Μιλούν για επιμονή στην στρατηγική των «ήρεμων νερών» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις οι Έλληνες κυβερνώντες, ενώ ο ΥΠΕΞ, Γ. Γεραπετρίτης μας καλεί «να προσέλθουμε στον διάλογο καλή τη πίστει», εν όψει τη συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας που θα πραγματοποιηθεί στις 7 Ιανουαρίου, τελικά στην Αθήνα. Επιμένουν στη λεγόμενη «θετική ατζέντα», βλέποντας ευκαιρίες για «εκτίναξη» της συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών σε τομείς όπως η οικονομία, ο τουρισμός αλλά και στις μεγάλες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της πολιτικής προστασίας και στο μεγάλο αγκάθι του μεταναστευτικού στο οποίο ο υπεύθυνος υπουργός Δ. Καιρίδης, φαίνεται να έχει στρώσει το έδαφος για σειρά υποχωρήσεων προς την Τουρκία. Μάλιστα, ήδη με διαρροές προεξοφλούν την επικύρωση μιας σειράς διμερών συμφωνιών στους παραπάνω τομείς, στρώνοντας το έδαφος για συμφωνίες και στο επίπεδο της «πολιτικής διαπραγμάτευσης» για τα σημαντικά ζητήματα με ορίζοντα τη Χάγη.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία, πιστή στην επεκτατική και αναθεωρητική της πολιτική, διευρύνει στην πράξη την ατζέντα διαλόγου με πράξεις και δηλώσεις ανώτατων αξιωματούχων, αμφισβητώντας στην πράξη νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας. Σε πρόσφατη ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο, ο ίδιος ο Ερντογάν, επιβεβαίωσε την επιμονή της Τουρκίας στο νεο-οθωμανικό αφήγημα, επ’ αφορμή αυτή τη φορά τις εξελίξεις στην Παλαιστίνη, και ανέφερε συγκεκριμένα: «γι’ αυτό λέμε ότι οποιοδήποτε περιστατικό συμβαίνει γύρω μας, από τα Βαλκάνια μέχρι τον Καύκασο, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τις ανατολικές ακτές της Μεσογείου, μας απασχολεί άμεσα. Η Γάζα έχει την ίδια θέση στις καρδιές μας με το Καραμπάχ. Όπως δεν κάνουμε διάκριση μεταξύ Βοσνίας και Χαλέπι ή Τρίπολης και Μπαλχ (Αφγανιστάν, η αρχαία Βάκτρα), της Θεσσαλονίκης και της Μοσούλης, έτσι θεωρούμε την Ιερουσαλήμ, το ίδιο όπως τις δικές μας πόλεις». Και μόνο αυτή η, επαναλαμβανόμενη είναι η αλήθεια, αναφορά στη Θεσσαλονίκη, ως κομμάτι των «συνόρων της καρδιάς» του Τούρκου προέδρου, θα έπρεπε να ανατρέψει το «θετικό» κλίμα στην Αθήνα – αν οι ελληνικές ελίτ δεν κινούνταν πρωτίστως σε ρυθμούς ΝΑΤΟ.
Θράκη – Αιγαίο – Κύπρος
Στο ίδιο μήκος κύματος και διάφοροι άλλοι αξιωματούχοι του καθεστώτος Ερντογάν, που σε δηλώσεις τους δεν κρύβουν τις πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας, που δεν εγκαταλείπει τις βλέψεις της για όλη τη γραμμή Θράκη – Αιγαίο – Κύπρος, βάζοντας από το παράθυρο κι άλλα θέματα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
Στην Κύπρο συνεχίζονται οι προσπάθειες τουρκοποίησης του νησιού με την Άγκυρα να προσδένει όλο και πιο στενά τα κατεχόμενα, κατασκευάζοντας μια νέα τουρκική βάση στην περιοχή του Τρικώμου, την ίδια στιγμή που επιμένει πως μόνη λύση για το μέλλον του νησιού είναι αυτή των δύο κρατών, κάνοντας βήματα προς τη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Στη Θράκη σύμφωνα με τον πλέον αρμόδιο υπουργό Εξωτερικών της γείτονος, Χ. Φιντάν, η Τουρκία θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα «την κατάσταση της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης και των συμπατριωτών μας που ζουν στα Δωδεκάνησα», επιμένοντας πως η Άγκυρα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών σχετικά με τα δικαιώματα της «τουρκικής μειονότητας».
Την ίδια στιγμή παραμένουν οι πιέσεις για την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου, με υψηλόβαθμους αξιωματούχους να συνεχίζουν να εγείρουν αξιώσεις για την ίδια την κυριαρχία της Ελλάδας επί αυτών. Σε ένα κρεσέντο αναθεωρητισμού, αρχηγός του τουρκικού πολεμικού ναυτικού Έρντζουμεντ Τατλίογλου ανέφερε χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν νησιά με μη στρατιωτικό καθεστώς. Αυτά τα νησιά είναι 23 από οποία τα 19 είναι οπλισμένα. Έχουμε νησιά και υφάλους των οποίων η κυριαρχία και η κυριότητα αμφισβητείται. Προσπαθούν να τα κάνουν να μοιάζουν δικά τους, οργανώνοντας επισκέψεις σε αυτά σαν να είναι δικά τους νησιά». Ενώ συνέχισε καταγράφοντας το σύνολο των αιτιάσεων της Τουρκίας όχι μόνο για το Αιγαίο, τους αμυντικούς εξοπλισμούς κ.ά., αλλά επεκτείνοντας τη γραμμή αντιπαράθεσης συνολικά στην Ανατολική Μεσόγειο καλώντας όλους τους παίκτες να αποδεχτούν τα τετελεσμένα της Άγκυρας στην περιοχή (κατοχή Κύπρου, τουρκολιβυκό μνημόνιο, έρευνες για υδρογονάνθρακες) αν θέλουν να γίνουν βήματα στη γεωπολιτική και στη ενεργειακή συνεργασία στην περιοχή.
Σύμφωνα με όσα γίνονται γνωστά ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα παραλείψει να επισκεφθεί και τη Θράκη, σε μια «ιδιωτική» ως είθισται επίσκεψη. Η Τουρκία, και ο Ερντογάν προσωπικά, θέλει να κάνει εμφανές ότι διατηρεί δικαιώματα επί της Θράκης, τα οποία μπορεί άλλοτε να ανασύρει και άλλοτε να τα διατηρεί εν υπνώσει
Το πρόγραμμα της επίσκεψης Ερντογάν
Σε αυτό το φόντο θα λάβει χώρα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, που θα πραγματοποιηθεί τελικά στην Αθήνα, και όχι στη Θεσσαλονίκη όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί, με την αλλαγή να γίνεται για λόγους ασφαλείας. Σύμφωνα με όσα ανακοινώνει η τουρκική πλευρά, ο Ερντογάν αναμένεται να κάνει «απόβαση» στην Ελλάδα, συνοδευόμενος από εννιά υπουργούς του και αντιπροσωπία αποτελούμενη από πάνω από 300 κυβερνητικούς και κρατικούς αξιωματούχους και επιχειρηματίες. Στα πλαίσια της συνόδου, θα υπάρξει και κατ’ ιδίαν συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν, σε συνέχεια της συνάντησής τους τον περασμένο Σεπτέμβρη στη Ν. Υόρκη. Και οι δύο πλευρές δίνουν αυτή τη στιγμή, όπως όλα δείχνουν ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο στο συμβολικό επίπεδο, όσο και στην πρακτική προώθηση πρωτοκόλλων συνεργασιών σε θέματα ήπιας διπλωματίας. Άλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι τα «σοβαρά θέματα» των διμερών διαφορών σε ζητήματα θαλάσσιων ζωνών και κυριαρχικών δικαιωμάτων, θα κριθούν εν πολλοίς από τη γενικότερη τροπή των γεωπολιτικών εξελίξεων.
Σύμφωνα με όσα γίνονται γνωστά ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα παραλείψει να επισκεφθεί και τη Θράκη, σε μια «ιδιωτική» ως είθισται επίσκεψη. Το πόσο «ιδιωτική» θα είναι η επίσκεψη, γίνεται εύκολα κατανοητό αν δούμε τι συνέβη σε προηγούμενες επισκέψεις όπου συναντήθηκε με τους ψευδομουφτήδες, εκλεγμένους δημάρχους, εκπροσώπους τους προξενείου και άλλους παράγοντες της μειονότητας που διατηρούν προνομιακή σχέση με την Άγκυρα. Η Τουρκία, και ο Ερντογάν προσωπικά, θέλει να κάνει εμφανές ότι διατηρεί δικαιώματα επί της Θράκης, τα οποία μπορεί άλλοτε να ανασύρει και άλλοτε να τα διατηρεί εν υπνώσει.
Το μεγάλο παζάρι με τη Δύση
Η ΝΑΤΟϊκής κοπής ελληνοτουρκική προσέγγιση είναι κομμάτι του εν εξελίξει παζαριού της Τουρκίας με τη Δύση. Για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ η Ελλάδα είναι ένας μοχλός προσέλκυσης της Τουρκίας στο δυτικό στρατόπεδο. Γι’ αυτό και οι ΝΑΤΟϊκές πιέσεις στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, να αποδεχθεί ακόμη και επώδυνες υποχωρήσεις σε ζητήματα κυριαρχικών δικαιωμάτων ως μοναδικό δρόμο για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη γείτονα. Αλλά και για τον Ερντογάν, οι σχέσεις με την Αθήνα λογίζονται σαν ένα ακόμη διαπραγματευτικό χαρτί. Ας μην ξεχνάμε ορισμένες χρονικές συμπτώσεις. Η ελληνοτουρκική προσέγγιση ήρθε την ίδια χρονική περίοδο με το τουρκικό βέτο στην ένταξη της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ και με στόχο να κάμψει τις δυτικές πιέσεις προς την Άγκυρα. Το ίδιο και η απουσία υπερπτήσεων στο Αιγαίο, που δεν σημαίνει κάποια στροφή στην επιθετικότητα της Τουρκίας, αλλά είναι κομμάτι της διαπραγμάτευσης με την Ουάσιγκτον για να ξεκλειδώσουν τα εξοπλιστικά προγράμματα των F-35 και της αναβάθμισης των F-16.
Έτσι και τώρα, ο Τ. Ερντογάν έρχεται στην Αθήνα, εν μέσω μια μεγάλης γεωπολιτικής αναταραχής με επίκεντρο το πόλεμο στη Γάζα και τη γενικότερη αστάθεια στην Μέση Ανατολή. Είναι βέβαιο ότι ο Τ. Ερντογάν δεν θα χάσει ευκαιρία να αξιοποιήσει το «καλό κλίμα» και τα στραμμένα, στη ελληνοτουρκική σύνοδο, φώτα, για να αναδείξει ακόμη μια φορά τις δικές του νεο-οθωμανικές βλέψεις για την περιοχή. Θα γίνει και αυτό δεκτό ως κομμάτι της «θετικής ατζέντας»;
Δυστυχώς τα δείγματα από ελληνικής πλευράς προκαλούν ανησυχίες. Το πολιτικό κλίμα, με τον πλήρη έλεγχο του Μαξίμου στην κεντροδεξιά πολυκατοικία και τους θεσμούς του κράτους, αλλά και η απουσία αξιόπιστης αντιπολίτευσης σε συνδυασμό με την γενική αφωνία γύρω από τα «εθνικά ζητήματα», επιτρέπουν στον Κ. Μητσοτάκη να κινηθεί α λα ΝΑΤΟ χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Μένει στην κοινωνία να υπενθυμίσει τις κόκκινες γραμμές υπεράσπισης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
