Στο Περού γιόρτασαν πέρσι, όπως κι εμείς, τα 200 χρόνια από τότε που αποτίναξαν τον ισπανικό αποικιοκρατικό ζυγό. Πραγματική ανεξαρτησία όμως δεν έζησαν σχεδόν ποτέ. Η ντόπια ελίτ και οι ξένοι πάτρωνές της φρόντισαν και φροντίζουν γι’ αυτό με κάθε τρόπο. Τα 200 χρόνια από την γέννηση του Περού τιμήθηκαν πάντως από τα φτωχά λαϊκά στρώματα με ιδιαίτερο τρόπο: αναδεικνύοντας πρόεδρο τον μέχρι πρότινος άγνωστο Πέντρο Καστίγιο, που μπήκε στη μάχη για την προεδρία με το σύνθημα «Όχι πια φτωχοί σε μια πλούσια χώρα»*.
Ο Καστίγιο μπορεί να είχε ίσως τις καλύτερες προθέσεις, αλλά αυτές δεν αρκούν σε μια χώρα στην οποία μια αλληλοδιαπλεκόμενη χούφτα ολιγαρχών, πολιτικάντηδων, στρατιωτικών και «συμβούλων» της Ουάσιγκτον έχει μάθει να μην δίνει σημασία στο τι ποθεί και τι ψηφίζει ο λαός. Απείλησαν τον νέο πρόεδρο με ανατροπή, ή και κάτι χειρότερο, κι αυτός επιχείρησε έναν «έντιμο συμβιβασμό». Από εκεί μέχρι την κατρακύλα προς τον πάτο η απόσταση διανύθηκε γρήγορα. Μέσα σε 8 μήνες προεδρίας ο Καστίγιο διόρισε 4 κυβερνήσεις, τη μία μετά την άλλη, και καθεμία χειρότερη (δηλαδή πιο «μετριοπαθής») από την προηγούμενη. Έτσι προκρίθηκε η διαχείριση τόσο των μόνιμων όσο και των έκτακτων προβλημάτων** με τον «συνετό» τρόπο της λατινοαμερικάνικης κεντροαριστεράς (νεοφιλελευθερισμός με… ανθρώπινο πρόσωπο, καμία ρήξη με την ελίτ, συνθηκολόγηση με τη διαφθορά και το πλιάτσικο).
Βουτιά στη σκοτεινή παράδοση
Βοηθούσης της παγκόσμιας πολύπλευρης κρίσης (με επιστέγασμα την όξυνσή της λόγω των Δυτικών κυρώσεων μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία), ήρθε γοργά η διάψευση των νόμιμων προσδοκιών της φτωχολογιάς και η κατάρρευση της δημοφιλίας του Καστίγιο. Η αύξηση των τιμών των καυσίμων, των διοδίων, των τροφίμων και των γεωργικών εφοδίων («αναπόφευκτη» σύμφωνα με τους κεντροαριστερούς κυβερνητικούς φωστήρες…) εκτίναξε απότομα τον πληθωρισμό και λειτούργησε ως θρυαλλίδα για ένα αυθόρμητο ξέσπασμα διαμαρτυριών – το οποίο φυσικά έσπευσε να εκμεταλλευθεί η δεξιά αντιπολίτευση. Η απάντηση της κυβέρνησης Καστίγιο ήταν και σε αυτό το ζήτημα «παραδοσιακή»: έστειλε τα ΜΑΤ εναντίον των διαδηλωτών. Κι όταν είδε τη Δευτέρα ότι η διαμαρτυρία φουντώνει αντί να καταπνίγεται, βούτηξε βαθύτερα στη σκοτεινή περουβιανή παράδοση: τα μεσάνυχτα κήρυξε στρατιωτικό νόμο και απαγόρευση κυκλοφορίας για 24 ώρες…
Αυτή η απόφαση, προερχόμενη από μια κυβέρνηση που δηλώνει προοδευτική, σοκάρισε ακόμη και τους υποστηρικτές της. Και ήταν αναποτελεσματική: την Τρίτη οι συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών κλιμακώθηκαν. Στην πρωτεύουσα Λίμα πλήθη διαμαρτυρόμενων πολιόρκησαν το Κογκρέσο και εισέβαλαν σε δημόσια κτίρια (Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, Γενική Εισαγγελία κ.ά.). Παρόμοιες σκηνές εκτυλίχθηκαν σε όλη σχεδόν τη χώρα, ενώ δεκάδες σταθμοί διοδίων πυρπολήθηκαν. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο Καστίγιο ανακάλεσε την απαγόρευση, ανακοίνωσε αύξηση 10% στους μισθούς, κατάργησε ένα φόρο στα καύσιμα, και ζήτησε από τις εταιρίες πετρελαιοειδών και τροφίμων να πάρουν πίσω τις αυξήσεις…
Δεξιά μέθοδος «επίλυσης συγκρούσεων»
Μάταια: οι εταιρίες τον αγνόησαν, ο Καστίγιο δεν το επέβαλε… και η αναταραχή δυνάμωσε κι άλλο. Στους πρώτους 4 νεκρούς –τους οποίους η κυβέρνηση αποκάλεσε «θύματα ατυχημάτων»– προστέθηκαν μέχρι την Πέμπτη άλλοι 5, εκ των οποίων οι δύο χτυπήθηκαν στο κεφάλι και οι υπόλοιποι πυροβολήθηκαν με πραγματικά πυρά από την αστυνομία σε διαδηλώσεις και μπλόκα αυτοκινητόδρομων. Οι τραυματίες και οι συλληφθέντες ανέρχονται σε εκατοντάδες. Ο Χούλιο Καρβαχάλ, ηγέτης των εργατών σε αγροτοβιομηχανικές επιχειρήσεις στην Ίκα του νότιου Περού, κατήγγειλε: «Δύο σύντροφοί μας δολοφονήθηκαν από αστυνομικά πυρά. Ο πρόεδρος πρέπει να παραιτηθεί. Δεν είναι δυνατόν να γίνονται ανεκτές τέτοιες δολοφονίες»…
«Η κυβέρνηση όχι μόνο πρόδωσε τις υποσχέσεις για αλλαγή, για τις οποίες την εξέλεξε ο λαός, αλλά τώρα ακολουθεί και τη μέθοδο “επίλυσης συγκρούσεων” της Δεξιάς», δήλωσε η Βερόνικα Μεντόζα, επικεφαλής του αριστερού κόμματος «Νέο Περού». Πρόσθεσε ότι η επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης και γενικά οι πολιτικές καταστολής «ποτέ δεν έλυσαν τίποτα, αλλά, αντίθετα, έθεσαν σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα και βάθυναν την απόσταση μεταξύ του κράτους και του λαού. Αυτό που χρειάζεται επειγόντως τώρα είναι συγκεκριμένα μέτρα για την ανακοπή της αύξησης των τιμών, και οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν μια νέα πορεία».
Η συνέχιση των κινητοποιήσεων των Περουβιάνων ενάντια στην ακρίβεια χτυπά το καμπανάκι για όλες τις λατινοαμερικάνικες κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος: ή θα σπάσουν αβγά προσπαθώντας να ανακουφίσουν τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία που δεν τα βγάζει πια πέρα όσο και να σφίξει το ζωνάρι, ή θα κινδυνέψουν να σαρωθούν από ένα νέο κύμα μαζικής διαμαρτυρίας.
* «Σημαντική νίκη στο Περού» (φύλλο 548).
** Τραγική παγκόσμια πρωτιά του Περού: 6.300 νεκροί λόγω πανδημίας ανά εκατομμύριο κατοίκων…
Το MOVADEF στο πλευρό των διαδηλωτών
Το 2009 ιδρύθηκε στο Περού το MOVADEF (Κίνημα για την Αμνηστία και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα), το οποίο δεν αναγνωρίστηκε ως πολιτικό κόμμα: το κράτος το θεώρησε «βιτρίνα των μαοϊκών τρομοκρατών». Το 2015 ιδρύθηκε το FUDEPP (Μέτωπο Ενότητας και Άμυνας του Περουβιάνικου Λαού), που επίσης αποκλείστηκε από τις εκλογές για τον ίδιο λόγο, παρόλο που κατέθεσε 500.000 υπογραφές υπέρ της συμμετοχής του. Εκατοντάδες μέλη και στελέχη των δύο σχηματισμών έχουν συλληφθεί και φυλακιστεί, με ή χωρίς δίκη, τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ αυτών και ο νομικός Αλφρέντο Κρέσπο, που το έγκλημά του είναι ότι διατέλεσε συνήγορος υπεράσπισης του ηγέτη του Κ.Κ. Περού Αμπιμαέλ Γκουζμάν*. Χθες ξεκίνησε σε «ειδικό δικαστήριο» η δίκη του Κρέσπο και 40 συντρόφων του που κατηγορούνται ως «υποστηρικτές των τρομοκρατών». Η Εισαγγελία ζητά ποινές από 20 χρόνια κάθειρξης ως ισόβια, και να τεθεί εκτός νόμου το MOVADEF (είναι η ίδια Εισαγγελία που πρότεινε την αποφυλάκιση του δικτάτορα Φουτζιμόρι, καταδικασμένου για εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας…). Παρά την τεράστια πίεση που του ασκείται –και η οποία κάθε άλλο παρά μειώθηκε μετά την εκλογή του Καστίγιο– το MOVADEF συμμετέχει ενεργητικά στη κίνημα ενάντια στην ακρίβεια. Τονίζει σε πρόσφατη ανακοίνωσή του:
«Σήμερα βιώνουμε τις βαριές συνέπειες 30 χρόνων νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, η οποία επιδεινώνεται από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία… Το βάθεμα της γενικής κρίσης της περουβιάνικης κοινωνίας, και ιδίως της οικονομικής κρίσης, πλήττει όλο και περισσότερο τον λαό μας και τον ωθεί να βγει στους δρόμους. Γινόμαστε έτσι μάρτυρες δυναμικών και μαζικών αγώνων με απεργίες, κινητοποιήσεις και αποκλεισμούς δρόμων σε όλη τη χώρα. Βλέπουμε επίσης τον λαό να αγωνίζεται ενάντια στην υπερβολική χρέωση των διοδίων από τους ξένους παραχωρησιούχους-κερδοσκόπους, ενάντια στην έλλειψη λιπασμάτων κ.ο.κ. Την ίδια στιγμή, ο λαός μας συνειδητοποιεί ότι το Σύνταγμα του 1993 αποτελεί ένα γιγαντιαίο εμπόδιο στα αιτήματα και τις ανάγκες του για Ειρήνη, Δημοκρατία και Ανάπτυξη – ένα εμπόδιο που στήθηκε από τη διεφθαρμένη και εκμεταλλευτική περουβιανή μεγαλοαστική τάξη, η οποία έχει πλουτίσει χάρη στα ολιγοπώλια και τα μονοπώλια των τροφίμων και των φαρμάκων, ενώ ταυτόχρονα έχει εγκαταλείψει την εθνική παραγωγή, λεηλατεί τους φυσικούς μας πόρους, υπηρετεί τον ιμπεριαλισμό και αρνείται ένα βιώσιμο μέλλον στις πλατιές λαϊκές μάζες…»
* «Τον φοβούνται και νεκρό» (φύλλο 557).
