Τις τελευταίες μέρες, πολλοί έχουν αιφνιδιαστεί ευχάριστα με την Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Το κοινωφελές Ίδρυμα με την πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα και το φιλελεύθερο προφίλ πήρε σαφή πολιτική θέση για δύο θέματα της τρέχουσας επικαιρότητας: για τη δίκη της Χρυσής Αυγής και για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου.
Συγκεκριμένα, για τη δίκη της Χρυσής Αυγής φώτισε την πρόσοψη του με το σύνθημα «Σιγά μην φοβηθώ» από το τραγούδι του Γιάννη Αγγελάκα (και του Παύλου Φύσσα) το όποιο ήταν και κεντρικό σύνθημα του αντιφασιστικού κινήματος τα τελευταία 7 χρόνια. Ενώ για τη δίκη των δολοφόνων του Ζακ, η πρόσοψη φωτίστηκε με μία πολύχρωμη ζωγραφιά με το πρόσωπο του αδικοχαμένου ακτιβιστή του LGBTQI+ κινήματος.
Και κάπου εδώ αναρωτιέται κανείς: το Ίδρυμα έχει μετατοπιστεί προς τα «αριστερά» ή μήπως κάτι δεν πάει καλά; Σωστή απάντηση δεν είναι αποκλειστικά η μία από τις δύο.
Πριν δέκα χρόνια –μην πάμε πολύ μακριά– θα ήταν αδιανόητο για ένα ίδρυμα της επιρροής του Ιδρύματος Ωνάση να έπαιρνε τέτοια πολιτική θέση. Όχι στους νεοναζί και αλληλεγγύη στον αγώνα ενός γκέι οροθετικού; Και μη χειρότερα. Η καθωσπρέπει και συντηρητική αστική κουλτούρα δεν θα επέτρεπε ποτέ τέτοιες «παραφωνίες».
Φαίνεται ότι από τότε έχουμε διανύσει αρκετό δρόμο και όχι άδικα αρκετοί άνθρωποι βλέπουν τους κόπους και τους αγώνες χρόνων να αποδίδουν καρπούς. Το αντιφασιστικό κίνημα μπόρεσε και άσκησε πιέσεις ακόμα και σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο ενώ και οι αγώνες για ορατότητα δεν είναι πια «περιθωριακοί». Κάτι πάει να γίνει…
Αυτή είναι, όμως, η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι εδώ και μερικές δεκαετίες, οι φιλελεύθερες ελίτ του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού έχουν υιοθετήσει την ατζέντα των ατομικών δικαιωμάτων, του αντισεξισμού και του αντιρατσισμού. Τρελάθηκε ο καπιταλισμός και σκάβει τον λάκκο του; Δυστυχώς, δεν πρόκειται για αυτό.
Φαίνεται ότι οι περιορισμοί που πηγάζουν από πολιτικά συστήματα ακραιφνώς συντηρητικά δεν λειτουργούν προς όφελος της κοινωνίας της κατανάλωσης. Δηλαδή, το σύστημα θέλει να έχουν ίσα δικαιώματα οι άνδρες με τις γυναίκες, οι λευκοί με τους μαύρους, οι straight με τους trans; Μα βεβαίως. Όχι, όμως, δικαιώματα για την πρόσβαση στα συλλογικά αγαθά της Παιδείας ή της Υγείας. Όχι δικαιώματα για τη συμμετοχή στο αγαθό της Δημοκρατίας. Αυτά είναι πράγματα παρωχημένα. Έτσι κι αλλιώς τις ζωές μας θα ρυθμίζει η Αγορά και η Τεχνο-επιστήμη.
Ο μεταμοντέρνος καπιταλισμός ξεπερνάει τα οπισθοδρομικά κατάλοιπα της πατριαρχίας, του φυλετισμού και του σεξισμού και καθετί που στέκεται εμπόδιο στην παγκόσμια κυριαρχία του στα έθνη αλλά και στα σώματα μας. Οι φιλελεύθερες ελίτ μοιράζουν «ατομικά δικαιώματα» όχι γιατί έγιναν πονόψυχες αλλά γιατί επιθυμούν όλοι, όλες, όλ@ να μπορούν να συμμετέχουν εξίσου στην κατανάλωση και να είναι ισότιμα πελάτες της παγκόσμιας αγοράς και των μεγα-εταιρειών. Ώστε να είμαστε όλοι, χωρίς εξαιρέσεις και ρατσιστικούς περιορισμούς, ισότιμα υπήκοοι στις σύγχρονες μετα-δημοκρατίες.
Για αυτό και δεν πρόκειται να δούμε ποτέ στην πρόσοψη του Ιδρύματος Ωνάση συνθήματα όπως «ενισχύστε τώρα το ΕΣΥ με γιατρούς ενόψει του δεύτερου κύματος της πανδημίας» ή «σιγά μη φοβηθώ τον τούρκικο ιμπεριαλισμό – κάτω τα χέρια από την λαϊκή κυριαρχία». Θα πει κανείς «πολλά ζητάς από το Ίδρυμα Ωνάση, δεν σου φτάνουν αυτά που κάνει;».
Μάλλον, το ερώτημα είναι άλλο και μου το έθεσε πολύ γλαφυρά ένας φίλος ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. «Έχει βομβαρδίσει ποτέ τη χώρα σου transgender πρόεδρος; Δεν ξέρεις τι χάνεις…»
