Ένταση της υποκρισίας και των γεωπολιτικών ανταγωνισμών
Του Σπύρου Παναγιώτου
Ακόμα πιο σκληρά μέτρα αποφάσισαν, χθες στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Εσωτερικών της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Μετά από μια σύντομη περίοδο υποκρισίας οι βασικοί άξονες της ευρωπαϊκής πολιτικής μετατοπίζονται ως προς την ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. με στόχο την αναχαίτιση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών στο έδαφός της και παράλληλα στην επίσπευση των διαδικασιών απέλασης οικονομικών μεταναστών που παραμένουν χωρίς νόμιμα χαρτιά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο πλαίσιο αυτά οργανώνονται δύο παράλληλες κινήσεις. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων αναζητείται λύση στη συγκρότηση μιας κοινής ευρωπαϊκής ακτοφυλακής και συνοροφυλακής που θα δραστηριοποιείται στο Ανατολικό Αιγαίο αλλά και στην Κεντρική Μεσόγειο. Ήδη έχει ξεκινήσει η δεύτερη φάση της στρατιωτικής επιχείρησης με την επωνυμία «Σοφία», στη Μεσόγειο, με ενίσχυση των δυνάμεων που συμμετέχουν και έχει στόχο τον έλεγχο της παράνομης διακίνησης μεταναστών από τη Λιβύη. Η αποτελεσματικότητα αυτής της επιχείρησης αμφισβητείται, καθώς οι όποιες επιτυχίες στη περιοχή αυξάνουν αντίστοιχα τις ροές από τα τουρκικά παράλια στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Έτσι, άμεση προτεραιότητα αποτελεί η επίσπευση των απελάσεων των οικονομικών μεταναστών. Στη Σύνοδο του Λουξεμβούργου αποφασίστηκε η δαπάνη 800 εκατομμυρίων ευρώ για την οργάνωση αεροπορικών πτήσεων μεταφοράς μεταναστών στις χώρες προέλευσής τους. Επίσης, αποφασίστηκε η δημιουργία ειδικών κέντρων κράτησης για όσους οικονομικούς μετανάστες απορριφθούν οι αιτήσεις ασύλου τους και κριθούν ύποπτοι πως θα προσπαθήσουν να αποφύγουν τον αναγκαστικό επαναπατρισμό τους.
Με τα μέτρα αυτά, ουσιαστικά, κλείνουν ερμητικά οι πόρτες της Ευρώπης στα θύματα της ακραίας φτώχειας προς στις χώρες που ρημάζουν εξαιτίας των ευρωατλαντικών πολιτικών, με αντάλλαγμα τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών χώρων στην κατανομή και φιλοξενία μόλις 160.000 προσφύγων, από τα εκατομμύρια που στοιβάζονται στα σύνορά της.
Παζάρια και οφέλη για την Τουρκία
Με βάση τη απόφαση των υπουργών Εσωτερικών της Ε.Ε. ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη συνεργασία με τρίτες χώρες, στο έδαφος των οποίων συγκεντρώνονται, σε άθλιες συνθήκες, οικονομικοί μετανάστες και πρόσφυγες. Στην πραγματικότητα, το ευρωπαϊκό σχέδιο επιχειρεί έξω από τα ευρωπαϊκά σύνορα όσους περισσότερους μετανάστες και πρόσφυγες καταστεί δυνατόν, χρηματοδοτώντας στρατόπεδα στην Τουρκία, την Ιορδανία και τον Λίβανο, όπου θα γίνεται η διαλογή μέχρι να συμφωνηθεί το πόσοι και ποιοι θα παίρνουν άδεια εγκατάστασης στη Ευρώπη. Για το σκοπό αυτό προτάθηκε η χορήγηση 1 δισ. στην Τουρκία, ως έκτακτη βοήθεια. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε, εν μέρει, από τον Τούρκο πρόεδρο Τ. Ερντογάν ο οποίος δήλωσε ότι πρόκειται για πόρους «που αφορούν την προενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, εξυπηρετούν δηλαδή τον σκοπό της ένταξης». Η τουρκική διπλωματία απαιτεί να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία μιας ελεύθερης ζώνης στο έδαφος της Συρίας που θα ελέγχει η ίδια, σε συνεργασία με τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό και θα «προστατεύει» τους πρόσφυγες τόσο από το καθεστώς Άσαντ όσο και από τον ΙSIS. Προωθεί, έτσι, ωμά τις δικές της γεωπολιτικές βλέψεις στην περιοχή, κατάσταση που περιπλέκεται σοβαρά μετά την εμπλοκή του ρωσικού στρατού στη Συρία. Παράλληλα, η τουρκική εξωτερική πολιτική προσπαθεί να αποσπάσει όσα περισσότερα οφέλη, ζητώντας να αρθεί το καθεστώς θεωρήσεων visa για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ε.Ε. και να ξεκινήσουν πάλι οι συζητήσεις για τις ενταξιακές διαδικασίες στην Ε.Ε., παρακάμπτοντας κάθε αναφορά στα θέματα που αφορούν το Κουρδικό και την παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων.
Το πιο σημαντικό όφελος της τουρκικής πλευράς παραμένουν τα σχέδια για κοινές επιχειρήσεις του Τουρκικού και Ελληνικού Ναυτικού στα θαλάσσια σύνορα του Αιγαίου και για συνεργασία Ελλάδας-Τουρκίας-Βουλγαρίας στα χερσαία σύνορα στον Έβρο. Με τον τρόπο αυτό διαιωνίζεται το καθεστώς των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο και οι αυθαίρετες διεκδικήσεις της Τουρκίας, σε ολόκληρο τον άξονα των ελληνοτουρκικών συνόρων.
