του Αργύρη Πλέσια*
Στην Ξάνθη, την Πρωτομαγιά, συνέβη ένα σοβαρότατο ατύχημα σε μια βιομηχανία με εξαγωγικό προσανατολισμό. Μια βιομηχανία που χρησιμοποιεί τεχνολογία, κατέχει τεχνογνωσία, διαθέτει δυναμικό υψηλής επιστημονικής στάθμης και εξειδίκευσης. Μία βιομηχανία που επεκτείνεται σε νέους τομείς, όπως στη διαχείριση και ανακύκλωση τοξικών υλικών. Το ατύχημα κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα της μονάδας, ενώ δεν έχει γίνει ακόμη πραγματική αποτίμηση του μεγέθους της καταστροφής. Η μόνη θετική πλευρά ήταν η διασφάλιση του ανθρώπινου δυναμικού της βιομηχανίας.
Η χρησιμοποίηση επικίνδυνων τοξικών υλικών, όπως μόλυβδος, νικέλιο καθώς και οξέα προκάλεσαν από την πρώτη στιγμή εύλογες ανησυχίες στο κοινό και σημαντικές ευθύνες για την εταιρεία και τις αρχές που έπρεπε να διαχειριστούν την έκτακτη κατάσταση. Οι ανησυχίες επιτάθηκαν, καθώς τα ορατά σημάδια της φωτιάς, με πυκνούς καπνούς από την καύση πλαστικών η σύσταση των οποίων ήταν αδιευκρίνιστη και η αδυναμία έλεγχου για κάποιες ώρες, θα ήταν δυνατόν να δημιουργήσουν συνθήκες πανικού.
Η βιομηχανία δεν είχε καταταχθεί, ως προς την επικινδυνότητα και το μέγεθος της, σε αυτές που οφείλουν να εφαρμόζουν την οδηγία για την αποφυγή ατυχημάτων μεγάλης εκτάσεως (τη γνωστή οδηγία SEVESO III), όπως ισχύει και με την εθνική νομοθεσία. Επισημαίνεται ότι στην οδηγία SEVESO τίθενται ζητήματα ενημέρωσης του κοινού, διαβούλευσης για τις χρήσεις γης στην ευρύτερη περιοχή, ύπαρξης σχεδίων Ασφάλειας και Διαχείρισης Κρίσεων από ατυχήματα, θέματα που στην παρούσα περίπτωση ενδεχομένως να μην είχαν αντιμετωπισθεί. Επισημαίνεται επίσης ότι η βιομηχανία βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με την περιβαλλοντικά προστατευόμενη περιοχή του πάρκου Αν. Μακεδονίας Θράκης.
Τα αίτια του ατυχήματος δεν είναι γνωστά ακόμη, άλλωστε θα ήταν αδύνατον να εστιαστούν σε έναν παράγοντα καθώς τέτοιες αστοχίες προκαλούνται από συνδυασμούς παραγόντων.
Πρέπει να τονισθούν πολλά θετικά στοιχεία που καταγράφηκαν κατά τη διαχείριση της κατάστασης. Θετική η υπεύθυνη αντιμετώπιση από τον Τύπο με συγκρατημένα ερωτήματα και με την αναγνώριση της αναγκαίας επιστημονικής τεκμηρίωσης. Θετική η παρέμβαση της Πολυτεχνικής Σχολής για την ανάληψη του βάρους της επιστημονικής τεκμηρίωσης των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν. Επιπρόσθετα παρείχε την αναμφισβήτητη βάση της τεκμηρίωσης των στοιχείων. Θετική η αντιμετώπιση από το Συντονιστικό Όργανο που διατύπωσε σαφή μέτρα πρόληψης, κινούμενο στη μέση οδό, ώστε να μην υπάρξει εφησυχασμός αλλά ούτε και πανικός. Θετική η αντιμετώπιση από την εταιρεία. Κυρίως στα ζητήματα διαχείρισης της αγωνίας των ανθρώπων της, και στα ζητήματα της προοπτικής αποκατάστασης της ζημιάς και της επαναλειτουργίας της μονάδας με χαρακτηριστική την αναφορά στο ότι θα γίνει καλύτερη. Θετική η αντίδραση της κοινής γνώμης, χωρίς υστερίες, εξάρσεις, κατάρες και αναθέματα.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν διδάγματα για την ορθολογική διαχείριση κρίσεων με ψυχραιμία, υπευθυνότητα και κυρίως ανάληψη ευθυνών. Διδάγματα και προοπτικές για την επόμενη μέρα, ώστε η νέα προσπάθεια να είναι όντως καλύτερη.
Πιστεύω ότι η εταιρεία οφείλει, δείχνοντας κοινωνική υπευθυνότητα και ευαισθησία, να αυξήσει τα επίπεδα ασφάλειας στην λειτουργία και τη διαχείριση ατυχημάτων και να εφαρμόσει αυτοβούλως τα πρότυπα της οδηγίας SENESO III, ακόμη και αν δεν υποχρεούται, για το καλό της περιοχής και των ανθρώπων της.
* Ο Αργύρης Πλέσιας είναι πολιτικός μηχανικός
