Με αφορμή ένα βιβλιοπωλείο και ένα χωριό
του Ηρόστρατου
Όσοι διαβάζουν αυτή τη στήλη ίσως πιστέψουν πως έχω πάθει ένα είδος μονομανίας με το Βουκουρέστι, το οποίο επισκέφθηκα πρόσφατα. Όμως πολλά ήταν αυτά που μου έκαναν εντύπωση και οι συγκρίσεις με την Ελλάδα αναπόφευκτες.
Όταν βρέθηκα στο Carturesti Carusel, το πιο όμορφο βιβλιοπωλείο που έχω δει ποτέ έμεινα άναυδος! Ένας εραστής των βιβλίων σε ένα πραγματικό ναό. Σαν Καθολικός που επισκέπτεται τον Άγιο Πέτρο ένιωσα. Ένας χώρος γεμάτος φως και βιβλία αλλά και πολλούς νέους ανθρώπους που σε ένα ειδικά διαμορφωμένο μπαλκόνι με μοκέτες κάθονταν στο πάτωμα και διάβαζαν. Νέα παιδιά μόνα τους, παρέες με βιβλία απλωμένα μπροστά τους, ένα ζευγάρι που διάβαζε αγκαλιασμένο το ίδιο βιβλίο.
Στο κτίριο αυτό λειτουργούσε η τράπεζα Chrissoveloni που ίδρυσε ο Ζανής Μανώλης Χρυσοβελώνης, ένας από τους πολλούς Έλληνες που διέπρεψαν εκεί και ο γιος του αγόρασε το κτίριο σε δημοπρασία στις αρχές του 20ου αιώνα. Σημερινός ιδιοκτήτης είναι ο Jean Chrissoveloni που το εκμίσθωσε στην αλυσίδα βιβλιοπωλείων Carturesti.
Βγήκα από το βιβλιοπωλείο με δυο θέματα στο μυαλό μου: Τον Πολιτισμό και την Ελληνική παρουσία στην πόλη.
Τις επόμενες μέρες θα μάθαινα πολλά για το «Ελληνικό Βουκουρέστι» διαβάζοντας το ομότιτλο βιβλίο της Georgeta Fitili
και περπατώντας στην πόλη, ανακαλύπτοντας δεκάδες κτίρια που ανήκαν σε Έλληνες της διασποράς. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε δίγλωσση έκδοση από τις εκδόσεις «Ομόνοια», έναν εκδοτικό οίκο που εδώ και 25 χρόνια ασχολείται με τη μετάφραση ελληνικών βιβλίων στα ρουμανικά προσφέροντας ένα μοναδικό πολιτιστικό έργο…
Όσο για τον Πολιτισμό… Καθώς βρέθηκα εκεί στη βραδιά των Μουσείων είδα ατελείωτες ουρές, κυρίως νέων ανθρώπων που περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους για να μπουν σε κάποιο από τα πολλά μουσεία. Γίνονταν δεκάδες εκδηλώσεις στις αυλές των μουσείων, έξω από τα μουσεία, στις πλατείες. Παντού κόσμος. Η πόλη όλη γιόρταζε τον πολιτισμό. Μια εικόνα που δυστυχώς δεν έχω δει ποτέ στην Ελλάδα.
Την επομένη, μέρα Κυριακή οι εκπλήξεις συνεχίστηκαν όταν επισκέφθηκα το περίφημο «Μουσείο του χωριού» που βρίσκεται στο απέραντο Πάρκο Herastrau με τις δυο μεγάλες λίμνες του. Στις όχθες της μιας, βρίσκεται ένα πραγματικό χωριό με περίπου τριακόσια σπίτια, εκκλησίες, εργαστήρια, μύλους, στάβλους κ.α.
Από το 1936 άρχισαν να μεταφέρονται κομμάτι- κομμάτι τα κτίρια αυτά από όλη τη Ρουμανία. Το απίστευτο είναι που κάθε σπίτι και χώρος έχει την πραγματική του επίπλωση, γύρω γίνονται κάθε είδους εκδηλώσεις και μπορείς κάθε μέρα να μπεις σε διαφορετικά κτίρια.
Όλα είναι απίστευτα φροντισμένα με τα λουλούδια να κυριαρχούν παντού. Χιλιάδες οι επισκέπτες του και όλοι ντόπιοι απ’ όσο μπόρεσα να κρίνω.
Όταν βρέθηκα μπροστά σε έναν νερόμυλο έφτασα να μελαγχολήσω σκεπτόμενος ότι εδώ έσωσαν και συντηρούν την αρχιτεκτονική τους κληρονομιά, ενώ στο δικό μου χωριό τα Καστέλλια, τον ένα και μοναδικό νερόμυλο που έχει σωθεί και όπου ξεκίνησε η Αντίσταση με τον Άρη να καλεί σε πρώτη σύσκεψη πριν ανέβει στα βουνά, τον αφήνουν να ρημάζει…
Πικρές σκέψεις μέσα στη μαγεία που με περιέβαλε σα να έχω μπει στη μηχανή του χρόνου. Και αυτά τα καθεστώτα που με τόσα βαρύνονται, όπως αυτό του Τσαουσέσκου, μήπως είχαν και την άλλη πλευρά τους; Αν η Ρουμανία δεν περνούσε τον -έστω ψευδεπίγραφο- αυτό σοσιαλισμό, θα είχε καταφέρει να έχει σήμερα αυτή την τόσο ζωντανή πολιτιστική ζωή;
Πριν από το εύκολο ανάθεμα αξίζει να σκεφτούμε λιγάκι περισσότερο: Οι αρπαχτές, οι αντιπαροχές, η θεοποίηση του χρήματος και της κατανάλωσης η απαξίωση της Παιδείας και του Πολιτισμού που οδήγησαν εμάς;
Αλλά πέραν αυτών αναρωτιέμαι πόσο γνωρίζουμε την ιστορία μας σε βάθος. Πόσο γνωρίζουμε τη σχέση και την αλληλεπίδραση μας με τα Βαλκάνια. Πόσο μπροστά από την εποχή του ήταν ο Ρήγας με την Βαλκανική Ομοσπονδία του. Τι σήμαινε αυτή η ελληνική παρουσία. Και πως Έλληνες όπως ο Ζάππας, ο Αρσάκης και τόσοι άλλοι συνέβαλαν στον Πολιτισμό Ελλάδας και Ρουμανίας.
Και βεβαίως πόση σχέση είχαν οι τότε «εθνικοί ευεργέτες» με τη μεγάλη μάζα των ελληνικών επιχειρήσεων που επενδύουν στη Ρουμανία (η Ελλάδα είναι μεταξύ 5ης και 6ης θέσης στις χώρες που έχουν επενδύσει εκεί)…
Σκέψεις πολλές σε ένα ταξίδι που αξίζει όλοι να κάνουμε.
