του Γιώργου Κυριακού
«Νομίζω ότι η κυβέρνηση του Κοσόβου πιστεύει ότι η αμερικανική υποστήριξη είναι αυτόματη, ανεξάρτητα από τις ενέργειές της. Οι ΗΠΑ πήραν μια απόφαση, να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου στα πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα. Το Κοσσυφοπέδιο θα πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία για να εδραιώσει τη θέση του, και να πάψει να αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ ως μια ατελείωτη πηγή τυφλής, αδιαμφισβήτητης υποστήριξης υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Ο πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι πρέπει να καταλάβει ότι το παράκανε και να βρει τρόπο να κάνει πίσω… Θα συμβούλευα και τη σερβική κυβέρνηση να αναθεωρήσει τη στρατηγική της με τον φίλο της Βλαντίμιρ Πούτιν και τη Ρωσία. Η Ρωσία δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει ως ένα είδος στρατηγικού προστάτη για τη Σερβία».
Ντάνιελ Φράιντ, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ καταδίκασαν τη στάση του Κοσοβάρου πρωθυπουργού Άλμπιν Κούρτι, να τοποθετήσει δια της βίας Αλβανούς δημάρχους στους σερβικούς Δήμους, ματαιώνοντας μάλιστα και την άσκηση DEFENDER 23 στο Κόσοβο (αν και δέχτηκαν τη χρησιμοποίηση των ΝΑΤΟϊκών «κυανόκρανων» της KFOR ως ασπίδας προστασίας των στριμωγμένων από τις σερβικές κινητοποιήσεις Κοσοβάρων αστυνομικών και παραστρατιωτικών)*. Ο Αμερικανός πρέσβης Χοβενιέ δήλωσε: «Ήμασταν εντελώς αντίθετοι με την αντίδραση της κοσοβάρικης αστυνομίας, διότι γνωρίζαμε ποιες θα ήταν οι συνέπειες. Ζητήσαμε από τον Κούρτι να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση της έντασης στον Βορρά, αλλά δεν ανταποκρίθηκε». Η Ε.Ε., από την άλλη, μέσω της γαλλογερμανικής πρότασης για επανάληψη των εκλογών (λησμονώντας δηλαδή τη συμφωνία των Βρυξελλών του 2013 για την ίδρυση της Ένωσης Σερβικών Δήμων), συνεχίζει τη γραμμή των λεγόμενων ίσων αποστάσεων.
Αυτές εκφράζονται και στην πρόταση των διαμεσολαβητών Εσκομπάρ (ΗΠΑ) και Λάιτσακ (Ε.Ε.) στην κεκλεισμένων των θυρών συνάντησή τους με τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό, στον οποίο παρουσίασαν τα τρία αιτήματα της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας που πραγματοποιήθηκε στη Μολδαβία. Τα αιτήματα διατύπωσε ο «ΥΠΕΞ» της Ε.Ε. Μπορέλ: «Νέες τοπικές εκλογές τώρα, διασφάλιση της συμμετοχής των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου, και έναρξη εργασιών για την ίδρυση της Ένωσης Σερβικών Δήμων. Αν δεν γίνουν αυτά θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες για τη σχέση μας». Στην ίδια κατεύθυνση «φραστικών παραινέσεων» προς το Κόσοβο κινήθηκε και ο Ειδικός Απεσταλμένος της Γερμανίας, Μανουέλ Σαραζίν, ο οποίος τόνισε ότι η απόφαση της κυβέρνησης του Κοσόβου να εγκαταστήσει με αστυνομική συνοδεία Αλβανούς δημάρχους στους σερβικούς Δήμους «είναι λάθος, για το οποίο φέρει πολιτική ευθύνη». Και πρόσθεσε: «Όσο η σερβική πλειοψηφία σε αυτούς τους τέσσερις δήμους δεν συμμετέχει στις εκλογές, το πρόβλημα δεν θα λυθεί».
Το εσωτερικό έγγραφο της αμερικανικής διοίκησης, το οποίο διέρρευσαν οι ίδιες οι ΗΠΑ προκειμένου να πιέσουν τον Κούρτι να συμμορφωθεί, καταλήγει ότι στο Κόσοβο πρέπει να απευθυνθεί ένα ερώτημα και μια υπενθύμιση: «Είναι ή όχι εταίρος της διατλαντικής κοινότητας; Εάν είναι, πρέπει να εκπληρώσει άνευ όρων όλες τις υποχρεώσεις του»!
Τζούφιες οι απειλές των Ευρωπαίων
Οι γερμανικές «παραινέσεις» και οι ευρωπαϊκές «απειλές» για συνέπειες είναι βεβαίως τζούφιες, δεδομένου ότι οι αρχές του Κοσόβου (που δεν διαφώνησαν με την πρόταση για επαναληπτικές εκλογές) έτσι κι αλλιώς δεν έχουν να χάσουν τίποτε. Διότι τα ευρωπαϊκά «αιτήματα», έτσι όπως διατυπώνονται, δεν τους υποχρεώνουν να εφαρμόσουν την ευρωπαϊκή συμφωνία για την ίδρυση της Ένωσης Σερβικών Δήμων σαν προϋπόθεση για τη διεξαγωγή νέων εκλογών. Σε περίπτωση μάλιστα νέας συντριπτικής αποχής των Σέρβων, οι Κοσοβάροι θα μπορούν να επικαλεστούν τον νόμο τους για την τοπική αυτοδιοίκηση. Η Κοσοβάρα ΥΠΕΞ Οσμάνι δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «η νομοθεσία μας επιτρέπει αυτή τη δυνατότητα, και είμαστε έτοιμοι να το εξετάσουμε βάσει του εκλογικού κώδικα του Κοσόβου».
Άρα, για τους Κοσοβάρους, είναι μια «εσωτερική υπόθεση», κι όχι ζήτημα καθυστερημένης έστω εφαρμογής ευρωπαϊκών συμφωνιών που υπέγραψαν πριν μια δεκαετία… Το θέμα ωστόσο για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, περιλαμβανομένης της «μητέρας Σερβίας», είναι πώς θα πείσουν τους Σέρβους του Κοσόβου να νομιμοποιήσουν αυτά τα σχέδια χωρίς να πάρουν σε αντάλλαγμα τίποτα ουσιαστικό. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε και την αντίδραση του Σέρβου προέδρου Βούτσιτς στην πρόταση για επανάληψη των εκλογών μονάχα με υποσχέσεις μελλοντικών «διευθετήσεων». Ας σημειωθεί ότι ο Βούτσιτς στριμώχνει στη διαπραγματευτική φαρέτρα του τους πάντες: μεταξύ άλλων και τους Κινέζους, πανταχού παρόντες πλέον, που έστειλαν σαφές μήνυμα στη Δύση αποκαλώντας την κυβέρνηση του Κοσόβου «προσωρινό αυτοδιοικητικό θεσμό»!
Αμερικανικές διαρροές προς συνετισμό του Κούρτι
Μιλώντας στην εφημερίδα Washington Post, ο Άλμπιν Κούρτι, αν και «αιώνια ευγνώμων στις ΗΠΑ», δεν τους χαρίστηκε: «Η Δύση θέλει μόνο να διατηρήσει την ειρήνη, αλλά έτσι συνεχίζει να ενθαρρύνει αυταρχικές προσωπικότητες… Οι ΗΠΑ είναι αναντικατάστατος σύμμαχος, φίλος και εταίρος του Κοσσυφοπεδίου, αλλά τώρα είναι επίσης η ώρα να πούμε τη δημοκρατική μας αλήθεια». Η απάντηση της Ουάσιγκτον σε αυτές τις «αχάριστες» δηλώσεις ήρθε μέσα από τη διαρροή εσωτερικού εγγράφου της αμερικανικής διοίκησης (το οποίο οι για μια ακόμη φορά αιφνιδιασμένες Βρυξέλλες φυσικά αρνήθηκαν να σχολιάσουν…) που καταδικάζει απερίφραστα τη στάση της κοσοβάρικης κυβέρνησης και την απειλεί με κυρώσεις. Στο έγγραφο αυτό τονίζεται ότι «ενώ αναμενόταν ότι τα προβλήματα στον διάλογο θα προέρχονταν από τη σερβική πλευρά, ήταν η κυβέρνηση του Κοσόβου που τροφοδοτεί κρίσεις και συγκρούσεις», και υπογραμμίζεται ότι βασικό κριτήριο της αντιμετώπισης των εμπλεκόμενων πλευρών είναι η αποτροπή μιας κρίσης «πίσω από τις γραμμές επαφής με τη Ρωσία».
Στη συνέχεια παρατίθενται απειλητικά μια σειρά κυρώσεις κατά του Κοσόβου, τις οποίες θα μπορούσε να υιοθετήσει το ευρωατλαντικό μπλοκ εάν ο Κούρτι δεν συμμορφωθεί: αυτές ξεκινούν από το πάγωμα των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, της διαδικασίας κατάργησης της βίζας για τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και της ένταξης στο Συμβούλιο της Ευρώπης (δηλαδή οι ΗΠΑ φέρονται να αποφασίζουν για λογαριασμό της Ε.Ε.), και φτάνουν –στην περίπτωση που το Κόσοβο εξακολουθεί να μην ευθυγραμμίζεται– στην απαγόρευση συμμετοχής του Κοσόβου σε «ορισμένους διεθνείς οργανισμούς», στην κήρυξη του Κούρτι ως persona non grata και σε «παθητική στάση έναντι των προσπαθειών της Σερβίας για μη διεθνή αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου»! Το έγγραφο καταλήγει ότι στο Κόσοβο πρέπει να απευθυνθεί ένα ερώτημα και μια υπενθύμιση: «Είναι ή όχι εταίρος της διατλαντικής κοινότητας; Εάν είναι, πρέπει να εκπληρώσει άνευ όρων όλες τις υποχρεώσεις του».
Όλοι για την ειρήνευση…
Στο μεταξύ ο Βούτσιτς, αφού συνεχάρη τον Ερντογάν για την επανεκλογή του, ζήτησε και από αυτόν να χρησιμοποιήσει την επιρροή του για την ειρήνευση στην περιοχή. Ο Βούτσιτς επεσήμανε ότι η Τουρκία είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός εταίρος για τη Σερβία, όχι μόνο σε διμερή βάση, αλλά και στη διεθνή πολιτική σκηνή. Μάλιστα, κάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο να επισκεφθεί τη Σερβία. Οπότε το αίτημά του για βοήθεια από τη… φιλειρηνική Τουρκία βρήκε ανταπόκριση: η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι θα στείλει στο Κόσοβο, για να ενισχύσουν τους «κυανόκρανους» της KFOR, 500 στρατιώτες της 65ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας των Ειδικών Δυνάμεων, με βάση αίτημα που υποβλήθηκε από τη Διακλαδική Διοίκηση Συμμαχικών Δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Σαν να μην αρκούσε αυτό, Τούρκος ανώτατος αξιωματικός θα αναλάβει οσονούπω τη διοίκηση του συνόλου της KFOR! Έτσι η ερντογανική Τουρκία πατά και επισήμως πόδι σε ένα ακόμη πρώην βιλαέτι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και δη κατόπιν διπλού αιτήματος: και του ΝΑΤΟ και των Σέρβων…
Σε όλο αυτό το παζάρι των πάντων με τους πάντες παρενέβη και ο Αλβανός πρωθυπουργός Ράμα, απόλυτο εργαλείο της βαλκανικής πολιτικής των ΗΠΑ, παρομοιάζοντας τον σερβικό στρατό, που έχει αναπτυχθεί στα μη αναγνωρισμένα από τη Σερβία σύνορα με το Κόσοβο, με τον μεξικανικό στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ! Συγκεκριμένα, μιλώντας στο «Παγκόσμιο Φόρουμ Ασφάλειας» που πραγματοποιήθηκε στη Σλοβακία, ο Ράμα δήλωσε: «Είναι ακριβώς όπως ο μεξικανικός στρατός στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ. Τι μπορεί να κάνει; Ζητώ συγγνώμη, αγαπώ το Μεξικό, αλλά τι μπορεί να κάνει ο στρατός του; Τίποτα, απολύτως τίποτα»… Εμμέσως πλην σαφώς, υπονόησε έτσι (ή ευχήθηκε;) ότι οι Σέρβοι δεν έχουν απέναντι τους τους Κοσοβάρους, αλλά αυτές καθαυτές τις ΗΠΑ – επιχειρώντας να «διαγράψει» έτσι την ίδια στιγμή και την όποια σημασία του ενοχλητικού για την Ουάσιγκτον Κούρτι.
* Βαθαίνει το βαλκανικό ρήγμα στο Κόσοβο
Η περίπτωση του Άλμπιν Κούρτι
Ήταν αναμενόμενο ότι η ανάδειξη του Κούρτι στην πρωθυπουργία του Κοσόβου θα έφερνε προβλήματα. Θυμίζουμε ότι ο Κούρτι και οι βουλευτές του κόμματός του («Αυτοδιάθεση») είχαν πετάξει δακρυγόνα μέσα στη βουλή του Κοσόβου το 2013, όταν υπερψηφίστηκε η ευρωπαϊκή συμφωνία για την ίδρυση της Ένωσης Σερβικών Δήμων. Στο απώτερο παρελθόν, με το που ξεκίνησαν οι ΝΑΤΟϊκοί βομβαρδισμοί της Γιουγκοσλαβίας, ο ίδιος ο Κούρτι είχε συλληφθεί, καταδικαστεί και φυλακιστεί για «ενέργειες που συνδέονται με την τρομοκρατία και θέτουν σε κίνδυνο την εδαφική ακεραιότητα της Γιουγκοσλαβίας». Έχει σημασία ότι ο Κούρτι προέρχεται από την παράδοση της πολιτικής διαπραγμάτευσης για την αυτοδιάθεση του Κοσόβου και την ένωσή του με την Αλβανία, κι όχι από την ένοπλη παράδοση του UCK – ο οποίος στηρίχθηκε από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της αυτονομίας μεν του Κοσόβου, αλλά όχι της απόσπασής του από τη Σερβία.
Άλλωστε ο Κοσοβάρος διανοούμενος αυτής της πολιτικής παράδοσης, Αντέμ Νετσάνι, ανέφερε το 1996: «Πρέπει να προσπαθήσουμε να πείσουμε την Αμερική να εγκαταλείψει τη λύση που μας προσφέρει, δηλαδή να παραμείνουμε αποικία της Σερβίας». Παρ’ όλη τη Δυτική αναγνώριση της «ανεξαρτησίας» του Κοσόβου 9 χρόνια μετά τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς (που παραβαίνει το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο είχαν συνυπογράψει και οι ΗΠΑ), οι Αμερικανοί έκριναν ότι έπρεπε να ανακοπεί η διάθεση για τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας» μέσα από την ένωση Αλβανίας, Κοσόβου και τμήματος εδαφών των Σκοπίων… Εμφανώς, προτιμούν μικρά και άρα ευκολότερα διαχειρίσιμα κρατίδια-προτεκτοράτα, όπως ακριβώς το Κόσοβο, όπου βρίσκεται και η μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στην Ευρώπη.
Έτσι σταδιακά ο Κούρτι κατέστη όλο και πιο δυσάρεστος για την πολιτική των ΗΠΑ. Ήδη η Albanian Post, σε συντονισμό με την αμερικανική πρεσβεία στην Πρίστινα και επιδιώκοντας αλλαγή φρουράς, έχει ξεκινήσει έναν πόλεμο φθοράς του, υπογραμμίζοντας ότι ο Κούρτι, λόγω του «πολιτικού ερασιτεχνισμού του», έβαλε σε κίνδυνο τις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την Albanian Post, «πολλοί έχουν ξεχάσει ότι το κόμμα “Αυτοδιάθεση” του Κούρτι κατηγόρησε κάποτε το ΝΑΤΟ ότι ενισχύει την εδαφική ακεραιότητα της Σερβίας. Όντας δύο χρόνια στην εξουσία, ο Κούρτι έχει βλάψει τη διπλωματική ικανότητα του Κοσόβου και την εθνική ασφάλεια περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Ως πρωθυπουργός, είναι εθνικός κίνδυνος»! Η αλβανική ιστοσελίδα καλεί την αντιπολίτευση του Κοσόβου να αντιταχθεί στον νυν πρωθυπουργό: «Ο Κούρτι θα έπρεπε να παραιτηθεί, αν και μάλλον δεν θα το κάνει. Σίγουρα όμως, θα πρέπει να φύγει, και αυτό σίγουρα θα γίνει»…
Ανεπίδεκτη μαθήσεως η επίσημη Ελλάδα
Ή, ορθότερα, η πολιτική τάξη της. Διότι η εξελισσόμενη αντιπαράθεση στο Κόσοβο θα μπορούσε να της προσφέρει πολλά διδάγματα, αρκεί βέβαια να είχε τη διάθεση να τα μελετήσει. Κι επειδή ζούμε σε μια εποχή γενικευμένου κυνισμού, σε μια εποχή που η όποια αναφορά στη διεθνή νομιμότητα ή στα συμφέροντα των λαών (κι ακόμη περισσότερο στην ελληνοσερβική φιλία) συνήθως προκαλεί μόνο καγχασμούς, θα περιοριστούμε στα ελάχιστα. Δηλαδή στην επισήμανση ότι η στάση των κυβερνήσεων τόσο του Κοσόβου όσο και της Σερβίας (ανεξαρτήτως δίκιου…) δείχνει τις δυνατότητες να επιχειρηθούν ελιγμοί και να χρησιμοποιηθούν αντιθέσεις προκειμένου η καθεμιά τους να προωθήσει ό,τι θεωρεί συμφέρον για τη χώρα της, ή/και να διαφυλάξει κάποιους βαθμούς κυριαρχίας.
ΑΣ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ από την πιο κραυγαλέα περίπτωση: αυτήν του Κοσόβου, δηλαδή ενός μικροσκοπικού Δυτικού προτεκτοράτου, τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του οποίου υπέγραψαν οι ΝΑΤΟϊκές βόμβες. Αυτής ακριβώς της οντότητας η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να εφαρμόσει μια συμβιβαστική συμφωνία που θέλει η Δύση, και η οποία απλώς θα αναγνώριζε μια κοινοτική αυτονομία στους σερβικούς Δήμους του Κοσόβου, με αντάλλαγμα τη διεθνή αναγνώρισή του. Και το πράττει αγνοώντας επί χρόνια τόσο τις «συμβουλές» της Ε.Ε. και τις όλο και πιο απειλητικές προειδοποιήσεις των ΗΠΑ, όσο και την απομόνωσή της ακόμη και από τη «μητέρα Αλβανία» του φανατικού φιλοαμερικάνου Ράμα.
ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ της Σερβίας τώρα, έχουμε μια χώρα-κλάσμα της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας που, παρά τη «διεθνή απομόνωσή της» και τη ρετσινιά του «αιματηρού παρελθόντος της», κρατά με νύχια και με δόντια ένα σημαντικό βαθμό ανεξαρτησίας. Αρνείται να συνταχθεί άνευ όρων με τη Δύση, αν και ποτέ δεν της κλείνει οριστικά την πόρτα, φτάνοντας να συμμετέχει ακόμη και σε στρατιωτικές ασκήσεις μαζί της. Ταυτόχρονα εξακολουθεί να φλερτάρει με τη Ρωσία, αρνούμενη να υποκύψει στις Δυτικές πιέσεις και να προσχωρήσει στις κυρώσεις εναντίον της. Αγοράζει όπλα (και) από την Κίνα, συνοδευόμενα από πολιτικές δηλώσεις του Πεκίνου περί μη αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Κάνει σαφές προς όλους ότι η παραβίαση των κόκκινων γραμμών της κοστίζει ακριβά –είτε με αναζωπύρωση του βαλκανικού ηφαιστείου, είτε… κυριολεκτικά– και δηλώνει καθαρά ότι δεν θα σεβαστεί τα δικαιώματα χωρών που δεν σέβονται τα δικά της.
ΑΥΤΗ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ καμπάνα χτυπά για δήθεν «παραδοσιακούς φίλους» της Σερβίας, όπως η Ελλάδα, που (σε αντίθεση με την Κύπρο) κοιτά αλλού ενώ μεθοδεύεται η ένταξη του Κοσόβου στον Συμβούλιο της Ευρώπης. Τι καταφέρνει η ελληνική πολιτική τάξη με την εθελόδουλη και δίχως το παραμικρό αντάλλαγμα υποταγή της στη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» σε όλα τα μέτωπα; Απλά να μην την υπολογίζει κανείς. Αυτή τη στιγμή στο ευρωπαϊκό στερέωμα ο (κάθε) Έλληνας Μητσοτάκης μετρά λιγότερο κι από τον Κοσοβάρο Κούρτι, και βέβαια πολύ λιγότερο από τον «γεωπολιτικά ανάδελφο» Σέρβο Βούτσιτς. Όσο αφορά δε τον Ερντογάν, κάθε σύγκριση περιττεύει. Για να περιοριστούμε στα του Κοσόβου, αυτό που τελικά «κατάφερε» η επίσημη Ελλάδα με την άνευ όρων υπακοή της στις ευρωατλαντικές επιθυμίες ήταν να σπρώξει τον αναγκεμένο Βούτσιτς στην αγκαλιά και του Ερντογάν. Γκραν σουξέ, πάλι…
Ε.Φ.
