Το προσφυγικό και οι γεωπολιτικές διαστάσεις του
του Ρούντι Ρινάλντι
Ο πρωθυπουργός, Α. Τσίπρας, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του νεοδημοκράτη Κουμουτσάκου για το προσφυγικό, κατέφυγε σε κορώνες ανέξοδου ανθρωπισμού καταγγέλλοντας την υποκρισία και τα κροκοδείλια δάκρυα των Eυρωπαίων ιθυνόντων όπως και την αδυναμία της Ευρώπης να υπερασπιστεί τις αξίες της, τονίζοντας μάλιστα ότι στο Αιγαίο δεν ξεβράζονται μόνο νεκρά παιδιά, αλλά ξεβράζεται ο ίδιος ο ευρωπαϊκός πολιτισμός.
Δεν βρήκε τίποτα να πει για τους σχεδιασμούς που υπάρχουν σχετικά με τις ροές των προσφύγων, δεν κατήγγειλε τις στρατηγικές ούτε τους υπευθύνους, δεν έφερε στην επιφάνεια όσα υλοποιούνται τα οποία βεβαίως ο ίδιος και η κυβέρνησή του αποδέχονται.
O Α. Τσίπρας δηλώνει ότι αρνήθηκε πρόταση για τη δημιουργία μιας πολιτείας-στρατοπέδου συγκέντρωσης 50.000 προσφύγων, αρνείται όμως να καταλήξει στο απλό συμπέρασμα ότι η Ελλάδα προορίζεται να γίνει πύλη ελεγχόμενης προσφυγικής ροής προς τις ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως χώρος εγκατάστασης-αποθήκευσης ανθρώπινων ψυχών. Στην Ελλάδα σχεδιάζεται και υλοποιείται μεθοδευμένα η εγκατάσταση, σε μόνιμη βάση, εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και ξεριζωμένων.
Τι γνωρίζει ο πρωθυπουργός και δεν λέει κουβέντα, αλλά συναινεί και καλύπτει: Τα νέα προσφυγικά κύματα προκαλούνται από την ανατίναξη περιοχών, από τη νεοταξική ιμπεριαλιστική πολιτική, από τους πολέμους στην ευρύτερη περιοχή, από τη σχεδιασμένη διάλυση χωρών και περιοχών, από την αποδιάρθρωση μέσω των νεοφιλελεύθερων προγραμμάτων «διάσωσης» των οικονομιών χωρών και ηπείρων, από τις γεωπολιτικές βλέψεις και την πολιτική της «εξαγωγής της δημοκρατίας» και της δημιουργίας μιας «Νέας Μεγάλης Μέσης Ανατολής». Αυτές οι πολιτικές και στρατηγικές δημιουργούν μια μεγάλη αταξία (που πολλές φορές ξεπερνά τους σχεδιασμούς), τέτοια, που αναγκαστικά επιστρατεύει πολιτικές διαχείρισης των αποτελεσμάτων της. Πλάι στους νεοφιλελεύθερους και νεοταξικούς «πειραματισμούς», εξυφαίνονται και στρατηγικές διαχείρισης των συνεπειών και «υπερβολών» που επιφέρουν.
Αυτοί οι «πειραματισμοί» ξεριζώνουν πληθυσμούς στην ευρύτερη περιοχή (Β. Αφρική έως Πακιστάν) δημιουργώντας ένα νέο κύμα πληβειακού μετακινούμενου «εφεδρικού στρατού εργασίας» που κινείται προς την Ευρώπη προς αναζήτηση καλύτερου μέλλοντος. Κι αυτός ο νέος μετακινούμενος όγκος πρέπει να αναχαιτιστεί, να «ταυτοποιηθεί» και αφού ελεγχθεί, πιθανόν μέρος του να απορροφηθεί σε ορισμένες οικονομίες. Το υπόλοιπο, μεγαλύτερο μέρος του, κάπου να αποθηκευθεί-στοιβαχτεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι εφαρμόζεται ήδη ο χωρισμός των προσφύγων σε 3 κατηγορίες. Η πιο προνομιούχα κατηγορία θα φθάσει στον ευρωπαϊκό Βορρά (Γερμανία, Γαλλία, Σουηδία, Φιλανδία κ.λπ.), μια δεύτερη θα κατευθυνθεί σε κέντρα υποδοχής όπου ορισμένοι θα απορροφηθούν σε χώρες όπως Τσεχία, Σλοβακία, ενώ η μεγάλη μάζα (που θα κριθεί ως εργασιακά… ακατάλληλη, άρα ανεπιθύμητη προορίζεται να παραμείνει στην πρωταρχική χώρα εισόδου στην Ε.Ε. (Ελλάδα κυρίως και Ιταλία) ή σε χώρες των Βαλκανίων (πΓΔΓ, Μαυροβούνιο, Σερβία, Κόσσοβο κ.λπ).
Για όλη αυτή τη μεθόδευση ούτε κουβέντα απο τον Ελληνα πρωθυπουργό. Οι φιλοφρονήσεις αξιωματούχων των ΗΠΑ όπως του στρατηγού Ντέμπσεϊ, ότι υπάρχουν 60 εκατομμύρια πρόσφυγες και ότι αυτό το πρόβλημα θα μας απασχολεί τα επόμενα 20 χρόνια, ή της κ. Νούλαντ, που δηλώνει εξαιρετικά εντυπωσιασμένη απο τη γενναιοδωρία της Ελλάδας, αρκούν για τον κ. Τσίπρα.
Χώρα-στρατόπεδο συγκέντρωσης
Η Ελλάδα όμως προορίζεται για χώρα-Νταχάου για εκατοντάδες χιλιάδες προσφύγων που θα συμπαρασύρουν σε δραματική υποβάθμιση την κοινωνία και την φυσική υπόσταση της χώρας.
Δεν ανησυχεί κανέναν ότι το Αιγαίο έχει ήδη μετατραπεί σε γκρίζα ζώνη, ότι τα 5 νησιά στα οποία θα στηθούν ισάριθμα κέντρα υποδοχής χιλιάδων προσφύγων δεν θα είναι πλέον όπως ήταν πριν. Κανείς δεν ανησυχεί για την ρευστοποίηση των συνόρων. Εμείς, κατά τον πρωθυπουργό, σώζουμε -δείχνοντας την ανθρωπιά μας- τις ευρωπαϊκές ιδέες. Εμείς «σώζουμε τις ευρωπαϊκές ιδέες» για μια περιοχή που δεν λογίζεται από τους Ευρωπαίους ως ευρωπαϊκή, αλλά σαν κάτι άλλο, ένα βαλκανικό μεσογειακό χώρο, όπου θα λειτουργούν ορισμένες ελεύθερες ζώνες προς όφελος μεγάλων μονοπωλιακών μονάδων, όπου ορισμένες «γκρίζες ζώνες» θα είναι αντικείμενο γεωπολιτικών παιχνιδιών, ολόκληρη η χώρα υποθηκευμένη στους «δανειστές» και η κοινωνία απολύτως διαλυμένη.
Η εθνοκρατική και κοινωνική ανατίναξη κυρίαρχων χωρών στη λεκάνη της Μεσογείου που κρατά από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και συνεχίζεται ώς τις μέρες μας, η αλλαγή συνόρων, η δημιουργία προτεκτοράτων θα έχουν συνέχεια. Γιατί είναι μέσα στη λογική της προώθησης της νέας τάξης, της δυαδικής κοινωνίας (ή της «τρικοκοσμοποίησης» των κοινωνιών) των αλλεπάλληλων φραγμών, φρακτών, περιφράξεων και γκέτο. Η Ελλάδα υποβιβάζεται και καταδικάζεται, για πολλούς λόγους, σε μια ανάλογη κατάσταση εθνικής συρρίκνωσης, πιθανού διαμελισμού, βέβαιης προτεκτορατοποίησης. Ολα αυτά ο υπόλογος και ένοχος πολιτικός κόσμος τα αποσιωπά πλήρως.
Η Ελλάδα μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν νοείται ως κυρίαρχο κράτος. Είναι ένα υποτελές, στη Δύση, μόρφωμα-χώρος που λέει «ναι» σε όλα αδιαφορώντας για τις συνέπειες της εθελοδουλεία της.
Βαλκάνια-αποθήκη και εργαστήρι
Δεν θέλει πολύ μυαλό για να γίνει αντιληπτό οτι η περιοχή των Βαλκανίων προορίζεται να γίνει χώρος αποθήκευσης και στρατοπέδου των προσφύγων από τις μουσουλμανικές χώρες. Είναι άλλωστε ένας ευρωπαϊκός χώρος όπου υπάρχουν ήδη μουσουλμανικοί πληθυσμοί, γιαυτό και στο παρελθόν αυτός ακριβώς ο διαχωρισμός χρησιμοποιήθηκε για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, για παραχωρήσεις στη Βουλγαρία, για “τροφή” του Αλβανικού εθνικισμού, για αναβίωση της νεο-οθωμανικής πολιτικής της Τουρκίας. Υπάρχει επομένως , ένας γεωπολιτικός στόχος αλλοίωσης της εθνολογικής σύνθεσης με παράλληλη δημιουργία προϋποθέσεων αναζωπύρωσης εθνικισμών, ώστε να αποτραπεί η πιθανή επιρροή και συμμαχία με τη Ρωσία. Είναι άλλο μια προοπτική ορθόδοξων και συμμάχων με την Ρωσία κυρίαρχων βαλκανικών χωρών και άλλο ένα διαιρεμένο εθνολογικό, εθνικιστικό και θρησκευτικό μωσαϊκό αδύναμων χωρών, με έντονα προβλήματα και διαιρέσεις.
Δεν θέλει πολύ μυαλό για να γίνει κατανοητό πως το προσφυγικό μετατρέπεται σε ένα όπλο γεωπολιτικών επιδιώξεων. Για παράδειγμα, η Τουρκία το χρησιμοποιεί συστηματικά για την προώθηση των σχεδιασμών της. Οι εξελίξεις στα θέατρα των συγκρούσεων (στη Μέση Ανατολή και στα σύνορά της) ωθούν την Τουρκία στην αναζήτηση «ισοδυνάμων» προς δυτικά των παραλίων της , δηλαδή στο Αιγαίο, το οποίο θεωρούν περίπου γκρίζα ζώνη. Τα «ισοδύναμα», σε μια σταθερή εξωτερική πολιτική εκτείνονται από τη Θράκη (μουσουλμανική μειονότητα) το Αιγαίο και φθάνουν μέχρι την Κύπρο. Η διαπραγμάτευση της Τουρκίας με τη Δύση συνολικά, γίνεται και επί αυτής της νοητής γραμμής και μη θεωρηθεί ότι η Δύση δεν θα κάνει αναγκαία «ρεγάλα» προς τη σύμμαχο Τουρκία… Η Τουρκία, λοιπόν, χρησιμοποιεί εδώ και καιρό το προσφυγικό σαν μοχλό πίεσης για την προώθηση των συμφερόντων της. Η προσφυγική ροή προς τα ελληνικά νησιά γίνεται με τις ευλογίες, τη στήριξη και την ενθάρρυνση των τουρκικών Αρχών, ενώ για τα Βαλκάνια η χώρα αυτή αυτοπροβάλλεται ως ο εγγυητής και φυσικός σύμμαχος όλων των μουσουλμανικών πληθυσμών.
Ο ελληνικός λαός κάνει το χρέος του!
Για άλλη μια φορά φάνηκε στην πράξη η μεγαλοσύνη του λαού που σε δύσκολες στιγμές δείχνει περίσσευμα ανθρωπιάς και απλοχεριά αλληλεγγύης. Αν δεν υπήρχε αυτή η παράμετρος στα νησιά, στο Αιγαίο, στις γειτονιές, παντού, δεν θα είχαν διασωθεί χιλιάδες πρόσφυγες. Ρούχα, τρόφιμα, εθελοντές, ψαράδες, απλοί άνθρωποι, νέοι και γέροι στηρίζουν κάθε μέρα τους ανθρώπους που χωρίς τίποτα γίνονται έρμαιο του «ευρωπαϊκού ονείρου» και των κυκλωμάτων. Ο πόνος που νιώθει ο κόσμος για τα νεκρά παιδιά και τους δυστυχείς ξεριζωμένους είναι μεγάλος. Όμως οι κλίμακες ξεπερνούν την διάθεση και την προσφορά.
Δεν λείπουν, βέβαια, και όσοι ξεδιάντροπα αρπάζουν την ευκαιρία για να εκμεταλευτούν τη δυστυχία των προσφύγων. Αλλά αυτό ουδόλως χαρακτηρίζει την συνολική συμπεριφορά του λαού μέχρι τώρα. Μέχρι τώρα, διότι μετά τις πρώτες αντιδράσεις και την αλληλεγγύη έρχονται η ρουτίνα, η κούραση και οι καλοθελητές που στάζουν δηλητήριο με τις διαιρετικές πολιτικές. Η ξενοφοβία και ο ρατσισμός πατούν πάντα πάνω σε υπαρκτά προβλήματα. Οι κοινωνίες δεν κινδυνεύουν από ανθρωπιά και απλοχεριά, κινδυνεύουν από τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς των ισχυρών πολιτικών και οικονομικών κέντρων.
Αριθμοί και πραγματικότητες
Οι διεθνείς οργανισμοί χωρίζουν τους μετανάστες από τους πρόσφυγες ως άτομα οικειοθελώς μετακινούμενα προς άλλες χώρες. Ο αριθμός τους αυτή την στιγμή, σύμφωνα με επίσημους οργανισμούς, φθάνει τα 240 εκατομμύρια παγκοσμίως. Ως πρόσφυγες θεωρούνται όσοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν παρά τη θέλησή τους χώρες και περιοχές κυρίως λόγω πολέμων. Αυτοί υπολογίζονται σήμερα περί τα 65 εκατομμύρια. Σε κάθε 122 κατοίκους της γης ο ένας είναι πρόσφυγας, διωγμένος από τον τόπο του για λόγους πολέμου. Αν όλοι οι πρόσφυγες συγκεντρώνονταν υποθετικά σε μια χώρα αυτή θα κατείχε πληθυσμιακά την 24 θέση ανάμεσα στις 230 χώρες του κόσμου.
Οι αριθμοί αυτοί δεν προσφέρουν όλη την εικόνα, καθώς υπάρχει και η εσωτερική μετανάστευση που προκαλείται από την νέα «πρωταρχική συσσώρευση που επιβάλλει ο μεταβιομηχανικός ιμπεριαλισμός εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες. Αποτέλεσμα είναι η τεράστια πολεοποίηση, η δημιουργία παραγκουπόλεων όπου σύμφωνα με υπολογισμούς συγκεντρώνεται περίπου ένα δισ. φτωχών ανθρώπων. Η ύπαιθρος βιώνει μια τεράστια κοινωνική ερημοποίηση που καταστρέφει κουλτούρες, οικονομίες, ανθρώπους και φύση.
Τα επίσημα στοιχεία
Στην περιοχή μας τα όρια μεταναστών και προσφύγων, σύμφωνα με τους ορισμούς που δίνουν οι επίσημοι οργανισμοί είναι δυσδιάκριτα, ενώ είναι εμφανείς αλλά δεν ονοματίζονται οι πραγματικοί υπεύθυνοι για αυτές τις ροές.
Σύμφωνα με στοιχεία της UNHCR (Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες)
Στην Ελλάδα, για το 2015, ο αριθμός των αφίξεων μέσω θαλάσσης ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο. Ο συνολικός αριθμός των αφίξεων μέχρι στιγμής στην Ευρώπη, μέσω της Μεσογείου, έχει πλέον ξεπεράσει τις 643.000.
Άρα, η Ελλάδα «εισπράττει» τη συντριπτική πλειοψηφία των ροών ανθρώπων προς την Ευρώπη. 1 στους 4 που αφίχθησαν είναι παιδί, δηλαδή πάνω από 100.000 παιδιά…
Φέτος μόνο, 123* άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται στα ελληνικά θαλάσσια ύδατα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ενώ συνολικά το 2015 , 3.135 άνθρωποι έχουν πνιγεί στη Μεσόγειο.
Δομές αλληλεγγύης και υποκρισία των ιθυνόντων
Πολλές από τις δομές αλληλεγγύης αλλά και άτομα που για χρόνια ευαισθητοποιούνται και προσφέρουν έργο για τη φροντίδα των προσφύγων και μεταναστών, αναγκάστηκαν να διακόψουν το έργο τους όταν είδαν πως οι κλίμακες του προβλήματος τους ξεπερνούν και όταν το επίσημο κράτος δεν έκανε το παραμικρό. Πρόσφατο παράδειγμα η Επιτροπή Αλληλεγγύης «Λάθρα;» στη Χίο που σε ανακοίνωσή της αναφέρει, μεταξύ άλλων:
«Η εμπειρία του προηγούμενου χρονικού διαστήματος μας έδειξε ότι μπορούσαμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες 400-500 προσφύγων καθημερινά. Ωστόσο, τα πράγματα έχουν πλέον αλλάξει με τέτοιο τρόπο που μας υποχρεώνει να λάβουμε αποφάσεις ευθύνης και σεβασμού προς τους πρόσφυγες (…)
Διακόπτουμε τη διαχείριση του άτυπου καταυλισμού που έχει δημιουργηθεί μέσα στο Δημοτικό Κήπο για όλα τα παραπάνω αλλά και ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική που στρώνεται με τις ευλογίες της κυβέρνησης και τα ασαφή, ως προς τη λειτουργία τους, κέντρα hotspot.
Ως ελάχιστη αίσθηση ευθύνης προς τους πρόσφυγες αλλά και την τοπική κοινωνία που τόσο μας στήριξε αυτούς τους μήνες γνωστοποιούμε την απόφαση για αποχώρηση μας από την διαχείριση του Δημοτικού Κήπου ως χώρου διαμονής των προσφύγων. Από αύριο θα συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε και να στηρίζουμε τους πρόσφυγες, όπως κάνουμε εδώ και χρόνια, αξιολογώντας κάθε φορά τα δεδομένα και την κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται. Είναι ώρα ευθύνης για όλους».
* Ο αριθμός 123 έχει αυξηθεί κατά πολύ με τα τελευταία ναυάγια.
φωτογραφία στη Μόρια Λέσβου, Οκτώβριος 2015 / Πέτρος Τσακμάκης
