Τα μεγάλα, τα τραγικά γεγονότα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, ταρακουνάνε τους ανθρώπους, τις σχέσεις τους, τις συνειδήσεις τους. Το «μετά» είναι πάντα διαφορετικό από το «πριν». Το πώς και πόσο διαφορετικό είναι το ζητούμενο.
Ας πάρουμε τους πολέμους. Δεν είναι μόνο τα υλικά, τα σπίτια, οι εγκαταστάσεις που καταστρέφονται και ξαναχτίζονται. Ο ελληνικός λαός ήταν άλλος το 1940 και διαφορετικός το 1945.
Περισσότερο από όλα δοκιμάζονται οι συνειδήσεις. Μεγάλες μεταβολές συμβαίνουν σε όσα οι άνθρωποι πιστεύουν και στον τρόπο που σκέφτονται.
Παντοδύναμες παρατάξεις εξαφανίζονται και περιθωριακές γίνονται πρωταγωνιστικές. Κοινωνικές τάξεις αλλάζουν οι ίδιες, αλλάζουν και συνθήματα, τρόπους οργάνωσης, εκπροσώπους. Λέξεις αποκτούν καινούριο νόημα, αλλάζει αυτό που είχαν ή δεν έχουν πλέον κανένα.
Η Ελλάδα έζησε και ζει μια ξεχωριστή κατάσταση τα τελευταία πέντε σχεδόν χρόνια. Οι άνθρωποι κλονίστηκαν. Ο τρόπος που οργάνωναν τη ζωή τους, αυτά στα οποία προσέβλεπαν, άλλαξαν. Μαζί επηρεάστηκε και η σχέση τους με την πολιτική, το κράτος, τα κόμματα.
Ισχυρά κόμματα μπήκαν στο περιθώριο, πολιτικοί ηγέτες βγήκαν από το παιχνίδι, δυνάμεις καινούργιες (ή μεταμφιεσμένες) γεννήθηκαν ή είδαν την απήχησή τους να πολλαπλασιάζεται.
Οι άνθρωποι έδειξαν να επενδύουν σε μεγάλες αλλαγές. Να μη συμβιβάζονται με κάτι λιγότερο από δικαιοσύνη, τέλος στα μνημόνια και γκρέμισμα του πολιτικού συστήματος που οδήγησε στην καταστροφή.
Η ελπίδα, σε μεγάλο βαθμό, επενδύθηκε σε μια αλλαγή διά μέσου της πολιτικής και ειδικότερα μέσω των εκλογών. Οι κάλπες του 2012 δεν ήταν συνηθισμένες, γέμισαν με προσδοκίες για μια μεγάλη ανατροπή.
Δύο χρόνια μετά, η κατάσταση έχει αλλάξει. Το φρόνημα έχει υποχωρήσει. Όχι τυχαία, όχι χωρίς ευθύνες. Ενισχύεται η ιδέα ενός συμβιβασμού με την κατάσταση που διαμορφώνεται. Οι αλλαγές που έχουν γίνει είναι πολλές και η αντιστροφή της πορείας συνειδητοποιείται από όλους ότι απαιτεί μια τιτάνια προσπάθεια. Ποιος θα βάλει πλάτη;
Ο παλιός πολιτικός κόσμος επιχειρεί μια επιστροφή στην κανονικότητα. Με το χρέος θα γίνει κάποια ρύθμιση, τα μνημόνια δεν μπορεί κανείς να τα σκίσει. Ας δούμε ποιος μπορεί να φέρει κάποιες ελαφρύνσεις και ας ξαναπάρει ο καθένας τη θέση του, συντηρητικοί και προοδευτικοί, δεξιοί και αριστεροί.
Αν έρθει κάποια αλλαγή, να μην είναι ριζοσπαστική, να χωρέσει στο παλιό πλαίσιο. Να κουβαλήσει μαζί της βαρίδια του παρελθόντος, ώστε να βουλιάξει στα συνηθισμένα. Αυτά απεργάζεται το σύστημα εξουσίας που επιβίωσε και πασχίζει τώρα να ξανασταθεί στα πόδια του.
Να μην επιστρέψουμε στην κανονικότητα, να βγούμε από τα όρια που μας επιβάλλουν, να ξαναζωντανέψει η ελπίδα. Αγωνιστήκαμε και αγωνιζόμαστε για ζωή με αξιοπρέπεια, δεν μας αρκεί τίποτα λιγότερο από αυτό, δεν ακουμπάμε την ελπίδα μας στα υλικά κατεδάφισης.
Αυτός μπορεί να είναι ένας στόχος για όσους θέλουν να πάνε πιο μακριά. Πιο μακριά αλλά μαζί με πολλούς…
