του Θανάση Τζιούμπα*
Το Αγρόκτημα της «Ιθάκης» έκανε ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην παραγωγική του προσπάθεια. Τα ζυμαρικά της «Ιθάκης» υπάρχουν πλέον στα ράφια της αλυσίδας «Σκλαβενίτης», σε 20 υπερκαταστήματα της Βόρειας Ελλάδας.
Το Αγρόκτημα είναι μία από τις Παραγωγικές Μονάδες που λειτουργούν στην Σίνδο, μαζί με το Ξυλουργείο, το Εργαστήρι Κεραμικής και την Λιθογραφική Μονάδα «Σχήμα και Χρώμα».
Ο συνδυασμός της απεξάρτησης με την δημιουργικότητα που μπορεί να περιέχει η παραγωγική εργασία, είναι μια ανάγκη που έρχεται να διευκολύνει το δύσκολο κομμάτι της κοινωνικής ένταξης. Οι χρήστες και χρήστριες που επιλέγουν την απεξάρτηση κουβαλάν μαζί τους σοβαρά ελλείμματα εκπαιδευτικών τίτλων αλλά και εργασιακής εμπειρίας. Η μετάβαση από το περιβάλλον θεραπείας στο υπάρχον κοινωνικό πλαίσιο αναγκαστικά περνάει και μέσα από την εργασιακή τους ένταξη. Η κοινωνική πραγματικότητα με τα τεράστια ποσοστά ανεργίας στις ηλικίες αυτές, όταν μάλιστα πολλαπλασιάζονται από το κοινωνικό στίγμα, δημιουργούν ένα «σοκ μετάβασης» και προσαρμογής στο εχθρικό και ανταγωνιστικό κοινωνικό περιβάλλον. Άλλωστε, η εξάρτηση είναι συνδεμένη και με την παθητική συμπεριφορά, που αν δεν αντικατασταθεί από μια πιο δημιουργική στάση αποτελεί κίνδυνο υποτροπής.
Σε μια χώρα όπου η συζήτηση για την ανάγκη παραγωγικής ανασυγκρότησης μένει στην θεωρία και η καθημερινότητα είναι οι επιδοματικές πολιτικές και η αναπαραγωγή της κουλτούρας του «επωφελούμενου», μια Θεραπευτική Κοινότητα εκπέμπει ένα μήνυμα που μπορεί να έχει ευρύτερη κοινωνική σημασία
Οι Παραγωγικές Μονάδες απασχολούν μέλη των Κοινωνικών Επανεντάξεων σε μια σχέση αμειβόμενης μαθητείας, αποτελώντας ένα ασφαλές περιβάλλον όπου μπορούν να αναπτυχθούν οι εργασιακές δεξιότητες και να γίνει πιο ομαλή η μετάβαση.
Το αγρόκτημα, όπως και κάθε ασχολία με ζωντανούς οργανισμούς και μάλιστα σε μια αποκλειστικά βιολογική καλλιέργεια, αποτελεί μια διαφορετική εμπειρία, μια επαφή με τους κύκλους και τους χρόνους της βιόσφαιρας, τόσο διαφορετικούς από τους κύκλους των ρολογιών της (μετα)βιομηχανικής εποχής.
Η Θεραπευτική Κοινότητα «Ιθάκη», προάγοντας τις αξίες της δημιουργικότητας και της αυτάρκειας, φροντίζει για τον μέγιστο βαθμό ικανοποίησης των αναγκών με δικά της προϊόντα: Η «Ιθάκη» παράγει το φαγητό που τρώει, τα έπιπλα, τα κεραμικά, τα έντυπα που χρειάζεται. Κι ακόμα πιο πολύ, διαθέτει τα προϊόντα της στο ευρύ κοινό, πετυχαίνοντας όχι μόνο έναν σημαντικό βαθμό αυτοχρηματοδότησης αλλά και προβάλλοντας την δημόσια εικόνα της απεξάρτησης ως πράξης ανάληψης της ευθύνης της ζωής.
Το Αγρόκτημα αποτελείται από μια έκταση 130 στρεμμάτων αρδευόμενων, και ένα μεσαίου μεγέθους θερμοκήπιο. Εδώ καλλιεργούνται εποχιακά κηπευτικά ενώ σε μια μεγάλη έκταση καλλιεργούνται σιτηρά. Ήδη από πέρυσι έγινε μια πρώτη, πιλοτική παραγωγή ζυμαρικών, που διατέθηκαν στο ΚΕΘΕΑ αλλά και στο συνεταιριστικό κατάστημα BiosCoop. Το 2019 έγινε ένα ακόμη σημαντικό βήμα, η ποσότητα αυξήθηκε σε συνεργασία με δύο μικρά τοπικά εργαστήρια, και έγινε η συμφωνία με την «Σκλαβενίτης», ώστε το ευρύ κοινό να έχει μια ευκαιρία να δοκιμάσει τα προϊόντα, που είναι Πέννες, Βίδες, Κοφτό, Κριθαράκι, Κουσκουσάκι και Χυλοπίτες. Όλα είναι πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα από την ΒιοΕλλάς και απαιτούν ελάχιστο χρόνο βρασμού.
Στα μελλοντικά σχέδια του Αγροκτήματος είναι η δημιουργία μιας μονάδας μεταποίησης, αλλά και η διερεύνηση των δυνατοτήτων που παρέχει το πλαίσιο της Κοινωνικής Οικονομίας.
Σε μια χώρα όπου η συζήτηση για την ανάγκη παραγωγικής ανασυγκρότησης μένει στην θεωρία και η καθημερινότητα είναι οι επιδοματικές πολιτικές και η αναπαραγωγή της κουλτούρας του «επωφελούμενου», μια Θεραπευτική Κοινότητα εκπέμπει ένα μήνυμα που μπορεί να έχει ευρύτερη κοινωνική σημασία.
*Ο Θανάσης Τζιούμπας είναι οικονομολόγος, στέλεχος του ΚΕΘΕΑ και μέλος του Μένουμε Θεσσαλονίκη. Πηγή: menoumethess.gr
