Η Κίνα, παραδοσιακά, αποτέλεσε λήπτρια των ευρωπαϊκών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) οι οποίες σύμφωνα με μελέτη της Deutsche Bank, αντιστοιχούν στο 18% των συνολικών ΑΞΕ στην Κίνα. Αντιθέτως, οι κινεζικές ΑΞΕ στην Ευρώπη κινούνταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα μέχρι το 2010. Έκτοτε παρουσίασαν σημαντική αύξηση και το 2012 ανήλθαν σε 27 δισ. ευρώ αποτελώντας όμως μικρό ποσοστό (0,7%) των συνολικών ΑΞΕ που τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. λαμβάνουν από κράτη εκτός Ε.Ε.
Σύμφωνα με τη Deutsche Bank, μεταξύ 2008 και 2014, η Κίνα έκλεισε περισσότερες από 200 διασυνοριακές συμφωνίες με τη μορφή είτε εξαγορών και συγχωνεύσεων επιχειρήσεων είτε κοινών επενδυτικών πρωτοβουλιών. Οι περισσότερες συμφωνίες αφορούσαν στους τομείς της μεταποίησης, των καταναλωτικών προϊόντων, της ενέργειας και των βασικών υλικών. Η Deutsche Bank σημειώνει την ύπαρξη διαφορετικών στρατηγικών στις χώρες προορισμού: στη Γερμανία, οι συμφωνίες εστιάζονται περισσότερο στο μηχανολογικό εξοπλισμό, στην εναλλακτική ενέργεια και στα ανταλλακτικά και τον εξοπλισμό αυτοκινήτων· στη Γαλλία, στις βιομηχανίες καταναλωτικών προϊόντων ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο στις βιομηχανίες διαφόρων τομέων.
Οι Financial Times (FT) δημοσίευσαν μία μελέτη που εξετάζει αναλυτικά αυτό το νέο κύμα των κινεζικών ΑΞΕ στις ευρωπαϊκές οικονομίες που χτυπήθηκαν από την κρίση. Σύμφωνα με τις πηγές που αναφέρονται στη μελέτη, η Κίνα άρχισε να μεταστρέφει το επενδυτικό ενδιαφέρον της από τις πρώτες ύλες στην Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική, σε δημόσιες επιχειρήσεις των ευρωπαϊκών κρατών, που στην κορύφωση της κρίσης, βρίσκονταν στην ανάγκη να τις ιδιωτικοποιήσουν γρήγορα και σε σχετικά φθηνή τιμή. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, την περίοδο 2005-Ιούνιος 2014, το μεγαλύτερο ποσό κινεζικών επενδύσεων κατευθύνθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο (23,6 δισ. δολάρια) και ακολουθούν η Γαλλία (10,6 δισ.), η Ιταλία (6,9 δισ.), η Γερμανία (5,9 δισ.), η Ελλάδα (5,5 δισ.), η Πορτογαλία (5,4 δισ.) και η Ισπανία (2,4 δισ.). Το 32,2% των επενδυτικών κεφαλαίων (19,5 δισ. δολάρια) αφορούσαν στον τομέα της ενέργειας και το 18,1% στην αγορά ακινήτων (10,9 δισ.).
Στην Ιταλία, οι FT αναφέρουν ότι στα τέλη του 2012, 195 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (με συνολικά έσοδα 6 δισ. ευρώ και 10.000 εργαζόμενους) αποκτήθηκαν είτε ολοκληρωτικά είτε μερικώς από επενδυτές με προέλευση την Κίνα και το Hong Kong. Επίσης η Κίνα πέτυχε να αποκτήσει υψηλά ποσοστά μετοχών σε μεγάλες επιχειρήσεις. Επενδύθηκαν 2 δισ. ευρώ στις κρατικές εταιρίες ΕΝΙ και ENEL, δύο κρατικά ελεγχόμενες εταιρίες στον ενεργειακό τομέα, στην αυτοκινητοβιομηχανία FIAT Chrysler και στην Telecom Italia.
Στην Πορτογαλία, οι κινεζικές επενδύσεις κάλυψαν το 45% των συνολικών ιδιωτικοποιήσεων που υλοποιήθηκαν με βάση το πορτογαλικό μνημόνιο. Οι πρώτες κινεζικές επενδύσεις κατευθύνθηκαν στους τομείς της ενέργειας και των υποδομών. Αντίθετα, το 2014 οι επενδύσεις επικεντρώθηκαν στον χρηματοπιστωτικό τομέα με την εταιρία Fosun να αποκτά το 80% της μεγαλύτερης ασφαλιστικής εταιρίας της Πορτογαλίας.
Στην Ελλάδα, οι Κινέζοι επενδυτές εστιάζουν στη ναυτιλία και τον τουρισμό. Τον Ιούνιο η Ελλάδα και η Κίνα υπέγραψαν συμφωνίες ναυπήγησης πλοίων συνολικής αξίας 3,2 δισ. δολαρίων που θα χρηματοδοτηθούν από την κρατική τράπεζα China Development Bank. Η κρατική κινεζική ναυτιλιακή εταιρία Cosco Pacific έχει αποκτήσει, ήδη από το 2009, άδεια λειτουργίας στο Λιμάνι του Πειραιά και επιδιώκει να αγοράσει το 67% του μετοχικού κεφαλαίου του ΟΛΠ. Παράλληλα είναι έντονο το ενδιαφέρον των κινέζων επενδυτών για το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ορισμένα περιφερειακά αεροδρόμια (κυρίως τουριστικών προορισμών) ενώ η κινεζική εταιρία Fosun συμμετέχει στην κοινοπραξία που ανέλαβε την «αξιοποίηση» του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού.
Παρά την πρόσφατη αύξηση, οι κινεζικές ΑΞΕ στην Ευρώπη βρίσκονται ακόμη σε «νηπιακή» ηλικία και θα απαιτηθούν περισσότερα στοιχεία για να διαπιστωθεί αν πρόκειται για στροφή των κινέζων επενδυτών στην Ευρώπη ή για μία πρόσκαιρη εκμετάλλευση των επενδυτικών ευκαιριών που δημιουργεί η οικονομική κρίση στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.
(Τα στοιχεία για το σημερινό εράνισμα προέρχονται από το άρθρο της Silvia Merler China seeking to cash in on Europe’s crises, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.bruegel.org)
Ερανιστής : Γιώργος Τοζίδης
(www.gtozidis.wordpress.com)
