Πανηγυρίζουν στην Αθήνα για το θετικό κλίμα της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν. «Στα ήρεμα νερά να φυσήξει ούριος άνεμος» ευχήθηκε ο Έλληνας πρωθυπουργός στις δηλώσεις του, με τον Ερντογάν να απαντάει πως «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στις μεταξύ μας σχέσεις που δεν μπορεί να επιλυθεί». Κυβέρνηση και ΜΜΕ θέλουν να πείσουν την κοινωνία ότι γυρίσαμε σελίδα. Σε επανάληψη παίζουν σε όλα τα ελληνικά κανάλια οι δηλώσεις Ερντογάν, τα χαμόγελα στις διμερείς συναντήσεις, τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου. Μια χώρα που μετατρέπεται με τη συναίνεση της ηγεσίας της σε δορυφόρο της αναθεωρητικής και επεκτατικής Τουρκίας. Κλείνοντας ταυτόχρονα το μάτι στην οικονομική ελίτ που θέλει να κάνει μπίζνες και αλισβερίσια με επιχειρηματίες στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, με τους δύο ηγέτες βάζουν ως στόχο των διπλασιασμό των διμερών εμπορικών συναλλαγών στα 10 δισ. ευρώ.
Σε μια ταραγμένη γεωπολιτικά εποχή τα όσα βιώσαμε στην επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα παράγουν πολιτικό αποτέλεσμα. Από τη βαθιά υπόκλιση του Γ. Γεραπετρίτη μέχρι τη σιωπή για θέματα όπως το Κυπριακό στις δηλώσεις Μητσοτάκη και από τον ιστορικό παραλληλισμό της διακήρυξης της Αθήνας με το Σύμφωνο Φιλίας Βενιζέλου-Ινονού μέχρι την αναφορά του Ερντογάν στους «τρομοκράτες» Κούρδους του Λαυρίου.
Τι μένει; Ένα δεσμευτικό πλαίσιο για την Ελλάδα (αν θέλει να έχει «ήρεμα νερά») και μη δεσμευτικό για την Τουρκία (όποτε δεν της βγαίνουν τα παζάρια με τη Δύση), με τη χώρα μας να εμπεδώνει τον ρόλο της ως μοχλό προσέλκυσης της Τουρκίας στον δυτικό άξονα. Μετριέται έτσι το μπόι της χώρας (της επίσημης τουλάχιστον έκφρασής της) από εχθρούς και φίλους, προδιαγράφοντας και τα μελλούμενα, όσο δεν υπάρχει αντίσταση και εναλλακτικές κόντρα στην πολιτική του «δεδομένου συμμάχου» της Δύσης και του ενδοτισμού απέναντι στην Τουρκία.
Τι πήρε ο Ερντογάν;
«Να κάνουμε το Αιγαίο θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας» προέτρεψε ο Τούρκος πρόεδρος κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου και πράγματι φαίνεται να το εννοεί. Υπό έναν όρο, να αποδεχθεί η Ελλάδα ότι και η Τουρκία έχει κυριαρχικά δικαιώματα επί αυτού, παραχωρώντας έτσι μέρος της δικής της κυριαρχίας. Η «μη δεσμευτική» διακήρυξη της Αθήνας αποτελεί σημαντικό χαρτί στην εξωτερική πολιτική της Άγκυρας. Της δίνει την έξωθεν καλή μαρτυρία στα παζάρια με τη Δύση ενώ ταυτόχρονα δεσμεύει την Ελλάδα να μην προχωρήσει σε επιθετικές ενέργειες – για την Τουρκία τέτοιες θεωρούνται ακόμη και ο εξοπλισμός των νησιών του Αιγαίου ή η αναφορές στον τερματισμό της κατοχής στην Κύπρο.
Είναι βέβαιο πως το καθεστώς Ερντογάν θα πατήσει πάνω στο «θετικό μομέντουμ» για να δημιουργήσει και άλλα τετελεσμένα. Η εμπεδωμένη και με την βούλα πλέον «φιλία» των δύο χωρών ανοίγει τον δρόμο για να ξεκλειδώσει η πώληση των F-16, από τις ΗΠΑ, που είχε φρενάρει λόγω των ενστάσεων του Κογκρέσου, με μέρος της αιτιολόγησης να αφορά την επιθετικότητα της Τουρκίας έναντι της χώρας μας. Οφέλη έχει η Άγκυρα και στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., με την Ελλάδα να κάνει δώρο στον Ερντογάν τη διευκόλυνση στην έκδοση τουριστική βίζας για Τούρκους πολίτες για τα νησιά του Αιγαίου, την ίδια στιγμή που η Τουρκία παζαρεύει αντίστοιχες διευκόλυνσης με την Ε.Ε. Η θετική ατζέντα, έτσι, γίνεται εργαλείο δορυφοροποίησης της χώρας μας από την Τουρκία, χωρίς μάλιστα ιδιαίτερα ανταλλάγματα πέραν της κούφιας υπόσχεσης για «ήρεμα νερά».
Μαξίμου: Αποστολή εξετελέσθη
Στο Μαξίμου δηλώνουν ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας και την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν. Έφεραν σε πέρας την αποστολή που τους είχε ανατεθεί από τους συμμάχους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Προωθούν την ατζέντα της «συγκυριαρχίας» στο Αιγαίο –όπως έχει εδώ και χρόνια περιγραφεί, ήδη από την εποχή της διακυβέρνησης Σημίτη– χωρίς σημαντικούς προς το παρόν τριγμούς στο κοινωνικό ή το πολιτικό επίπεδο. Η Ν.Δ. –και ειδικά η ομάδα Μητσοτάκη– σπεύδει να ντύσει την επιλογή αυτή με το αφήγημα ενός «νέου βενιζελισμού», δίνοντας της έτσι στρατηγικό βάθος. Προς το παρόν ποντάρει στην ανασφάλεια των πολλών, αφοπλίζοντας κάθε αντιπολιτευτική φωνή μέσω του διπόλου «πολεμική απειλή ή ήρεμα νερά» που λειτουργεί πολύ μέσα στις σημερινές ταραγμένες γεωπολιτικά συνθήκες και τάζει καλύτερες μέρες για όσους βλέπουν παντού ευκαιρία για μπίζνες – όπως το «τυράκι» της τουριστικής ανάπτυξης των νησιών.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υπόλοιπος πολιτικός κόσμος που δηλώνει πίστη στην προοπτική του διαλόγου με την Τουρκία, με τα περισσότερα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Νέα Αριστερά) να στέλνουν μήνυμα κυρίως προς τους έξω ότι δεν προτίθενται να σταθούν εμπόδιο στις προωθούμενες συμφωνίες με την Τουρκία. Ενώ και από όσους διαφωνούν ή κριτικάρουν τις κυβερνητικές πολιτικές, δεν φαίνεται να υπάρχει προς ώρας η διάθεση να αυξήσουν τους τόνους, αποδεχόμενοι έτσι το πλαίσιο που διαμορφώνεται, αναμένοντας πιθανά βραχυκυκλώματα σε επόμενα βήματα είτε λόγω γενικότερων γεωπολιτικών εξελίξεων είτε λόγο πιθανής αλλαγής στάσης της Τουρκίας στη γραμμή της επιθετικής και προκλητικής πολιτικής των προηγούμενων ετών.
Τα επόμενα βήματα
Άλλωστε Μητσοτάκης και Ερντογάν ήταν σαφείς. Τα δύσκολα είναι μπροστά. Η συνάντηση της 7ης Δεκεμβρίου και η υπογραφή της Διακήρυξης της Αθήνας ορίζουν το πλαίσιο και την κατεύθυνση που θέλουν να κινηθούν. Ενώ όπως όλα δείχνουν το πρόγραμμα των διμερών επαφών, σε όλα τα επίπεδα, θα είναι πυκνό και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024. Μητσοτάκης και Ερντογάν θα συναντηθούν δύο φορές, μία την άνοιξη σε επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα και μία τον Ιούλιο στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον. Παράλληλα έντονη δραστηριότητα θα έχουν και οι υπουργοί ΥΠΕΞ, Γεραπετρίτης και Φιντάν που συντονίζουν τα βήματα της προσέγγισης αλλά και οι αρμόδιοι υφυπουργοί για τα ΜΟΕ, την Θετική Ατζέντα αλλά και τον Πολιτικό Διάλογο που όπως αποτυπώνεται και στο κείμενο της διακήρυξης συνεχίζεται με σταθερό ρυθμό.
Η 7η Δεκεμβρίου ήταν πράγματι μια ιστορική μέρα. Οι ράγες στις οποίες τοποθετεί την εξωτερική πολιτική της χώρας μας η κυβέρνηση Μητσοτάκη, κατά παραγγελία του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, ανοίγει μια σειρά προκλήσεις και κινδύνους. Η, δια της ολισθήσεως, υποχώρηση από κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο όνομα των «ήρεμων νερών» αλλά και η δορυφοροποίηση της Ελλάδας από την Τουρκία είναι η πραγματικότητα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Τα μεγέθη (δημογραφικά, παραγωγικά κ.ά.) και ο συσχετισμός δύναμης είναι δυστυχώς αμείλικτα. Και η Τουρκία έχει δυναμώσει τα τελευταία χρόνια σε βαθμό επικίνδυνο για τα συμφέροντα μας, ξυπνώντας μάλιστα σε ένα ολόκληρο έθνος αυτοκρατορικά όνειρα ανασύστασης του οθωμανικού παρελθόντος. Σε αυτές τις συνθήκες ο μόνος δρόμος για να αντέξουν μικρές και ενδιάμεσες χώρες στις γεωπολιτικές προκλήσεις της εποχής, κόντρα στις ρευστοποιητικές δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης και την απειλή από αναθεωρητικές και επεκτατικές δυνάμεις, είναι η οικοδόμηση βαθμών ισχύος και ανεξαρτησίας αλλά και η πολιτική βούληση, λαού και ηγεσίας που όταν υπάρχει αποτελεί και αυτή με τη σειρά της δείκτη ισχύος. Δυστυχώς η πολιτική του «κατευνασμού» που ακολουθούν πιστά οι ελίτ στη χώρα μας, πέρα από την αποδοχή των τετελεσμένων, παράγει και ένα ακόμη αρνητικό αποτέλεσμα διαπαιδαγωγώντας την ίδια την κοινωνία στη λογική της υποχώρησης και του ενδοτισμού, θεωρώντας έννοιες όπως «φρόνημα», «αντίσταση», «αγώνας», που τόσο ανάγκη τις έχει κάθε λαός και έθνος στις μέρες μας, ξεπερασμένες, παρωχημένες και μη συμβατές με το πνεύμα του ρεαλισμού.
* Μτφρ: Ποιος επωφελείται;
Η κατάληξη: Ένα δεσμευτικό πλαίσιο για την Ελλάδα –αν θέλει να έχει «ήρεμα νερά»– και μη δεσμευτικό για την Τουρκία –όποτε δεν της βγαίνουν τα παζάρια με τη Δύση–, με τη χώρα μας να εμπεδώνει τον ρόλο της ως μοχλό προσέλκυσης της Τουρκίας στον δυτικό άξονα
Οι προκλήσεις και οι σιωπές
Απέφυγε, λένε οι κονδυλοφόροι των κυρίαρχων ΜΜΕ, τις προκλήσεις ο Τούρκος πρόεδρος, σε ένδειξη καλής θέλησης και δείχνοντας ότι εννοεί αυτά που λέει. Αυτό εκτιμούν από χθες εκπρόσωποι της κυβέρνησης και φιλοκυβερνητικοί αναλυτές στα πάνελ και την αρθρογραφία τους. Στην καλοστημένη, για τα μάτια του ΝΑΤΟ, φιέστα των Αθηνών παρά τους όρκους στη φιλία και τη θετική προοπτική, παρά τους όντως χαμηλούς τόνους δεν έλειψαν οι προκλήσεις (έστω και διατυπωμένες με χαμόγελα) από τον Τούρκο πρόεδρο ενώ την ίδια στιγμή περίσσεψαν οι ένοχες σιωπές από την πλευρά του Έλληνα πρωθυπουργού για μια σειρά φλέγοντα ζητήματα.
Θράκη
«Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμέικη κοινότητα στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και πολιτιστικού μας πλούτου», είπε ο Τ. Ερντογάν εκφράζοντας την προσδοκία του για τη βελτίωση της κατάστασης της «τουρκικής μειονότητας» στη Δυτική Θράκη, με τον Κ. Μητσοτάκη να παίρνει τον λόγο για να αναφέρει πως η Συνθήκη της Λωζάνης αναγνωρίζει μουσουλμανική μειονότητα. Και συνέχισε ο Κ. Μητσοτάκης λέγοντας πως «θέλω να σας διαβεβαιώσω και να διαβεβαιώσω βέβαια και όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας ότι προς αυτή την κατεύθυνση (σ.σ. της αρμονικής συνύπαρξης) η ελληνική κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν». Για ποιο λόγο να διαβεβαιώσουμε τον Τ. Ερντογάν για ένα εσωτερικό θέμα της χώρας μας; Από πότε του αναγνωρίζουμε ρόλο προστάτη της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης; Ρητορικά ερωτήματα που μάλλον απαντήθηκαν από τον ίδιο τον Τ. Ερντογάν, που μετά το πέρας των επίσημων επαφών με την ελληνική πλευρά, πήγε στην τουρκική πρεσβεία όπου είχε συναντήσεις με τους τρεις ψευδομουφτήδες, τους μειονοτικούς βουλευτές (της Νέας Αριστεράς) Χ. Ζειμπέκ και Φ. Οζγκουρ και μέλη της αυτοαποκαλούμενης «Συμβουλευτικής Επιτροπής της Τουρκικής Μειονότητας της Δυτικής Θράκης»
Τρομοκρατία
Σύμφωνα πάλι με τον Τ. Ερντογάν, ένα από τα θέματα που συζήτησε με τον Κ. Μητσοτάκη ήταν και η συνεργασία στο πεδίο καταπολέμησης της τρομοκρατίας, με τον ίδιο να αναφέρει πως διατύπωσε «την προσδοκία μας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και χαιρετίσαμε το κλείσιμο του καταυλισμού του Λαυρίου». Κάλεσε μάλιστα την Ελλάδα να μην σχηματιστούν στο μέλλον τέτοιοι καταυλισμοί που θα «δίνουν καταφύγιο σε τρομοκράτες στην Ελλάδα». Ο Τ. Ερντογάν (με αποδεδειγμένες υπόγειες σχέσεις με ισλαμικά τρομοκρατικά δίκτυα) κάνει υποδείξεις στην Ελλάδα, φτάνοντας στο σημείο να υπαγορεύει την κυβερνητική πολιτική για ένα ακόμη εσωτερικό μας ζήτημα, χωρίς μάλιστα να υπάρξει η παραμικρή απάντηση από ελληνικής πλευράς. Από πότε όμως είναι υπέρ του εθνικού μας συμφέροντος η απομόνωση, η ποινικοποίηση και η καταστολή του κουρδικού λαού, αυτού δηλαδή που ο Τ. Ερντογάν αποκαλεί «τρομοκράτη»;
Κύπρος
Σιωπές και αόριστα μισόλογα και για την Κύπρο. Άλλωστε κυβερνητικοί εκπρόσωποι έχουν επανειλημμένα δηλώσει πως δεν πρέπει το Κυπριακό να σταθεί εμπόδιο στην ελληνοτουρκική προσέγγιση. Έτσι σύμφωνα με τον Κ. Μητσοτάκη απλά «διαφωνούμε στο Κυπριακό» καθώς «για εμάς δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ», ενώ συμπλήρωσε πως «θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος». Καμία αναφορά στην κατοχή, καμία αναφορά στις συνεχείς προκλήσεις εκπροσώπων της τουρκικής διπλωματίας αλλά και του ψευδοκράτους που επιμένουν πως η μόνη, αποδεκτή για αυτούς, λύση είναι η αναγνώριση της αυτοαποκαλούμενης «ΤΔΒΚ» και τα δύο κράτη. Με μισόλογα και με σιωπές όμως δεν μπορείς να υπερασπιστείς τα εθνικά δίκαια, ειδικά απέναντι σε δύσκολους αντιπάλους όπως η Τουρκία. Τα μισόλογα και οι σιωπές κρύβουν την, πίσω από κλειστές πόρτες, αποδοχή, στον ένα ή των άλλο βαθμό, των τετελεσμένων που μέλλει να ανακοινωθούν.
Προσαγωγές Κυπρίων φοιτητών
«Θα αγωνιστούμε μέχρι να φύγει και ο τελευταίος Τούρκος από την Κύπρο», έγραφε το πανό των Κυπρίων φοιτητών, μελών της παράταξης Δράσις-ΚΕΣ, που διαμαρτυρήθηκαν για την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα, χαλώντας το πανηγυρικό κλίμα που έντεχνα καλλιέργησαν η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ. Μπορεί ο Κ. Μητσοτάκης να το ξεχνά, όμως στην Κύπρο δεν έχουμε απλά «διαφορετικές προσεγγίσεις» με την Τουρκία. Στην Κύπρο υπάρχει η εισβολή και η παράνομη συνεχιζόμενη κατοχή και ο εποικισμός του μισού νησιού από την Τουρκία. Στην Κύπρο υπάρχουν οι συγγενείς τα παιδιά και τα εγγόνια των προσφύγων, των αγνοούμενων και των δολοφονηθέντων του Αττίλα.
Τόσο ενόχλησε την κυβέρνηση η «παραφωνία» αυτή, που δυνάμεις των ΜΑΤ έσπευσαν να τους περιορίσουν και προσήγαγαν, κρατώντας τους για πάνω από τέσσερις ώρες σε κλούβες δήθεν για «εξακρίβωση στοιχείων», 27 από τους διαμαρτυρόμενους φοιτητές. Αντίστοιχη αντιμετώπιση είχε και ομάδα Κούρδων που προσπάθησε να διαμαρτυρηθεί έξω από την Λέσχη Αξιωματικών Αθήνας, με την αστυνομία να προσαγάγει 10 εξ αυτών, με τη δικαιολογία της απαγόρευσης συναθροίσεων κατά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου σε όλη την Αθήνα.
