του Ηλία Φιλιππίδη*
Η Θεωρία του καιρού
Ο καιρός είναι όρος της μετεωρολογίας και αποδίδει το φαινόμενο του ευμετάβλητου χαρακτήρα των ατμοσφαιρικών συνθηκών. Η πρόβλεψη των ατμοσφαιρικών μεταβολών αποτελούσε βασικό μέλημα αλλά και προϋπόθεση επιβιώσεως τόσο των ναυτικών όσο και των αγροτών της Μεσογείου ήδη από τη Νεολιθική Εποχή. Με την εξέλιξη του πολιτισμού η έννοια του όρου διευρύνθηκε, εντάχθηκε στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και απέκτησε ποιοτικά χαρακτηριστικά. Έτσι στην ελληνική γλώσσα εσήμαινε όχι μόνο τις μεταβολές της ατμόσφαιρας αλλά και τις εναλλαγές της ζωής, την περιοδικότητα του χρόνου, «καιρός του γελάν και καιρός του κλαίειν», «καιρός του σπείρειν και καιρός του θερίζειν», έλεγαν οι Στωικοί και επαναλαμβάνει ο Εκκλησιαστής. Τελικά κατέληξε να σημαίνει την καταλληλότητα του χρόνου, την «ευκαιρία» καθώς και την αποτελεσματικότητα. Ο Όμηρος χαρακτηρίζει ως «καίριον» (Ιλ.Θ 84,326) σημεία του ανθρωπίνου σώματος, όπου το πλήγμα είναι θανατηφόρο.
Με αφορμή την έκφραση «τα σημεία των καιρών» η οποία προέρχεται από τον Ιησού Χριστό, ένας από τους σημαντικότερους θεολόγους του 20ού αιώνα, ο Γερμανός Πάουλ Τίλλιχ, ο οποίος το 1933 εγκατέλειψε τη Γερμανία του Χίτλερ, λόγω των σοσιαλιστικών του απόψεων και μετανάστευσε στις ΗΠΑ, καθιέρωσε την θεωρία του Καιρού, ως τρόπου σκέψεως για την ηθική και ανθρωποκεντρική αξιολόγηση της ιστορικής εξελίξεως του κόσμου και της κάθε κοινωνίας. Ο κάθε άνθρωπος, ο οποίος αισθάνεται υπεύθυνος για την ύπαρξή του ιδίου και των συνανθρώπων του, δεν πρέπει να παρασύρεται από το κυρίαρχο πνεύμα του κόσμου αλλά να οξύνει την πνευματική του όραση, για να μπορεί να κρίνει «που πάει ο κόσμος και η πατρίδα» του. Σήμερα η θεωρία του Καιρού χρησιμοποιείται ευρύτερα στη φιλοσοφική και γεωπολιτική αξιολόγηση των ιστορικών εξελίξεων, π.χ. Κορνήλιος Καστοριάδης. Τελικά υπάρχουν δύο Θεοί, ο ένας είναι η αόρατη κορυφή της πυραμίδας των εξουσιών και ο άλλος είναι ο Θεός του Ανθρώπου, αυτός που ανακάλυψε ο «Υιός του Ανθρώπου», ο Ιησούς Χριστός. Είναι ο καιρικός Θεός, η αιώνια αντιπολίτευση του κόσμου. Αυτόν τον «Εκ των κάτω» Θεό τον χρειαζόμαστε.
H εκπνοή της Μεταπολιτεύσεως
Η περιλάλητη Μεταπολίτευση, από πλευράς κοινοβουλευτισμού, επαινείται ως η «ομαλότερη περίοδος πολιτικού βίου της χώρας», λόγω της εναλλαγής των κομμάτων στην εξουσία χωρίς πραξικοπήματα, αιματηρές συμπλοκές και νοθείες. Δυστυχώς όμως τη Χούντα δεν τη διαδέχθηκε η λαϊκή κυριαρχία αλλά η κομματοκρατία, η δημαγωγία, η αυθαιρεσία, η αχαλίνωτη διαφθορά και η υποτέλεια της πίσω πόρτας. Όλα αυτά καλύφθηκαν κάτω από τον πολυτελή μανδύα της ολοκληρώσεως της εντάξεως της Ελλάδας στην «ευρωπαϊκή οικογένεια», ακόμη και στην κλειστή λέσχη του ευρώ. Στην πραγματικότητα όμως και «ανεπαισθήτως» συμβάλλαμε στην ολοκλήρωση της παρακμής, της χρεοκοπίας και της υποτέλειας του ελλαδικού κράτους καθώς και της απαξιώσεως του πολιτικού του συστήματος. Σήμερα η Ελλάδα δεν είναι ούτε «εταίρος» και «στρατηγικός σύμμαχος» ούτε καν προτεκτοράτο, είναι μία στρατιωτική βάση ετεροβαρούς εξαρτήσεως, ένας μεντεσές» (φιλοφρόνηση του Πάιατ προς κάφρους!) της αμερικανικής γεωπολιτικής και μία αποικία χρέους της Γερμανίας και της διεθνούς «επενδυτικής» ολιγαρχίας των αγορών, ενώ έχει προστεθεί και ο τουρκικός επεκτατισμός.
Θεωρούμε, ότι καιρικώς η Μεταπολίτευση έχει λήξει. Το θέμα είναι πότε ακριβώς, πώς και γιατί. Πρώτ’ απ’ όλα πρέπει να αντικαταστήσουμε το ρήμα λήγω, που είναι ρήμα χρονικού προσδιορισμού, με το ρήμα εκπνέω, που υποδεικνύει τον τρόπο, τον ποιοτικό χαρακτήρα της τελευτής. Θα λέγαμε, ότι η Μεταπολίτευση «έληξε», μόνο εάν μπορούσαμε να την εντάξουμε μέσα στην διαδικασία πολιτικής εξελίξεως του ελλαδικού κράτους. Ποιος δεν θα ήθελε να ήταν έτσι! Δυστυχώς όμως για μας και τους απογόνους μας η Μεταπολίτευση δεν είχε εξελικτικό αλλά καταληκτικώς καθοδικό χαρακτήρα. Με απλά ελληνικά, μας έριξε σε ένα βαθύ γκρεμό. Με βάση την καιρική σκέψη καταλήγουμε στο συμπέρασμα, ότι η Μεταπολίτευση τελικά ετελεύτησε, ότι εξέπνευσε για δύο λόγους:
Α. Στη δημοκρατία η πολιτική εξουσία, ως εντολοδόχος του λαού, έχει ως πρωταρχική υποχρέωση να προστατεύει τη φυσική υπόσταση των πολιτών. Μετά ακολουθούν όλες οι άλλες υποχρεώσεις. Αντιθέτως στη φεουδαρχία η εξουσία έχει το απόλυτο δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους δουλοπάροικους. Ένα από τα χαρακτηριστικά της φεουδαρχικής απολύτου κομματοκρατίας της Μεταπολιτεύσεως ήταν και η ένταξη του δικαιώματος αφαιρέσεως ζωής στους παράγοντες διαμορφώσεως των σχέσεων εξουσίας-λαού. Γι’ αυτό πιστεύω, ότι η Μεταπολίτευση έληξε οριστικά την νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου ε.ε. Όχι, δεν έγινε κάποιο πραξικόπημα, ήταν η τελευταία ανθρωποθυσία των 57 επιβατών στην τραγωδία των Τεμπών, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι.
Η καταδίκη σε θάνατο αντιστοιχεί στον ύψιστο βαθμό διαφοροποιήσεως της δυνάμεως μεταξύ εξουσίας και λαού. Από πολιτικής και καιρικής απόψεως δεν χρειάζεται δικαστική απόφαση, για να επιβάλει στους υπηκόους του την ποινή του θανάτου ένα πολιτικό σύστημα. Οι δολοφονίες πολιτών διαπράττονται και δια του ενδεχόμενου δόλου. Όταν οι πολιτικοί της Ελλάδας αντιμετωπίζουν τους πολίτες ως χαϊβάνια και αδιαφορούν για τις ολέθριες συνέπειες των παραλείψεών τους, ακόμη και των συνειδητώς .παράνομων ενέργειών τους, τότε διαπράττουν δολοφονίες. Πρόκειται για όλες αυτές τις περιπτώσεις, όπου πρωθυπουργοί και υπουργοί ασκούν την εξουσία τους απλώς ως διαχείριση, ακόμη και ως ορυχείο εξορύξεως δημοσίου χρήματος και αντλήσεως μιζών, αποφεύγοντας τους ελέγχους, το πολιτικό κόστος και τη σύγκρουση με τα μεγάλα συμφέροντα. Αντιθέτως μάλιστα τα «στραβά μάτια» τους είναι πολύ ακριβά και τα παράνομα συμφέρονται με μεγάλη προθυμία τα «ασημώνουν». Τώρα, αν κάτι πάει στραβά (Ο μη γένοιτο βεβαίως) θα είναι απλώς «Μία στραβή στη βάρδια», για την οποία βεβαίως ο «άτυχος» υπουργός θα «αποζημιωθεί» πριν από τα θύματα, πάλι βεβαίως, από τα ένοχα συμφέροντα.
Όμως με τον χρόνο ο θάνατος λειτουργεί και ως δίκοπο μαχαίρι. Γι’ αυτό θεωρούμε, ότι ο ενταφιασμός της Μεταπολιτεύσεως είχε αρχίσει το επετειακό έτος 2000 με τους 81 νεκρούς στο ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα». Ήταν τότε που ο μέγας Εκσυγχρονιστής Κώστας Σημίτης, μας καθησύχασε με το ηρεμιστικό «Μην απορείτε, αυτή είναι η Ελλάδα»! Όμως χρειάστηκε να πάρουμε και άλλα ηρεμιστικά: με τις φοβερές πυρκαγιές του 2007 κυρίως στην Πελοπόννησο, που δεν οφείλονταν όμως μόνο σε φυσικά αίτια, απέδειξαν πάντως την γύμνια του κράτους και το απροστάτευτο των ανθρώπων, με 84 νεκρούς αυτή την φορά. Ακολούθησαν και άλλες ανθρωποθυσίες: το 2017 η πλημμύρα στην Μάνδρα Αττικής με 24 νεκρούς, το 2018 η πυρκαγιά στο Μάτι, μία από τις φονικότερες πυρκαγιές παγκοσμίως, με 102 νεκρούς.
Το 2023 η οργή είχε πλέον ξεχειλίσει. Τα συνθήματα: «Ποτέ πια», «Ως εδώ», «Δεν πάει άλλο», δεν αφορούσαν μόνο την ασφάλεια των σιδηροδρόμων αλλά ήταν και η απαίτηση του λαού για «αλλαγή», για ριζική αλλαγή της λειτουργίας του κράτους αλλά και του πολιτικού συστήματος. Ο μεν Μητσοτάκης πονηρώς φερόμενος αφαίρεσε από τον στόχο της Αλλαγής το πολιτικό σύστημα και κήρυξε τον πόλεμο μόνο κατά του «παλαιού κράτους», λες και η κυβέρνηση δεν είχε καμία ευθύνη γι’ αυτό. Ο δε Τσίπρας ανοήτως φερόμενος, αντί να εκμεταλλευθεί το κενό που του άφηνε ο αντίπαλός του και να κηρύξει παλλαϊκή εκστρατεία για συνολική ριζική Αλλαγή, μετέτρεψε τον προεκλογικό αγώνα σε προσωπική μονομαχία με τον Μητσοτάκη, πιστεύοντας ότι έτσι θα εξήψε το θυμικό του λαού και θα τον οδηγούσε στην κατάληψη των Θερινών ανακτόρων και στην κατάλυση του «καθεστώτος Μητσοτάκη», χωρίς να αναλάβει πρόσθετο πολιτικό κόστος.
Τελικά ο λαός όχι μόνο δεν παρασύρθηκε από τα ανέξοδα συνθήματα του Τσίπρα αλλά τον τιμώρησε παραδειγματικά. Στην πραγματικότητα ο Τσίπρας έκανε λογαριασμούς χωρίς τον ξενοδόχο.
Η Ελλάδα πάσχει και από έλλειμμα δημοκρατίας. Η δημοκρατία όμως δεν είναι θέμα αριθμού στα έδρανα της Βουλής. Η δημοκρατία κτίζεται εκ των κάτω προς τα επάνω, όπως κάθε οικοδόμημα και αρχιτέκτονας είναι ο Λαός
Β. Ο λαός μας είναι ένας κουρασμένος και απογοητευμένος λαός, απογοητευμένος ακόμη και από τον ίδιο του τον εαυτό. Η πολύ ευχάριστη έκπληξη ήταν όμως, ότι αυτός ο λαός δεν έχει παραλύσει, μπορεί ακόμη να αντιδρά οργισμένα και επικεντρωμένα. Αυτό που ακόμη δεν θέλει να καταλάβει το πολιτικό μας σύστημα αλλά το έχει συνειδητοποιήσει ένα μεγάλο μέρος του λαού μας, είναι ότι στα Τέμπη εκτροχιάσθηκε και τραυματίσθηκε βαριά το πολιτικό μας σύστημα. Ο κρατικός μηχανισμός είναι απλώς το εξάρτημα του πολιτικού συστήματος και ο αποθηκευτικός χώρος του κομματικού κράτους.
Μετά την τραγωδία των Τεμπών ο λαός μας έθεσε θέμα ριζικής αλλαγής του πολιτικού μας συστήματος. Η ένταση της οργής και της αποφασιστικότητας του λαού μας για αλλαγή αποδεικνύεται κοινωνιολογικώς από το εκρηκτικό αποτέλεσμα των δύο τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων. Η κάλπη έγινε ηφαίστειο. Κάνουν μεγάλο λάθος όσοι περιορίζονται στην αναζήτηση των αιτίων της καταβαραθρώσεως του ΣΥΡΙΖΑ μόνο στην προεκλογική στρατηγική και τακτική των δύο διεκδικητών της εξουσίας και δεν βλέπουν το συνολικό νόημα της λαϊκής ετυμηγορίας.
Μπορούμε να χωρίσουμε τους λόγους της συντριβής του ΣΥΡΙΖΑ σε δύο κατηγορίες: Β.α. λόγοι που αφορούν τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ και προσωπικά τον Τσίπρα και Β.β. λόγοι που αφορούν γενικά το πολιτικό μας σύστημα.
Β.α. Ο λαός μας δεν συγχώρεσε στον Τσίπρα το, ότι τον επεκαλείτο συνεχώς και τον διαβεβαίωνε, ότι ενεργεί και παλεύει για λογαριασμό του, ενώ παράλληλα υποτιμούσε την νοημοσύνη του. Ο Τσίπρας είχε μετατρέψει τον προεκλογικό αγώνα σε πολιτικό θέατρο αναπαραστάσεως του 1981, με αναστημένο τον Ανδρέα Παπανδρέου τόσο ηχητικώς όσο και με την χρήση γενικόλογων διχαστικών συνθημάτων. Ο λαός μας έχει κουρασθεί, από το 1974 και μετά, να τον υποχρεώνουν τα κόμματα, να φοράει τις κομματικές φανέλες, για να παίζει κάθε φορά στο «ντέρμπι των αιωνίων», μεταξύ της Δεξιάς της σταθερότητας και της Αριστεράς της δημοκρατίας και της προόδου. Ο λαός μας κατάλαβε επιτέλους, ότι αυτό ήταν ένα θέατρο και ότι ο ρόλος του ήταν ρόλος κομπάρσου. Ο Τσίπρας έθετε θέμα ανατροπής του «καθεστώτος Μητσοτάκη» αλλά όχι θέμα εθνικής κυριαρχίας. Ο λαός μας απέδειξε, ότι σε ένα σημείο ωρίμασε εντυπωσιακά: απαιτεί αυτοί τουλάχιστον που του συστήνονται ως αριστεροί να τον σέβονται περισσότερο και του λένε την αλήθεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλήρωσε συνολικά για τον θεατρικό χαρακτήρα της Μεταπολιτεύσεως. Ο λαός μας απέδειξε, ότι δεν είναι δεδομένος για κανέναν!
Β.β. Πώς όμως είναι δυνατόν να μιλάμε για μία συνολική ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος, όταν ο σεισμός της εκλογικής μάχης ανύψωσε στο διπλάσιο το ποσοστό της Ν.Δ., του κόμματος δηλαδή που φέρει περισσότερες ευθύνες για τα χάλια της πατρίδας μας από ό,τι ο ΣΥΡΙΖΑ; Πώς εξηγείται αυτή η μονόπλευρη ανατροπή;
Υπάρχουν δύο λόγοι, ο άμεσος και ο έμμεσος. Ο άμεσος έγκειται στο ότι ο κουρασμένος λαός μας σε αυτές τις εκλογές δεν αναζήτησε τον περισσότερο ένοχο αλλά τον περισσότερο ικανό να αντιμετωπίσει τα σωρευμένα και επικίνδυνα προβλήματα. Δηλ. έδωσε προτεραιότητα στο μέλλον και όχι στο παρελθόν. Απεδείχθη, ότι η όποια Αριστερά έχει χάσει το ηθικό πλεονέκτημα και ο Τσίπρας προσωπικά το τεκμήριο της αξιοπιστίας. Ο λαός μας προτίμησε να έχει απέναντί του έναν, ο οποίος, ό,τι και αν κάνει, θα το κάνει συνειδητά, παρά έναν ταχυδακτυλουργό των συνθημάτων και ακροβάτη της κωλοτούμπας, ο οποίος δεν ξέρει ούτε το τι υπογράφει.
Όμως κατά την εκτίμησή μας ο έμμεσος λόγος είναι ο σημαντικότερος: ο λαός μας με μία ανέλπιστη αποφασιστικότητα έστειλε ένα σαφέστατο πολιτικό μήνυμα: ήθελε να καταρρίψει τους Διδύμους πύργους της αθηναιοκεντρικής Μεταπολιτεύσεως.
Η κατάρρευση των Διδύμων Πύργων της Νέας Υόρκης στις 9/11/01 ήταν μία φρικτή εγκληματική πράξη αλλά η «επιτυχία» του εγχειρήματος είχε και την υπογραφή των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Ως σκηνικό όμως μας διευκολύνει, να εξηγήσουμε, τι ακριβώς συνέβη στις τελευταίες εκλογές. Η μετακίνηση ενός μεγάλου ποσοστού ψηφοφόρων προς τη Ν.Δ. και τα μικρότερα κόμματα μπορεί μεν να διευκολύνθηκε από το σύστημα της απλής αναλογικής και της εντυπωσιακής ιδεολογικής ρευστοποιήσεως του εκλογικού σώματος, όμως δεν πρέπει να ερμηνεύσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα ως κάτι συγκυριακό. Αντιθέτως θεωρούμε, ότι διαθέτει έναν έντονο στρατηγικό και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Ο λαός προπορεύεται του πολιτικού μας συστήματος και αρχίζει να κατανοεί ότι:
α. έχουμε εισέλθει σε μία εσχατολογική περίοδο για την ιστορία του Ελληνισμού. Η εικοσαετία που διανύουμε είναι πολύ κρίσιμη. Πρέπει να γίνουν πολλά και ριζικά πράγματα, διαφορετικά είναι αμφίβολο, εάν θα υπάρχει Ελλάδα και αν θα υπάρχουν Έλληνες μέχρι την αυγή του επόμενου αιώνα.
β. βασική προϋπόθεση για μία αναστροφή της παρακμής και για μία αναγεννητική ανασύνταξη της Ελλάδας, είναι η πλήρης ανανέωση, σε βάθος και σε πλάτος, του σημερινού αποτυχημένου πολιτικού συστήματος.
Το συμπέρασμα είναι, ότι οι τελευταίες εκλογές στόχευαν στην απαξίωση του συνολικού πολιτικού συστήματος. Όμως το ένστικτο επιβιώσεως του λαού μας έκρινε, ότι με τόσα πολλά προβλήματα, εσωτερικά και εξωτερικά, δεν θα ήταν σώφρον να κατεδαφισθεί ταυτόχρονα ολόκληρο το αποτυχημένο ελλαδικό πολιτικό σύστημα εξουσίας, οπότε για μεν την κυβέρνηση επέλεξε βραχυπρόθεσμα το μη χείρον βέλτιστον, ενώ για την αντιπολίτευση εψήφισε όχι με κριτήρια επιλογής, διότι αυτό θα μπορούσε να γίνει και με μία διαφορά της τάξεως του 5-10%, αλλά με κριτήρια μακροπρόθεσμα. Δηλ. προτίμησε να αδειάσει τον χώρο της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως σαρωτικά, για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις νέων πολιτικών συσχετισμών. Αν η Ν.Δ. επιλέχθηκε για λόγους πιεστικής συγκυριακής ανάγκης, ο ΣΥΡΙΖΑ απορρίφθηκε για λόγους μακροπρόθεσμης στρατηγικής.
Στην Ελλάδα από τους Διδύμους Πύργους του δικομματικού συστήματος εναλλασσόμενης εξουσίας, καταρρίφθηκε μόνο ο ένας, ο άλλος τελεί υπό προθεσμίαν κατεδαφίσεως.
Και αν η παντοδυναμία της Ν.Δ. δημιουργεί κινδύνους για τα εθνικά μας θέματα; Έλληνες, δεύρο τον νουν! Πιστεύετε, ότι θα έχει διαφορά, εάν θα ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία; Δεν αποκλείεται τα ανοικτά θέματα να έχουν ήδη συζητηθεί με τον ξένο παράγοντα και με τα τρία μεγαλύτερα κόμματα. Όσο για τα κοινωνικά θέματα πιστεύετε, ότι έχουμε απελευθερωθεί από τα δεσμά των Μνημονίων;
Η δημοκρατία και το «νέο κύμα»
Θέλετε μία διαφορά μεταξύ δεξιάς και αριστεράς; Δεξιός είναι αυτός που σκέπτεται συγκυριακά και εξουσιολαγνικά. Λογικό είναι λοιπόν να βαρυπενθεί και να οδύρεται, όταν το κόμμα του χάνει τις εκλογές. Αριστερός είναι αυτός που σκέπτεται μακροπρόθεσμα και διαλέγεται τόσο με τον λαό όσο και με την ιστορία. Επομένως, μία εκλογική ήττα είναι γι’ αυτόν μόνο ένα νέο μάθημα, που θέλει να το διδαχθεί από τον λαό και την ιστορία. Ο πλούτος του αριστερού είναι η γνώση ως πολιτική και ιστορική σοφία και όχι οι καρέκλες της εξουσίας και ό,τι άλλο ήθελε προκύψει. Μπορείτε να μου πείτε, πόσους τέτοιους αριστερούς διαθέτει ο χώρος του ΣΥΡΙΖΑ; Για την ώρα μόνο ο Διονύσης Τεμπονέρας φαίνεται να ξεχωρίζει. Δεν έβαλε πλερέζες, αντιθέτως πήρε το μήνυμα του λαού και χάρηκε που ο λαός έκανε αυτό που ούτε δέκα συνέδρια του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσαν να πετύχουν: εκκαθάρισε σαρωτικά τον χώρο της Αριστεράς από τα «σκουπίδια». Η συμπεριφορά του Τζανακόπουλου αποδεικνύει, ότι η κατηγορία αυτή είναι πολύ ευρύτερη και δεν περιορίζεται μόνο στους «Ετερόχθονες». Το καράβι του ΣΥΡΙΖΑ έχει γεμίσει από απαίδευτους εξουσιολάγνους μέχρι το κατάστρωμα. Ήλθε ένα κύμα και μπάταρε. Μακάρι το «νέο κύμα», που περιμένει ο Τσίπρας, να ολοκληρώσει την κάθαρση. Μάλλον δεν είναι αυτό που εννοεί ο παλαιοκυματικός Τσίπρας. Πρέπει ο χώρος να αδειάσει από κάθε κίβδηλο και αλλοτριωμένο, για να έλθει επιτέλους μία νέα πραγματική Αριστερά. «Να έλθει» δεν εννοούμε στην εξουσία, αυτό θα το αποφασίσει ο λαός, εννοούμε στον πολιτικό χώρο.
Η Ελλάδα πάσχει και από έλλειμμα δημοκρατίας. Η δημοκρατία όμως δεν είναι θέμα αριθμού στα έδρανα της Βουλής. Η δημοκρατία κτίζεται εκ των κάτω προς τα επάνω, όπως κάθε οικοδόμημα και αρχιτέκτονας είναι ο Λαός. Αυτός πήρε την πρωτοβουλία να κατεδαφισθεί ο χώρος της Αριστεράς, διότι το ισόγειο της δημοκρατίας είναι η αντιπολίτευση, μετά ακολουθεί ο όροφος της εξουσίας.
***
Δεν ισχύει το επιχείρημα, ότι πολλά από τα προβλήματά μας συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο, το αποτέλεσμα μετράει, δεν επιτρέπεται να λέμε, ότι είμαστε ο πιο έξυπνος λαός του κόσμου και παράλληλα να έχουμε το πιο ηλίθιο κράτος στον κόσμο!
* Ο Ηλίας Φιλιππίδης είναι συγγραφέας, έχει διατελέσει πανεπιστημιακός κοινωνιολογίας και νομικός
