Για τον μάστορα του φωτός Ντίνο Κατσουρίδη
Για τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το θάνατο του κινηματογραφιστή Ντίνου Κατσουρίδη, οργανώθηκε την περασμένη Πέμπτη στην Ταινιοθήκη ένα θερμό αφιέρωμα στη μνήμη του, με την προβολή του νοσταλγικού ντοκιμαντέρ Μια ζωή σαν σινεμά, που σκηνοθέτησε η σύντροφός του Ισαβέλλα Μαυράκη, την παρουσία και τις ομιλίες πολλών συνεργατών και φίλων, ενώ παρουσιάστηκε και το αυτοβιογραφικό βιβλίο του, Αναζητώντας τον «Κ», που μόλις κυκλοφόρησε.
Από τους ομιλητές, ο Γιάννης Μπακογιανόπουλος τον τοποθέτησε στην καρδιά του ελληνικού σινεμά, λέγοντας ότι «ο Κατσουρίδης ξεκίνησε από την παράδοση του Φίνου, με ένα κινηματογράφο οργανωμένο σαν μίνι Χόλιγουντ. Από την πρώτη του κιόλας ταινία Οι Αδίστακτοι (1960), παίρνει ένα λαϊκό μελόδραμα και το ανεβάζει σε υψηλότερο επίπεδο. Οι μεγάλοι μαστόροι, ακόμα και ένα τετριμμένο υλικό, καταφέρνουν να το αναγάγουν σε αληθινή τέχνη» και συμπληρώνει: «Ταυτόχρονα με την Αναπαραστάση του Αγγελόπουλου, ο Ντίνος με το Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση ακουμπάει το νέο Ελληνικό Κινηματογράφο, που αναδύθηκε το ’70, γεφυρώνοντας το κενό με το παλιό κλασικό σινεμά. Ο Κατσουρίδης υπήρξε ο πληρέστερος Έλληνας κινηματογραφιστής, καλύπτοντας μόνος του, όλες τις κινηματογραφικές ειδικότητες. Ο «κατσαβιδάκιας» που τα έκανε όλα, στα εργαστήρια του Φίνου, απ’ όπου ξεκίνησε, έγινε σκηνοθέτης, παραγωγός, μοντέρ, κινηματογραφιστής, με τεχνική μονάδα παραγωγής που παραχωρούσε με αυταπάρνηση στους νέους, για να κάνουν ταινίες, πάντα με πνεύμα διδακτικό».
Η αφήγηση των περιπετειών ενός γυρίσματος, κυρίως όταν το αποτέλεσμα δικαιώνει αυτούς που συμμετείχαν, έχει τη γλύκα μιας μακρινής ανάμνησης, εκτοπίζοντας τις όποιες δυσκολίες. Αυτό το πνεύμα κυριάρχησε σ’ αυτή την αξιόλογη εκδήλωση, επιβεβαιώνοντας πως το σινεμά είναι ομαδική δουλειά και υπόθεση συνεργασίας, κάτι που επισφραγίζεται και από τη δομή του ντοκιμαντέρ. Σε κάποιες στιγμές, η κάμερα στρέφεται προς τους τεχνικούς, καταγράφοντας μια εικόνα του συνεργείου που τραβάει τις συζητήσεις, κόντρα στην κινηματογραφική σύμβαση που θέλει αθέατη την κατασκευαστική υπόσταση του σινεμά. Η παρουσίαση των προσώπων που συμμετέχουν, φίλων και συγγενών, αποτελεί τον καλύτερο αποχαιρετισμό, για έναν άνθρωπο που βρήκε το νόημα της ύπαρξης και της δημιουργίας του, στο σινεμά. Ακόμα και η ένδειξη «rec» σε αρκετά πλάνα, δίνει την αίσθηση της συνειδητής καταγραφής. Δεν στήνεται μια μυθοπλασία, αλλά ένα ντοκουμέντο για τον αγαπημένο απόντα, με το παρεΐστικο κλίμα να τονίζει τη συλλογική διάσταση της κινηματογραφικής διαδικασίας. Το πλούσιο και καλοδομημένο υλικό διαχέεται σε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Δεν πρόκειται για ένα αυστηρά βιογραφικό ντοκιμαντέρ, καταφέρνει ωστόσο να φωτίσει πτυχές του χαρακτήρα του, μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που τον έζησαν. Δεν γέλαγε, δεν έλεγε πολλά, ούτε έκανε περιττά πράγματα. Απίστευτα δημιουργικός, συνεπής και πάντα αποτελεσματικός, έτοιμος να δώσει άμεσες λύσεις. Προσηλωμένος βαθιά στη δουλειά του, είχε τον τρόπο να επιβάλλεται, χωρίς να υποτιμά τους συνεργάτες του.
Στοιχεία για τη ζωή και τη διαδρομή του δίνει ο ίδιος, από παλιότερο ντοκουμέντο, άλλα συνάγονται και από τις ομαδικές συνεντεύξεις σκηνοθετών, κριτικών και ηθοποιών. Το πορτρέτο του συμπληρώνεται από φωτογραφίες της παιδικής του ηλικίας, αλλά και από τη δουλειά του, κρυμμένος μέσα στ’ άγρια γένια του, πίσω από μια μεγάλη κάμερα, διαρκώς μ’ ένα τσιγάρο στο χέρι.
Στο ντοκιμαντέρ ο Μ. Πλέσσας, παίζει στο πιάνο ένα κομμάτι, μιλώντας με συγκίνηση για την συνεργασία του με τον Κατσουρίδη, οι φίλοι του από τη Σχοινούσα τού αφιερώνουν δακρυσμένοι ένα νησιώτικό σκοπό, ενώ ο 17χρονος γιος του παίζει και τραγουδάει στην κιθάρα ένα κομμάτι αφιερωμένο στον πατέρα του. Χειρονομίες που μαρτυρούν πως ο Κατσουρίδης αγάπησε και αγαπήθηκε πολύ, τόσο στο επαγγελματικό του περιβάλλον, όσο και στο οικογενειακό.
Αυτός ο μεγάλος μάστορας του φωτός, που ήξερε να αιχμαλωτίζει την αίσθηση, με την ευφυΐα, το ταλέντο και τον τρόπο που αντιμετώπιζε τους άλλους, κατάφερε να αναδειχτεί σε μια ξεχωριστή περίπτωση, στο ελληνικό σινεμά.
Ιφιγένεια Καλαντζή
