Σε σκάνδαλο πρώτου μεγέθους εξελλίσεται η υπόθεση των Σκουριών
του Σαράντη Δημητριάδη *
Η υπόθεση της επένδυσης της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός (της καναδικής Eldorado Gold ουσιαστικά σήμερα) στα μεταλλεία Κασσάνδρας αποκτά, όπως εξελίσσεται, τα τυπικά πλέον χαρακτηριστικά ενός μεγάλου σκανδάλου, κατ’ εξοχήν σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου. Και θα καταλήξω εξηγώντας γιατί θα είναι κατά τα προβλεπόμενα ακριβώς αυτό.
Το σε τοπική κλίμακα αρνητικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα της επένδυσης αυτής ήταν που αρχικά δημιούργησε το κίνημα των Σκουριών, όπως έγινε γνωστό. Ένα αυθόρμητο, ισχυρό και μαζικό εκ των κάτω κίνημα εναντίωσης προς την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός – Eldorado Gold. Έναντι του κινήματος αυτού η απόλυτα υποστηρικτική προς την εταιρεία κρατική απάντηση, εκδηλώθηκε με μια σειρά βιαιότατων κατασταλτικών μέτρων που ακολουθήθηκαν από δικαστικές διώξεις κατά ενός εντυπωσιακά μεγάλου αριθμού πολιτών που συμμετείχαν στο κίνημα, με εναντίον τους κατηγορίες για βαρύτατες κακουργηματικές πράξεις.
Αθετημένες κομματικές υποσχέσεις
Ο αγώνας υπεράσπισης ζωτικών και αδιαπραγμάτευτων αγαθών, όπως η γη, ο αέρας και το νερό, κατέστησε το κίνημα των Σκουριών εμβληματικό πανελλαδικά και ταυτόχρονα στόχο προσέλκυσης και ενσωμάτωσης στο ραγδαία ανερχόμενο τότε κόμμα της αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ. Για την ενίσχυση του κινηματικού του προφίλ, ο ΣΥΡΙΖΑ, υιοθέτησε το κίνημα αυτό, το υποστήριξε ένθερμα και το ενέταξε στα εκπορθητικά, προς την κατάληψη της εξουσίας, λάβαρά του στα πιο προωθημένα και προβεβλημένα μάλιστα. Αντίστοιχη υπήρξε και η υποστηρικτική, προς το κόμμα αυτό, ανταπόκριση μεγάλης μερίδας του τοπικού πληθυσμού της Χαλκιδικής, που στην πλειοψηφία του δεν διακρινόταν παραδοσιακά μέχρι τότε για τα φιλοαριστερά του αισθήματα. Έτσι, οι πανηγυρισμοί του ΣΥΡΙΖΑ για την κατάληψη της εξουσίας συνοδεύτηκαν από τους πανηγυρισμούς όσων συμμετείχαν στο κίνημα των Σκουριών και των υποστηρικτών τους σε όλη τη χώρα. Που έβλεπαν (φαντασιώνονταν όπως αποδείχτηκε) να φτάνει επί τέλους η δικαίωση του αγώνα τους, με την αναμενόμενη εκπλήρωση των υποσχέσεων που είχε δώσει για το θέμα αυτό προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ, πολλές δε φορές αυτοπροσώπως και εμφαντικά ο ίδιος ο αρχηγός του. Για να ακολουθήσει στη συνέχεια η αμηχανία και ανησυχία των αγωνιστών-πολιτών-ψηφοφόρων (θυμάτων, ψώνιων και αιώνιων συμβόλων κατά τον ποιητή) από αυτά που έβλεπαν να ακολουθούν: δηλαδή από τις καθυστερήσεις, από τα μισόλογα …ξέρετε πάντοτε μαζί σας είμαστε, αλλά .. να…, από τις ως μη έδει εσπευσμένες και προβληματικές εγκρίσεις επί μέρους τεχνικών μελετών της εταιρείας, από τις πάντοτε αρμονικές με τις επιθυμίες της εταιρείας αποφάσεις του ΣτΕ και από άλλα τέτοια σκοτεινά και δυσοίωνα, με πιο πρόσφατη μια θρυλούμενη – με αβέβαιη έκβαση αλλά και ανησυχητικά ύποπτη – διαιτησία. Μοναδική ακτίνα ελπίδας πια για το ζαλισμένο κίνημα, υπήρξε και είναι ακόμα η απόλυτα δικαιολογημένη και εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη απόφαση απόρριψης της τεχνικής μελέτης της εταιρείας για τη μεταλλουργία (τελευταία απόφαση Σκουρλέτη ως υπουργού ΠΕΝ). Απόφαση που από τη φύση και το σκεπτικό της είναι αδύνατο να απορριφθεί τη φορά αυτή από το ΣτΕ, στο οποίο και πάλι προσέφυγε η εταιρεία για την ακύρωσή της, χωρίς όμως ελπίδες δικαίωσής της αυτή τη φορά. Και παρά τις …φιλότιμες προσπάθειες του νέου υπουργού ΠΕΝ να χορηγεί νέες εγκρίσεις τεχνικών μελετών στην εταιρεία, ωσάν η τελευταία εκείνη και εντελώς κρίσιμη απόφαση Σκουρλέτη να μην έχει υπάρξει και οι εξ αυτής συνέπειες να μην επιβάλλουν αναστολή της οποιασδήποτε νέας αδειοδότησης προς την εταιρεία, τουλάχιστον μέχρις ότου το ΣτΕ αποφανθεί επί της τελευταίας προσφυγής της ίδιας της εταιρείας.
Πάραβαση όρων από την εταιρεία
Τα παραπάνω όμως είναι συνηθισμένες δυστυχώς στον τόπο μας αθετήσεις κομματικών υποσχέσεων. Δεν συνιστούν αυτά το σκάνδαλο σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου για το οποίο αναφέρθηκα εισαγωγικά, αν και λειτουργούν υποβοηθώντας την πραγματοποίηση και ολοκλήρωσή του. Το κατ’ εξοχήν σκάνδαλο είναι πως μετά την οριστική, όπως βασίμως προβλέπεται, ακύρωση της εγκατάστασης μεταλλουργίας στη χώρα μας, εξαιτίας των σκόπιμων από μέρους της εταιρείας, όπως δικαιούμαι να πιθανολογήσω, και εντελώς πρόδηλων ατελειών του προταθέντος σχεδιασμού της – για τα οποία και η απόρριψη της αντίστοιχης τεχνικής μελέτης – εκλείπει το κύριο υπέρ του δημοσίου συμφέροντος επιχείρημα που υποστήριζε την υλοποίηση της συγκεκριμένης επένδυσης και αποτελούσε επιπλέον και συμβατική υποχρέωση της εταιρείας: η προοπτική δηλαδή παραγωγής στη χώρα μας των υψηλής προστιθέμενης αξίας καθαρών μετάλλων (χαλκού, χρυσού και ενδεχομένως και άλλων) που εμπεριέχονται στα κοιτάσματα των μεταλλείων Κασσάνδρας. Αντί αυτών διαφαίνεται, μάλλον ομολογείται ανοικτά, πως η εκμεταλλεύτρια εταιρεία θα παράγει στη χώρα μας απλά μεταλλευτικά συμπυκνώματα πολύ μικρής φοροδοτικής αξίας, τα οποία θα εξάγει στη συνέχεια στο εξωτερικό όπου και θα γίνεται, αποκλειστικά πια υπέρ της εταιρείας, η ανάκτηση των τελικών υψηλής προστιθέμενης αξίας καθαρών μετάλλων. Κάτι τέτοιο συνιστά μια αποικιακού τύπου – και κατά προφανή παράβαση από μέρους της εταιρείας των συνομολογηθέντων συμβατικών όρων – ελαχιστοποίηση των αναμενόμενων κερδών του Δημοσίου από την εκμετάλλευση εθνικών μας φυσικών πόρων, με ανάλογη μεγιστοποίηση των κερδών της ξένης εκμεταλλεύτριας εταιρείας. Και αυτά εν πλήρη γνώσει και με τη συγκατάθεση, αν έτσι καταλήξουν τα πράγματα, των σημερινών αρμόδιων υπηρεσιών του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό κι αν θα είναι σκάνδαλο πρώτου μεγέθους.
Οι των βιολογικών επιστημών, και όχι μόνο, γνωρίζουν τη διάκριση μεταξύ συμβίωσης και παρασιτισμού. Στη συμβίωση έχουμε συνύπαρξη που αποβαίνει σε αμοιβαίο όφελος. Στον παρασιτισμό έχουμε συνύπαρξη με μονομερή ωφέλεια του ενός εις βάρος του άλλου. Μια αντίστοιχη διάκριση θα μπορούσε να γίνει και για συγκεκριμένες επενδύσεις στη χώρα μας: εκείνων που είναι (ή θα είναι) συμβιωτικές με το κράτος και εκείνων που είναι (ή θα είναι) παρασιτικές έναντι του κράτους.
* O Σαράντης Δημητριάδης είναι ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας στο ΑΠΘ
INFO: https://antigoldgr.org/
