Του Γιάννη Σχίζα
Νέα μελέτη υποδεικνύει την ύπαρξη υπόγειου ωκεανού στον Χάροντα, το φεγγάρι του Πλούτωνα. Σειρά μελετών τα τελευταία χρόνια έχουν υποδείξει την ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού κάτω από την επιφάνεια του Πλούτωνα βάζοντας τον απομακρυσμένο παγωμένο νάνο πλανήτη στη λίστα των υδάτινων κόσμων του ηλιακού μας συστήματος. Με δημοσίευσή της στην επιθεώρηση Icarus ερευνητική ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες του Ερευνητικού Ινστιτούτου Σάουθγουεστ στις ΗΠΑ παρουσιάζει τα ευρήματα της μελέτης της τα οποία δείχνουν ότι εκτός από τον Πλούτωνα υπόγειο ωκεανό διαθέτει και ο ένας από τους δορυφόρους του, ο Χάροντας.
Την επιφάνεια του Χάροντα διατρέχει μια ζώνη με χάσματα τα οποία σύμφωνα με τη μελέτη αποτελούν προϊόν την παρουσίας ενός υπόγειου ωκεανού ο οποίος έχει παγώσει και σπάει στην κυριολεξία την επιφάνεια του δορυφόρου. «Γεωλογικά στοιχεία και δεδομένα μοντέλων θερμοτροχιακής εξέλιξης υποδηλώνουν ότι ο Χάροντας διέθετε έναν υπόγειο ωκεανό με νερό σε υγρή μορφή ο οποίος κάποια στιγμή πάγωσε. Όταν ένας υπόγειος ωκεανός αρχίζει να παγώνει, διαστέλλεται, δημιουργώντας μεγάλες πιέσεις στο νερό που βρίσκεται στην κάτω πλευρά του αλλά και στο παγωμένο κέλυφος του διαστημικού σώματος. Υποψιαζόμασταν ότι αυτή ήταν η πηγή των μεγάλων φαραγγιών και των κρυοηφαιστειακών ροών του Χάροντα» αναφέρει η Αλίσα Ρόντεν, που ειδικεύεται στη μελέτη των παγωμένων δορυφόρων στο ηλιακό μας σύστημα.
Οι μελέτες που είχαν γίνει για τον Χάροντα υπεδείκνυαν την ύπαρξη ενός στρώματος πάγου στην επιφάνειά του που έχει μεγάλο πάχος, τέτοιο που δεν θα μπορούσε οτιδήποτε βρισκόταν κάτω από αυτό να επηρεάσει γεωλογικά την επιφάνεια, τουλάχιστον όχι σε βαθμό τέτοιο που να προκληθεί η δημιουργία μεγάλων χασμάτων. Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί άλλη εξήγηση για τα χάσματα. Όμως η νέα μελέτη δείχνει ότι το στρώμα πάγου είναι πολύ λεπτό και, αν αυτό τελικά ισχύει, η ύπαρξη ενός υπόγειου ωκεανού και μάλιστα παγωμένου μοιάζει πλέον ως ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο.
Naftemporiki.gr
NASA: Εντυπωσιακή εικόνα
Το Webb δείχνει το αστέρι με την ονομασία WR 124 με πρωτοφανή λεπτομέρεια με τα ισχυρά υπέρυθρα όργανά του. Η σπάνια εικόνα ενός αστέρα τύπου Wolf-Rayet, που είναι από τα πιο φωτεινά, πιο ογκώδη και πιο δύσκολα ανιχνεύσιμα αστέρια που είναι γνωστά, ήταν μία από τις πρώτες παρατηρήσεις που έκανε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA.
Οι αστέρες τύπου Wolf-Rayet, ανήκουν στην κατηγορία των μεταβλητών άστρων. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη φωτεινότητα.
Το συγκεκριμένο αστέρι βρίσκεται σε απόσταση 15.000 ετών φωτός στον αστερισμό του Τοξότη.
Έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς μόνο λίγα τέτοια αστέρια περνούν μια σύντομη φάση, που αποκαλείται Wolf-Rayet, πριν γίνουν σουπερνόβα, καθιστώντας τις λεπτομερείς παρατηρήσεις, μέσω του Webb για αυτή τη σπάνια φάση την οποία διέρχονται, πολύτιμες για τους αστρονόμους.
Τα αστέρια Wolf-Rayet βρίσκονται στη διαδικασία αποβολής των εξωτερικών τους στρωμάτων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σχήματα σαν φωτοστέφανα από αέριο και σκόνη.
Το αστέρι WR 124 έχει 30 φορές τη μάζα του Ήλιου και έχει αποβάλει υλικό αξίας 10 Ήλιων μέχρι στιγμής. Καθώς το αέριο που εκτοξεύεται απομακρύνεται από το άστρο και ψύχεται, σχηματίζεται κοσμική σκόνη που λάμπει στο υπέρυθρο φως το οποίο ανιχνεύεται από τον Webb.
Η προέλευση της κοσμικής σκόνης που μπορεί να επιβιώσει από μια έκρηξη σουπερνόβα και να συμβάλει στον συνολικό «προϋπολογισμό της σκόνης» του σύμπαντος, όπως τον αποκαλούν οι ειδικοί της NASA, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τους αστρονόμους για πολλούς λόγους.
Η σκόνη είναι αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας του σύμπαντος. Παρά τους πολλούς ουσιαστικούς ρόλους που διαδραματίζει η σκόνη, εξακολουθεί να υπάρχει περισσότερη σκόνη στο σύμπαν απ’ ό,τι μπορούν να εξηγήσουν οι τρέχουσες θεωρίες των αστρονόμων για τον σχηματισμό της. Το σύμπαν λειτουργεί με πλεόνασμα στον «προϋπολογισμό της σκόνης».
Εξαφανίστηκαν δισεκατομμύρια καβούρια
Δισεκατομμύρια καβούρια του χιονιού έχουν εξαφανιστεί από την Αλάσκα τα τελευταία χρόνια. Η απάντηση για το τι συνέβη στα καβούρια έρχεται λίγες ημέρες αφότου το υπουργείο για την αλιεία και την ερασιτεχνική αλιεία της Αλάσκας ανακοίνωσε ότι η περίοδος αποκομιδής των καβουριών ακυρώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά, κάτι που δείχνει πως τα πολυπληθή σε αριθμό καβούρια εξαφανίζονται από τα συνήθως παγωμένα νερά της Βεριγγείου Θάλασσας.
Σύμφωνα με μία μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε από επιστήμονες της Εθνικής Διεύθυνσης Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, τα καβούρια άρχισαν να εξαφανίζονται, καθώς οι θερμότερες θερμοκρασίες στους ωκεανούς τα οδήγησαν να πεθάνουν από την πείνα.
«Όταν έλαβα για πρώτη φορά τα δεδομένα από την έρευνα, έχασα το μυαλό μου», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Κόντι Σζουβάλσκι, επικεφαλής της μελέτης και βιολόγος ειδικός στην αλιεία στην Εθνική Διεύθυνση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας.
Εκείνη τη χρονιά η αλιεία του καβουριού του χιονιού σταμάτησε στην Αλάσκα. Στους αλιείς καταλογίστηκε ότι υπήρξε μείωση στον πληθυσμό εξαιτίας υπεραλιείας, ωστόσο όπως εξήγησαν οι ειδικοί στο CNN, η «υπεραλιεία» είναι ένας τεχνικός όρος για να παρθούν μέτρα και δεν εξηγεί την πτώση των αριθμών τους.
Ο Σζουβάλσκι δήλωσε ότι παρατήρησαν τη Βερίγγειο Θάλασσα στα δυτικά προς τα ρωσικά ύδατα και ακόμα και στα βαθιά επίπεδα των ωκεανών και τελικά κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι απίθανο τα καβούρια να μετακινήθηκαν και ότι τελικά πέθαναν, κάτι που αποτέλεσε οδηγό για την έρευνα.
Διαπίστωσαν ότι οι θερμότερες θερμοκρασίες και η πυκνότητα του πληθυσμού τους συνδεόταν με τους υψηλότερους ρυθμούς θανάτων μεταξύ των ενήλικων καβουριών. Ο λόγος πίσω από τον θάνατό τους ήταν ένας: πιο πεινασμένα καβούρια.
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα καβούρια του χιονιού είναι ένα είδος των πιο ψυχρών υδάτων και βρίσκονται στη συντριπτική πλειοψηφία τους σε μέρη όπου οι θερμοκρασίες των νερών είναι -2 βαθμοί Κελσίου και μπορούν να επιβιώσουν σε ύδατα που η θερμοκρασία τους φτάνει μέχρι τους 12 βαθμούς Κελσίου. Τα θερμότερα νερά των ωκεανών προκάλεσαν χάος στον μεταβολισμό των καβουριών και αύξησαν τις ανάγκες τους σε θερμίδες.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το ποσό της ενέργειας που χρειάζονταν τα καβούρια από το 2018 –ο πρώτος από τους δύο χρόνους θαλάσσιου καύσωνα στην περιοχή– μπορεί να τετραπλασιάστηκε σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Αλλά με τη ζέστη να διαταράσσει την τροφική αλυσίδα στη Βερίγγειο Θάλασσα, τα καβούρια πέρασαν δύσκολους καιρούς για εύρεση τροφής και δεν μπόρεσαν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους σε θερμίδες.
Φυσιολογικά υπάρχει ένα εμπόδιο θερμοκρασίας στον ωκεανό που αποτρέπει είδη όπως ο μπακαλιάρος του Ειρηνικού Ωκεανού να φτάσουν τα καβούρια που ζουν σε εξαιρετικά παγωμένα περιβάλλοντα, αλλά λόγω του ζεστού κύματος ο μπακαλιάρος του Ειρηνικού μπόρεσε να φτάσει σε αυτά τα νερά που ήταν πιο θερμά από το συνηθισμένο και να φάει ένα μερίδιο από την τροφική αλυσίδα που είχε μείνει για τον πληθυσμό των καβουριών.
«Αυτό ήταν το αποτέλεσμα ενός τεράστιου θερμικού κύματος», δήλωσε στο CNN ο Αϊντίν. «Όταν το ζεστό κύμα έφτασε, δημιούργησε ένα μεγάλο ποσοστό πείνας. Άλλα είδη μπορεί να μετακινήθηκαν και να απέκτησαν πλεονέκτημα, έτσι όταν το ζεστό κύμα πέρασε, μπορεί η κατάσταση να επέστρεψε λίγο πολύ στις φυσιολογικές της συνθήκες, ωστόσο τα καβούρια είχαν έναν μακρύ δρόμο για να επιστρέψουν στις κανονικές τους συνθήκες.»
Οι θερμοκρασίες στην Αρκτική γίνονται πιο θερμές τέσσερις φορές πιο γρήγορα σε σχέση με τον υπόλοιπο πλανήτη, αναφέρουν οι επιστήμονες.
Σύμφωνα με τον Σζουβάλσκι αυτό που συμβαίνει με τα καβούρια στην Αλάσκα είναι μία απόδειξη ότι η κλιματική κρίση επιταχύνεται και επηρεάζει τα οικοσυστήματα. Ο ίδιος γνώριζε ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί, αλλά «δεν περίμενε να συμβεί τόσο σύντομα».
