του Κώστα Βενιζέλου
Αν και τα Ηνωμένα Έθνη ήταν εν πολλοίς εξαφανισμένα από της έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η επανεμφάνιση του γενικού γραμματέα του Διεθνούς Οργανισμού στο προσκήνιο συνδέθηκε με προσωπική παρέμβασή του στον συνεχιζόμενο πόλεμο. Κι αυτή η παρέμβαση έγινε μέσω Άγκυρας. Καθοδόν προς Μόσχα και Κίεβο, που είναι τα εμπλεκόμενα εμπόλεμα μέρη, ο Αντόνιο Γκουτέρες επέλεξε να σταθμεύσει στην Άγκυρα. Και το έκανε για να δώσει τις «ευλογίες» του στον «μεσολαβητικό» ρόλο της κατοχικής δύναμης στο Ουκρανικό. Η παρουσία του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ στα παλάτια του Ερντογάν σφράγισε τον τουρκικό ρόλο και μετά το τέλος του πολέμου.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες το έπραξε τούτο ενώ συνεχίζεται η εισβολή της Τουρκίας στο ιρακινό Κουρδιστάν. Η στήριξη της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας προς την «ειρηνοποιό» Άγκυρα, γίνεται όταν η χώρα αυτή κατέχει ξένα εδάφη (Κύπρος), εμπλέκεται σε πολέμους και κρίσεις (Συρία, Λιβύη, Καύκασο) και υλοποιεί βαθμηδόν έναν μεγάλο επεκτατικό σχεδιασμό στην ευρύτερη περιοχή.
Τα μεγάλα και ισχυρά συμφέροντα, στη σύγκρουση που βρίσκεται σε εξέλιξη σε ουκρανικό έδαφος αλλά αφορά πρωτίστως τον αγώνα επικράτησης της Δύση σε βάρος της Ρωσίας αλλά βασικά κατά της Κίνας και τανάπαλιν, θεωρούν πως η Τουρκία είναι βασικός παίκτης. Γι’ αυτό και την «ξεπλένουν» από τις… αμαρτίες της, την παραβατική της συμπεριφορά. Αυτά είναι τα δεδομένα σε αυτήν τη χρονική και κρίσιμη συγκυρία. Αυτά τα δεδομένα τα αξιοποιεί στο έπακρο η Άγκυρα. Και γι’ αυτό και θέτει αξιώσεις επιχειρώντας να εξαργυρώσει τον ρόλο και την… προσφορά της. Αυτή είναι μια πάγια τακτική της Τουρκίας, που συνήθως έχει αποτέλεσμα καθώς υπάρχουν πάντα «καλοθελητές» να την ικανοποιήσουν.
Στο… καλάθι η Κύπρος
Η Τουρκία θέλει πάντα ανταλλάγματα. Και σε αυτά περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα και στη δική μας περίπτωση, του ελληνισμού, είναι προφανές πως τα θέλει όλα. Τώρα δε με την αναβάθμιση του ρόλου της λόγω Ουκρανικού, οι αξιώσεις έχουν γίνει πιο επιτακτικές και απόλυτες.
Στο επίκεντρο είναι το θέμα του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο επανήλθε με τον πόλεμο στην Ουκρανία και έχει μπει στο τραπέζι των συζητήσεων ενόψει της προσπάθειας για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Το μεγάλο στοίχημα είναι πώς αξιοποιείται αυτή η συγκυρία από την Αθήνα και τη Λευκωσία και πώς από την Άγκυρα.
Την ένταξη της Τουρκίας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου δεσμεύθηκε να πράξει η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτώρια Νούλαντ, κατά το πρόσφατο ταξίδι της και επί τούτου υπάρχουν και δημόσιες τοποθετήσεις της
Σημειώνεται συναφώς ότι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης στην Κύπρο του βοηθού γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Μιροσλάβ Γιέτζια, ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ πρότεινε όπως συζητηθεί κατά προτεραιότητα, αντί οποιουδήποτε άλλου ΜΟΕ, το θέμα του φυσικού αερίου. Η πρόταση αυτή αφορά τη συνδιαχείριση και τον καταμερισμό των εσόδων πριν από την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό. Πρόκειται για μια παλαιότερη πρόταση της τουρκικής πλευράς, που κατατέθηκε το 2011 και το 2012 «βελτιωμένη», αποτελεί ένα κόλπο για να βάλει η Τουρκία χέρι στον φυσικό πλούτο χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία στο Κυπριακό.
Μια τέτοια πρόταση είναι εκτός συζήτησης. Κι αυτό γιατί η Άγκυρα μέσω των Τουρκοκυπρίων θέλει να έχει μερίδιο στο φυσικό αέριο πριν από την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό. Είναι προφανές πως εάν το εξασφαλίσει τούτο δεν θα έχει λόγο να συζητά για λύση.
Το ζητούμενο, βέβαια, είναι πώς αντιδρούν οι διάφοροι διεθνείς παίκτες. Ιδιαίτερα τώρα, που έχουν ανάγκη την Τουρκία και της προσφέρουν αναβαθμισμένο ρόλο.
Τα Ηνωμένα Έθνη, η Ε.Ε., οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία, θεωρούν πως λόγω και των εξελίξεων στο Ουκρανικό, πρέπει να υπάρξουν εξελίξεις στα ενεργειακά και κάποιοι εξ αυτών, για να είναι οι επόμενες κινήσεις χωρίς προβλήματα και εντάσεις, θέλουν την Τουρκία στην εξίσωση. Για να αποφευχθεί το όποιο «ατύχημα» και σημειωθούν οι όποιες καθυστερήσεις. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι την ένταξη της Τουρκίας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου δεσμεύθηκε να πράξει η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτώρια Νούλαντ, κατά το πρόσφατο ταξίδι της και επί τούτου υπάρχουν και δημόσιες τοποθετήσεις της.
Πώς βλέπει η Άγκυρα την εμπλοκή της; Καταρχήν θεωρεί πως χωρίς την ίδια καμία εξέλιξη στα ενεργειακά δεν μπορεί να υπάρξει. Τούτο σημαίνει ότι διά της ισχύος θέτει επιτακτικά την παρουσία της. Και με τους δικούς της όρους.
Από τις συζητήσεις προκύπτει πως για την Άγκυρα και τους εγκάθετούς της στα κατεχόμενα, όλα θα πρέπει να περάσουν από την «κυριαρχική ισότητα» και το «ίσο διεθνές καθεστώς» του ψευδοκράτους. Διά της αναγνώρισης του ψευδοκράτους, δηλαδή. Αξιώσεις που προφανώς δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές.
Σε αυτό το νέο γεωπολιτικό τοπίο, η Αθήνα όπως και η Λευκωσία έχουν καταντήσει να έχουν έναν ρόλο: Να παρακολουθούν τις εξελίξεις παθητικά και υποτακτικά. Ό,τι αποφασίσουν οι υπερατλαντικοί «σύμμαχοι» και οι Βρυξέλλες, ακολουθούν. Με αυτή την προσέγγιση είναι σίγουρο ότι θα χάσουν το… τρένο ξανά. Εάν δεν έχει, βέβαια, ήδη φύγει από τον σταθμό.
