Το «ριζοσπαστικό» δεν σημαίνει μια αυστηρή δέσμη προταγμάτων και στόχων παντός καιρού. Γιατί έτσι φτάσαμε στην αλά Ομπάμα υπεράσπιση των δικαιωμάτων και την αλά Pride διεκδίκηση της διαφορετικότητας, στις φιλονατοϊκές αυτοδιαθέσεις και τις κατά παραγγελία φιλίες των λαών, στις ταξικές μεροληψίες και τους αντιμικροαστισμούς, στο φθόνο για τους νοικοκυραίους –από τους πιο επί της ουσίας νοικοκυραίους– στα «ανοιχτά σύνορα» γενικώς κι αορίστως, στα «κάτω όλες οι πατρίδες» και σε πολλά ακόμα «πεντακάθαρα». Όσο πιο πεντακάθαρα, τόσο πιο καθυστερημένα.
Βέβαια, η ζωή δεν είναι οι στόχοι σκέτοι. Είναι τα υποκείμενα που αναμειγνύονται με αυτούς, τους στυλώνουν, τους κρατούν για σημαία, μα ταυτόχρονα συγκροτούνται από την τέτοια ή αλλιώτικη προώθησή τους. Προς το παρόν, για παράδειγμα, η γαλανόλευκη σηματοδοτεί πολλά περισσότερα και πολύ διαφορετικά πράγματα από έναν ελληνικό εθνικισμό. Αν οδεύουμε προς αυτό, μάλλον δεν θα πρόκειται για φυσικό φαινόμενο, οπότε πάλι καλύτερα να σκεφτούμε τις αιτίες. Ποια είναι η ακροδεξιά ατζέντα και γιατί ο κόσμος –και ποιος κόσμος; – πείθεται απ’ αυτήν. Ποια είναι η ονομαστική και ποια η πραγματική της αξία. Τι συγκροτεί στο εσωτερικό και τι στο εξωτερικό μέτωπο. Ποια είναι όμως και η αριστερή ατζέντα που υλοποιείται. Γιατί κάποιο έδαφος παραχωρείται αλλά και κάποιες ιδέες ξεφτιλίζονται από μια ορισμένη αξιοποίησή τους.
Το ίδιο και σε ό,τι αφορά την εντοπιότητα και τον ειδικό χαρακτήρα κάποιων πολιτικών. Δεν είναι μόνο ότι φαντάζουν κάπως αστεία τα τυχόν πανηγύρια για το διαχωρισμό κράτους-εκκλησίας στα 2018. Η ίδια η ερμηνεία με όρους «καθυστέρησης» πάσχει από μια δυτικοκεντρική αντίληψη. Δεν πρέπει να φτάσουμε «κάπου» γενικώς κι αορίστως, να προοδεύσουμε σύμφωνα με κάποιο πρότυπο. Χρειαζόμαστε επαναστατικές διεργασίες που να αποτυπώνουν τη δικιά τους «θέλησή». Προφανώς και το παρελθόν αφήνει τα ίχνη του. Αλλά περί αυτού πρόκειται; Για ένα αστικό, δημοκρατικό, διαφωτιστικό αίτημα –τότε δίκαιο– που μένει ακόμα ανεκπλήρωτο; Και ποια ακριβώς πράγματα προωθεί, με ποιανού την πρωτοβουλία και υπέρ ποιών στην Ελλάδα του 2018; Το να μιλάμε σήμερα για το θρησκευτικό φαινόμενο, τις λειτουργίες και τις διαστάσεις του σαν να ζούμε στον 19ο αιώνα, είναι πρόβλημα. Βρίθει η εποχή από νέες θεότητες και νέες αλλοτριώσεις. Το ότι ο κόσμος σήμερα είναι κατά μία έννοια περισσότερο ενιαίος δεν σημαίνει ότι πρέπει και να το πανηγυρίζουμε.
