Ένα από τα πιο σπουδαία βιβλία που διάβασα πριν από πολλά χρόνια ήταν η «Μεσαία Όχθη» του Ντίνου Δημόπουλου. Περίεργος τίτλος, πολυγραφότατη ιστορία αλλά το μήνυμα διαχρονικό και καθοριστικό.
Το βιβλίο πραγματεύεται τη δράση μιας παρέας κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, αλλά δεν είναι αυτό το μόνο ενδιαφέρον, παρ’ ότι οι περιγραφές είναι συγκλονιστικές. Εκείνο που πραγματικά μελετάει κανείς στο συγκεκριμένο κείμενο, είναι όχι τα δύο «στρατόπεδα» που δημιουργήθηκαν, με τις αντίστοιχες ιδεολογίες, αλλά ένα τρίτο μέτωπο αδράνειας, αδιαφορίας και μη συμμετοχής σε καμία άποψη, δράση και κινητοποίηση.
Δεν θα σας πω το τέλος του βιβλίου γιατί εάν το ψάξετε και το βρείτε, να το διαβάσετε οπωσδήποτε – αξίζει τον κόπο· είναι μάθημα ζωής, κοινωνικής ή πολιτικής.
Οι ίσες αποστάσεις, λοιπόν, που συχνά κάποιοι άνθρωποι κρατούν στις (κάθε είδους) σχέσεις τους και πιθανόν -ψυχολόγος δεν είμαι- να είναι κατάλοιπα ή βιώματα οικογενειακών παραδόσεων του τύπου «μην ανακατεύεσαι», «κοίτα τη δουλειά σου», «μείνε μακριά απ’ αυτά», «ουδέτερος να είσαι», «εμείς δεν έχουμε να μοιράσουμε τίποτα με κανέναν» κ.λπ. είναι σχεδόν ίδιο με την περιβόητη φράση: «Να τους αγαπάτε τους Γερμανούς, είναι φίλοι μας».
Διότι, τελικά, μένοντας απαθής μπροστά σε μια ολοφάνερη αδικία, μην παίρνοντας θέση σε μια ανισότητα, εκείνος που κερδίζει πόντους είναι ο φταίχτης. Αυτόν ευνοεί η ουδετερότητα και όσο κι εάν προσωρινά φαίνεται ασήμαντη η ίση απόσταση, στην ουσία πρόκειται για την πιο λανθασμένη στάση ζωής. Αυτή η απόμακρη συμπεριφορά που επιδεικνύεται εξ ονόματος της ειρήνης και της συμφιλίωσης, είναι ακριβώς αυτή που προκαλεί τη διάσπαση και την επικράτηση του χάους. Και μάλιστα εσκεμμένα, γιατί δεν είναι ούτε αθώα, ούτε ανιδιοτελής.
Πίσω από κάθε «…ας τα βρουν μόνοι τους» κρύβεται ένας δειλός άνθρωπος που, στην ουσία, αποζητάει την εύνοια του νικητή. Όποιος κι αν είναι αυτός…
