιασμένης και επιμελώς επιβεβλημένης από το αγνά βιομηχανικό μεταβιομηχανικό σήμερα. Το «διαστημικό» τέρας αριβισμού με το έκφυλο υπομειδίαμα ευτυχίας και αφασίας, αυτό το πρότυπο σύγχρονου μπίζνεσμαν χωρίς λευκό κολάρο, οργανικός οραματιστής του μετά-ανθρώπου, προτείνει ένα νέο ημιφορτηγό αυτοκίνητο που ακούει στο όνομα cybertruck και έχει ήδη 146.000 παραγγελίες.
Έργο ενός αειθαλούς εξτρεμιστικού μοντερνισμού εκφράζει την πλήρη αποξένωση από κάθε «μιμητική» μιας ιστορικής λαϊκής τεχνικής γλώσσας, κάθε «μίμηση πράξεως ωραίας και τελείας». Η χωρίς προσχήματα και αναφορές σε ιστορικές φόρμες αποθέωση της «ψηφιακότητας», της «χρηστικότητας» και του «χαμηλού κόστους» ενός αυτιστικού μινιμαλισμού, οδηγεί σε μια εικόνα επιθετική και ρηχή από επιφάνειες και σκληρές ακμές με εσωτερικό του θυμίζει νεκροτομείο. Η πλήρης απουσία κάθε έννοιας κατεργασίας και βάθους, πραγματικού και μεταφορικού, κάθε αληθινής έννοιας ανθρώπινης εργασίας, σχεδιασμού, μαστορικής και πολιτισμού. Ένα προϊόν μηχανής, μηδενικού συγκινησιακού βάρους, για όντα… μηχανές. Αυτή η καρικατούρα που αποκρύβει κάθε αλήθεια, «σχεδιάζεται» για 7 χρόνια σε «από τα πάνω» κλειστά διαδικτυακά επιτελεία. Η υποκατάσταση κάθε χειρονομίας από το «αυτόματο», δηλαδή η κατάργηση της ανθρώπινης ιστορίας, απαιτεί μηχανισμούς και χρόνο.
Τα media εστίασαν στην αστοχία του άθραυστου γυαλιού ή στην έκρηξη του διαστημικού πυραύλου. Άρτον και θεάματα δηλαδή, αποσιωπώντας πως αυτές οι δυο «συμπτωματικές» αναποδιές αποκαλύπτουν την τεράστια τεχνική γύμνια και ανεπάρκεια ενός παραγωγικού μοντέλου όπου όλο και πιο λίγοι πεφωτισμένοι, μέσω μιας αναβαθμισμένης ψηφιακά ψευδοεπιστήμης, ενεργούν για όλο και πιο πολλούς παντελώς ερήμην τους. Οι αναποδιές αυτές απλά φωτίζουν το μοναδικό επίτευγμα αυτού του «τρόπου των ολίγων», μια εκτός μέτρου και ελέγχου ολική καταστροφή.
Αυτή η αισθητική-ηθική μιας μηχανής μηδενικού χειροπρακτικού μόχθου, κυριαρχεί και στον τόπο μας, στους έχοντες και κατέχοντες και τους «συνοδούς-θαυμαστές» τους. Όλα ως δια μαγείας θα επιλυθούν όταν απονεκρωθούν πλήρως, όταν γίνουν ένα τίποτα, μια πλήρως διαχειρίσιμη και ελεγχόμενη συνθήκη χωρίς ασυνέχειες και εκπλήξεις. Κυριαρχεί παντού στα πιο μικρά και αφανή συμβάντα της καθημερινότητας μας, ειδικά στις νεώτερες γενιές που στερούνται βιωμένων εναλλακτικών παραστάσεων. Συντηρεί ένα καθεστώς ευτέλειας όπου το χαώδες κενό καλύπτεται από επίκτητα ιδεολογικά κατασκευάσματα «ατμόσφαιρας» και «ταυτότητας» του ποδαριού και της πορδής.
Τίποτε δεν είναι δυνατόν να αλλάξει «από τα κάτω» αν δεν νικήσουμε αυτή την κυρίαρχη αισθητική τέρας. Η επικοινωνιακή της παντοδυναμία συνιστά το πρωταρχικό φίλτρο που ακυρώνει κάθε επί της ουσίας αντίσταση. Η οποιαδήποτε δημόσια δημιουργική έκφραση έχει να αντιμετωπίσει το αδιαπέραστο τείχος της.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν σοβαρά για την αναγκαιότητα ενός Αληθινά Άλλου καθ’ ημάς οράματος και ολικού υποδείγματος. Ίσως είμαστε από τους ελαχίστους που το μπορούν, αρκεί να ανακτήσουμε το ιστορικό πολιτισμικό μας βάρος και βάθος. Η κοινωνία της αφασίας μάς το απαγορεύει. Έχουμε πρωταρχική υποχρέωση να διατυπώσουμε μια εναλλακτική, ορατή προοπτική εκφρασμένη σε εναλλακτικό διεθνές προϊόν, έξω μακριά από τα φαντάσματα του δυτικού διαφωτισμού και του βιομηχανικού μοντέλου.
Μόνη εφικτή βάση της, η περιφέρεια της χώρας και η ανάκτηση της παράδοσης κοινοτισμού, εθιμικού δικαίου και μικρής ιδιοκτησίας, σε συνδυασμό με τα σύγχρονα ρεύματα ομότιμης παράγωγης. Το όποιο νέο μεγάλο ευτοπικό αφήγημα προϋποθέτει την ριζική υπέρβαση του δυτικού μοντερνισμού με χιλιάδες μικρά, απτά καθημερινά ευτοπικά αφηγήματα χαμηλής ενθαλπίας, όχι άναρθρα αλλά τρυφερά και ερωτεύσιμα, συγκροτημένα με τρόπο…. λεπτουργικό.
Το αντιστασιακό ήθος αυτού του λαού προκειμένου να μετουσιωθεί σε συλλογική υπόσταση προϋποθέτει φωτισμένες ενδογενείς ηγεσίες ικανές να συναρθρώσουν σε ορατό μέγεθος ένα καθημερινό έργο μικρής κλίμακας. Μόνο ένα επεξεργασμένο απτό και αποδεκτό κοινό παραγωγικό όραμα μπορεί να αναδύσει συγκροτημένες ηγεσίες με ουσιαστική λειτουργική υπόσταση στο λαϊκό Σώμα του τόπου, να ενώσει τη μέγιστη πλειοψηφία του ελληνικού λαού και να πλοηγήσει την απόδραση από τις αδιανόητες σημερινές δυσκολίες.
