Σε όλες τις επίσημες εκδηλώσεις για την επέτειο των 50 χρόνων μεταπολίτευσης οι ταγοί πανηγυρίζουν για τις «επιτυχίες». Προσθέτουν κι ορισμένες πινελιές, ότι όλα θα μπορούσαν να είναι καλύτερα αν έλειπε ο λαϊκισμός και οι εγγενείς παθογένειες της ελληνικής ράτσας. Ευτυχώς το όραμα περί εξευρωπαϊσμού μας έσωσε, και δύο φορές ευτυχώς σωθήκαμε από τα χειρότερα. Βέβαια δύο κορυφαία ζητήματα, την ήττα στο πόλεμο στην Κύπρο το 1974 και τη χρεοκοπία του 2010, είναι δύσκολο να τα χρεώσουν στον «λαϊκισμό». Σωστότερα, είναι δύσκολο να κρύψουν τις κολοσσιαίες ευθύνες τους. Για πολλά χρόνια (40-50 στην περίπτωση του Κυπριακού, και σχεδόν 15 για τη χρεοκοπία) σπρώχνουν τις ευθύνες τους κάτω από το χαλί. Πάντα φταίνε κάποιοι άλλοι: οι προηγούμενοι (η χούντα, η προηγούμενη κυβέρνηση κ.λπ.), οι χρόνιες παθογένειες του έθνους (διχόνοια, εριστικότητα, άρνηση μεταρρυθμίσεων), ο κόσμος που δεν καταλαβαίνει και παρασύρεται, και οπωσδήποτε ο εκάστοτε «λαϊκισμός» (αριστεροχουντικοί, αγανακτισμένοι, εθνολαϊκιστές, ψεκασμένοι κ.ο.κ.).
Εδώ θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μελέτη: τι εννοούν οι εκπρόσωποι μιας αεριτζίδικης κάστας όταν ομιλούν για «λαϊκισμό»; Συνήθως εκφράζουν την ιδιαίτερη απέχθειά τους για οτιδήποτε λαϊκό, για κάθε λαϊκή αντίδραση και ανάγκη, για κάθε αγώνα και εκδήλωση αντίθεσης στους σχεδιασμούς και την υλοποίηση των αντιλαϊκών πολιτικών. Το ακριβές θα ήταν να χαρακτηριστεί ως «λαϊκισμός» το βασικό οπλοστάσιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ηγεμονία και η κυριαρχία αυτής της κάστας: η ιδέα της σύγκλισης με την Ευρώπη, η ιδέα των μεταρρυθμίσεων και του εκσυγχρονισμού, η ιδέα της «σωστής πλευράς της Ιστορίας», και γενικώς όλη η προπαγάνδα που εκκρίνουν τα ΜΜΕ και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους υπέρ του μεταπρατισμού – του βασικού χαρακτηριστικού και της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας. Διότι, αν θέλουμε να είμαστε κάπως σοβαροί, το δίδυμο εξάρτηση (μεταπρατισμός) και ενδοτισμός (ή νεοραγιαδισμός) αποτελούν τα βασικά και κύρια χαρακτηριστικά της άρχουσας τάξης. Αποτελούν το πλαίσιο αναπαραγωγής της και διαιώνισης της κυριαρχίας της.
Ο εξοβελισμός μιας ποιότητας: Μην ομιλείτε για εξάρτηση…
Γιορτάζοντας τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης ο επίσημος κόσμος θριαμβολογεί πως, παρά τα στραβοπατήματα, τώρα ανοίγονται οι δρόμοι για να έχουμε πραγματική σύγκλιση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Δεν νοιάζονται καθόλου να δουν τα βαθιά χάλια της σημερινής Ευρώπης, διότι το ιδεολογικό σχήμα της σύγκλισης με αυτήν έχει μεν ξεθωριάσει, αλλά δεν έχει σβήσει, και το εκμεταλλεύονται. Πανηγυρίζουν όλοι οι «μενουμευρώπη», μαζί με τον ανανήψαντα, πολυκερματισμένο και υπό διάλυση ΣΥΡΙΖΑ. Συν μια αριστερά που δεν θέλει να ακούει για εξάρτηση, και θεωρεί την Ελλάδα περίπου ιμπεριαλιστική χώρα που κάποτε θα σωθεί από μια σοσιαλιστική επανάσταση…
Μάλιστα ο σκληρός πυρήνας της Αριστεράς, το ΚΚΕ, έχει αρχίσει να αμφισβητεί ακόμη και τον ρόλο και την ανάμιξη του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στα τεκταινόμενα τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας. Είναι ωραίο και βολικό το σχήμα ότι όλα καθορίζονται από τις «εσωτερικές αντιθέσεις» και την «εξέλιξη της ταξικής πάλης στο εσωτερικό ενός κοινωνικού σχηματισμού». Καθαρός μαρξισμός, που ανάγεται σε έναν κούφιο οικονομισμό, αφού αφαιρεί δομικά χαρακτηριστικά της ιμπεριαλιστικής φάσης και ξεχνά εθνικά και κοινωνικά καθήκοντα σε μια χώρα που είναι πολλαπλά εξαρτημένη – όχι από τον εγχώριο (ανύπαρκτο) ιμπεριαλισμό, αλλά από τον αμερικάνικο και δυτικοευρωπαϊκό. Και πρόσφατα από τη δορυφοροποίηση που επιβάλλει ο τουρκικός επεκτατισμός.
Τρεις μόνο παρατηρήσεις: Σε πλήρη αντίθεση με όσα υποστηρίζουν τόσο ο επίσημος πολιτικός κόσμος όσο και αυτή η αριστερά, το ζήτημα της εξάρτησης χρωματίζει με ιδιαίτερη ένταση την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Πρώτον, δεν μπορεί να αποκολληθεί από τη συνείδηση του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού πληθυσμού ότι οι «σύμμαχοι», οι «εταίροι», οι ΗΠΑ, η Κομισιόν, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, το ΔΝΤ, οι πρεσβείες στην Αθήνα, ουδόλως νοιάζονται για την προκοπή και εξέλιξη της χώρας και της ελληνικής κοινωνίας. Ό,τι και να κάνουν, αυτή η αίσθηση για τον ξενικό παράγοντα δεν μπορεί να ξεριζωθεί από τη συνείδηση του ελληνικού λαού. Άλλωστε η χούντα, το Πολυτεχνείο, η προδοσία της Κύπρου, ο πόλεμος του 1974, τα Ίμια, η χρεοκοπία του 2010, η τρόικα, τα μνημόνια, οι Δανειστές, το Χίλτον, δεν ήταν έργο των «αγανακτισμένων». Ούτε τα φάγαμε όλοι μαζί.
Δεύτερον, ένας πόλεμος και μια χρεοκοπία ζητούν επίμονα μια ερμηνεία, μια λογική και πολιτική εξήγηση. Γιατί φθάσαμε στον πόλεμο του 1974; Γιατί έγιναν αυτά που έγιναν, ή γιατί δεν κάναμε αυτά που έπρεπε; Ποιος ο ρόλος μηχανισμών και ανθρώπων που ήταν (είναι ακόμα και σήμερα σε μεγάλο βαθμό) συνδεδεμένοι με τον ξενικό παράγοντα και λειτουργούν κατ’ εντολήν του και βάσει των σχεδιασμών του; Αλλά και γιατί και πώς οι μηχανισμοί εξάρτησης σήμερα ποδηγετούν τη χώρα στο άρμα της «σωστής πλευράς της Ιστορίας», και έτσι εμπλέκεται η Ελλάδα σε πολέμους του Δυτικού συνασπισμού – χωρίς φυσικά να ενδιαφέρονται για την ελληνική εθνική κυριαρχία, για τα σύνορα της χώρας, για την αποτρεπτική της ικανότητα ενώ τελεί υπό άμεσες απειλές και πράξεις πολέμου της Τουρκίας; (άλλη «σύμμαχος» κι αυτή…).
Τρίτον, δεν χρεοκοπούν συχνά οι χώρες. Γιατί η Ελλάδα χρεοκόπησε το 2010; Ποιο ήταν το οικονομικό μοντέλο που οδήγησε στη χρεοκοπία; Οι επιλογές και τα διαρθρωτικά προγράμματα της ΕΟΚ και Ε.Ε., που είχαν θεωρηθεί ως μάννα εξ ουρανού, πού οδήγησαν; Το μοντέλο του εκσυγχρονισμένου μεταπρατισμού δεν οδήγησε στην αποβιομηχάνιση, την επέκταση της χρέωσης, τον αφελληνισμό της ελληνικής οικονομίας; Το ευρώ και η απεμπόληση άσκησης εθνικής οικονομικής πολιτικής, η εκχώρηση κυριαρχίας στους θεσμούς της Ε.Ε., δεν αποτέλεσαν επιλογή του ελληνικού λαού, αλλά αποφάσεις της ευρωκρατίας και της ολιγαρχίας στη χώρα μας. Πλάι σε αυτά οικοδομήθηκε ένα πολιτικό σύστημα πλήρως εξαρτημένο από οικονομικά συμφέροντα, αφοσιωμένο στη νομή της εξουσίας υπέρ διαφόρων μερίδων, οικονομικών και κομματικών, αδιαφορώντας για οποιονδήποτε σχεδιασμό. Κανένα μάθημα δεν βγήκε από την πορεία της οικονομίας στην Ελλάδα – φτάνει να πλούτιζαν με οποιοδήποτε τρόπο οι τοπικές ελίτ. Οι οποίες υπήρχαν χάρη στην εξάρτηση, γιγαντώθηκαν μέσα στο κλίμα της, την υπηρετούσαν πιστά σε κάθε βήμα.
Κυματοθραύστης του λαϊκού ριζοσπαστισμού: η ενιαία γραμμή ντόπιων και διεθνών ολιγαρχών
Τα 50 χρόνια μεταπολίτευσης δεν κύλησαν σε αποστειρωμένες συνθήκες. Το καλοκαίρι του 1974 και μέχρι το 1976 υπήρξε η πιο βαθιά και πιο εκτεταμένη εκδήλωση του λαϊκού ριζοσπαστισμού. Με κινητοποιήσεις, με ισχυρές αντιφασιστικές και αντιιμπεριαλιστικές διαθέσεις, με αγώνες σε όλους τους κοινωνικούς χώρους. Το ότι η μεταπολίτευση δεν υπήρξε απλά μια επαναφορά στην προδικτατορική «δημοκρατία» οφείλεται σε αυτόν τον ριζοσπαστισμό και τους αγώνες του. Με δυο λόγια, το νέο καθεστώς δεν μπορούσε να σταθεροποιηθεί χωρίς να αντιμετωπίσει τον ριζοσπαστισμό εκείνων των χρόνων και την έκρηξή του. Αυτό έγινε σε δύο δόσεις, και με δύο τρόπους: χειρισμούς και κάποιες παραχωρήσεις (λειψή αποχουντοποίηση, έξοδος από στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, λειτουργία κομμάτων, δημοψήφισμα για κατάργηση της βασιλείας). Στην πράξη εφαρμόστηκε από τον Καραμανλή η συνταγή του Ντε Γκωλ: δεξιά αστυνομία, αριστερή κουλτούρα.
Ο Καραμανλής, κάνοντας χρήση του σεβασμού από όλες τις πολιτικές δυνάμεις του «συμβολαίου» που εκπροσωπούσε, κτύπησε σκληρά και βάρβαρα και πολύ νωρίς όλες τις κινητοποιήσεις. Εφάρμοσε την καταστολή σε μεγάλη έκταση, ψήφισε νόμους που έδειχναν ότι θα οικοδομήσει μια «σιδηρόφρακτη δημοκρατία». Στήθηκε γρήγορα, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των πτερύγων του πολιτικού κόσμου, μια «υγειονομική ζώνη» απέναντι σε δυνάμεις που πάλευαν ενάντια στο «συμβόλαιο Καραμανλή». Έτσι ξεφύτρωσε η θεωρία περί «αριστεροχουντισμού» (που υποστηρίχθηκε και από την αριστερά). Σύμφωνα με αυτήν, η νεαρή δημοκρατία κινδύνευε από τη συνδυασμένη δράση αριστεριστών και χουντικών στοιχείων…
Δίκτυα μαύρου χρήματος, υπόκοσμος, πολιτικός κόσμος, ελίτ και ολιγάρχες, πρεσβείες και πράκτορες, όλοι ένα κουβάρι πάνω στο σβέρκο ενός ταλαιπωρημένου λαού (που έχει κι αυτός ευθύνες)
Το ΠΑΣΟΚ, αφού εισέπραξε πολιτικά την ανάθεση από τον ριζοσπαστισμό για να φέρει μια Αλλαγή και να μπει ένα τέλος στο «κράτος της Δεξιάς», λειτούργησε κυρίως την πλευρά της ενσωμάτωσης, του χειρισμού και της χρησιμοποίησης συνθημάτων – χωρίς να υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ όσων εξαγγέλλονταν και όσων γίνονταν. Τα συνθήματα «ο αγώνας τώρα δικαιώνεται», «τώρα οι βάσεις φεύγουν», «αυτοδύναμη ανάπτυξη», «λαϊκή κυριαρχία» κ.λπ. μετατράπηκαν σε κυματοθραύστη μιας διάθεσης. Συγχρόνως όμως προκάλεσαν μια βαθύτατη διάβρωση, έως και εκπόρνευση στρωμάτων που συνδέονταν με τον κρατικό μηχανισμό, τον συνδικαλισμό, την αυτοδιοίκηση κ.λπ. Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ γρήγορα αναγκάστηκε να προχωρήσει στα «σταθεροποιητικά» προγράμματα και στη δημιουργία νέων σωμάτων καταστολής (ΜΕΑ). Κυρίως όμως διάβρωσε ένα μεγάλο κομμάτι με τις πολιτικές του, με τις επιτροπές πάσης φύσεως, με τον πραγματικό λαϊκισμό ενός ρηχού αντιδεξιισμού.
Στα χρόνια 1989-90 άνοιξαν όλοι μαζί τις πύλες ενός επιθετικού νεοφιλελευθερισμού που διαρκεί έως τις μέρες μας. Δεν προώθησαν καμία μεγάλη οικονομική ανασυγκρότηση. Απεναντίας, βύθισαν τη χώρα βαθιά στον δανεισμό, που ήταν μια κεντρική μορφή για τον χειρισμό και τη διάβρωση. Ο Σημιτισμός επιτέθηκε πιο έντονα στον λαϊκό παράγοντα, έκανε σημαία του τη μάχη απέναντι «στα ρετιρέ και τις συντεχνίες», κτύπησε αγώνες των αγροτών, των μαθητών, των φοιτητών. Ταυτόχρονα ο καταναλωτισμός, η τεχνητή ευμάρεια και ο εύκολος πλουτισμός (επιδοτήσεις, χρηματιστήριο, εκμετάλλευση μεταναστών σε αγροτικές δουλειές, βαλκανικό Ελντοράντο, Ολυμπιάδα κ.ο.κ.) έπαιξαν ρόλο στον εκμαυλισμό και λαϊκών στρωμάτων, και έκαναν ζημιά σε ιδεολογικό επίπεδο.
Νέος ριζοσπαστισμός, και πάλι κοινή γραμμή για να ανακοπεί
Στην περίοδο της χρεοκοπίας, όταν ξαναφούντωσε ο λαϊκός ριζοσπαστισμός, στήθηκε μια ακόμα κοινή γραμμή αντιμετώπισής του. Ένας νέος κυματοθραύστης έπρεπε να ορθωθεί, κατασταλτικά και ιδεολογικά. Το αντιμνημονιακό κίνημα κτυπήθηκε σκληρά. Οι «αγανακτισμένοι» και οι Πλατείες συκοφαντήθηκαν σαν έργο της ακροδεξιάς και των φασιστών. Το Δημοψήφισμα του 2015 ακόμα συκοφαντείται από όλους.
Όπως το 1974, έτσι και το 2010 σημειώθηκαν γεγονότα που έφεραν στην επιφάνεια μια τεράστια καθεστωτική κρίση. Το 1974 υπήρξε ο πόλεμος και η κατάρρευση χούντας και στρατού, οπότε έπρεπε να σταθεροποιηθεί ολόκληρη η Ν.Α. πτέρυγα του ΝΑΤΟ, και μάλιστα σε εποχή υποχώρησης του αμερικάνικου παράγοντα στην περιοχή. Το 2010, με τη χρεοκοπία ενός κράτους μέλους της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, με ξεσηκωμένο τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο (Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Πορτογαλία αλλά και Ιρλανδία – που δεν ανήκει γεωγραφικά στον Νότο αλλά δοκιμάζονταν τότε), με τον δικομματισμό να καταρρέει, και τον κόσμο στο δρόμο με εχθρότητα προς όλο το πολιτικό σύστημα, χρειαζόταν ένα σοκ και ένα πραξικόπημα για να αρχίσει μια νέα περίοδος καταστολής, πειθάρχησης και νάρκωσης. Το άτακτο παιδί (ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα) μετατράπηκε σε «κατοικίδιο» και εφαρμοστή του 3ου και επαχθέστερου μνημονίου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσχώρησε στο συστημικό στρατόπεδο και στράφηκε με απερίγραπτο μένος απέναντι στον «εθνολαϊκισμό», ο οποίος αμφισβήτησε την συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για το μεταναστευτικό. Στη συνέχεια συκοφάντησε κάθε πατριωτική φωνή και κινητοποίηση ενάντια στη συμφωνία των Πρεσπών. Κάθε κινητοποίηση ήταν έργο φασιστών και σκοταδιστών… Έτσι άνοιξε διάπλατα ο δρόμος στην αυτοδυναμία της Ν.Δ. Η πανδημία ανέδειξε μια πιο βαθιά συστράτευση ειδικών – επιστημόνων – επιχειρηματικού κόσμου (Big Pharma) – κομμάτων για την εφαρμογή στην Ελλάδα του «παγκόσμιου πραξικοπήματος», πρόβας τζενεράλε ελέγχου μεγάλων πληθυσμών σε πλανητική κλίμακα. Τότε καταργήθηκε τελείως ο δημόσιος χώρος, και απαγορεύτηκε κάθε μορφής συνάθροιση. Η κοινωνία χωρίστηκε σε πειθαρχημένους (με πιστοποιητικό για κίνηση, εργασία, έξοδο από το σπίτι, είσοδο σε καφενεία) και σε «ψεκασμένους». Τον χαρακτηρισμό αυτόν τον χρησιμοποίησαν μέχρι και τα χείλη του πρωθυπουργού.
Όσοι κυβερνούν και όσοι μετέχουν στο πολιτικό σκηνικό γνωρίζουν την αποξένωση και την απέχθεια που τρέφει ο κόσμος προς το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς του. Ξέρουν ότι ένα ξέσπασμα θα απαιτήσει «ομοψυχία» και ειδικούς ρόλους σε όλα τα μέρη του πολιτικού συστήματος προκειμένου να αντιμετωπιστεί. Υπάρχουν γι’ αυτό σχέδια στο συρτάρι, πρωτόκολλα κινήσεων. Τα είδαμε να εφαρμόζονται στην περίπτωση των Τεμπών, της Πύλου. Τα ΜΜΕ έχουν τον δικό τους ειδικό ρόλο, άλλο τα σώματα καταστολής, άλλο η «δημοκρατία» του διαδικτύου με την εκτεταμένη λογοκρισία μέσω «αλγορίθμων». Κυβερνούν, συγκυβερνούν, αντιπολιτεύονται ξέροντας ότι εν δυνάμει αντίπαλος είναι ο «εχθρός λαός»…
Εξάρτηση, χρεοκοπία, υπερ-καζινοποίηση
Οι πανηγυρικοί λόγοι για τα 50χρονα της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας αδυνατούν να απαντήσουν για τη σχέση που έχει η ποιότητα της εξάρτησης της χώρας (και ο «εκσυγχρονισμός» των μηχανισμών της, που απλά οδηγούσε στο βάθεμά της) με τη χρεοκοπία του 2010. Επειδή όσοι βγάζουν πανηγυρικούς έχουν τεράστιες ευθύνες υπηρέτησης της πολλαπλής εξάρτησης της χώρας. Αυτοί συνυπέγραφαν όλες τις αποφάσεις και επιλογές για την οικονομία και το κοινωνικό μοντέλο. Κι αυτό το μοντέλο κατέρρευσε, οπότε η Ελλάδα χρεοκόπησε, με τραγικά αποτελέσματα για την κοινωνία και τη χώρα – όχι για τις ελίτ ή το πολιτικό σύστημα. Οι εγχώριες ελίτ και το πολιτικό σύστημα λειτούργησαν σαν παραρτήματα των Δανειστών, της ευρωκρατίας και του ΔΝΤ, λαμβάνοντας ως αντίτιμο τη συνέχιση του πλουτισμού τους και το «ακαταδίωκτο» για κάθε πράξη εκχώρησης και εκποίησης της χώρας.
Η δε αριστερά που έχουμε αδυνατεί να δει ποιότητες και ειδικά καθεστώτα διακυβέρνησης. Για παράδειγμα, θεωρεί ότι δεν υπήρξε χρεοκοπία αλλά «εσωτερική υποτίμηση» μισθών και εισοδημάτων και αναδιανομή πλούτου υπέρ των πλουσίων. Ναι, αυτό είναι αληθές. Αλλά έγινε και κάτι άλλο που δεν το βλέπουν, και οι «κακοί αστοί» αρέσκονται να το κρύβουν: Η χώρα μετατρέπεται σε αποικία, με περιορισμένη κυριαρχία, υποθηκευμένη για 99 χρόνια και σφιχτοδεμένη με τα δεσμά του χρέους έως το 2065. Χώρα με αμφισβητούμενη κυριαρχία σε Θράκη, Αιγαίο, Κύπρο, Ν.Α. Μεσόγειο από έναν άκρως απειλητικό γείτονα που προωθεί τη δορυφοροποίηση της Ελλάδας. Ναι, η Ελλάδα με τα εξοπλιστικά προγράμματα γίνεται μέρος της πολεμικής μηχανής του ΝΑΤΟ και των πολέμων που εξαπολύει, αλλά είναι πράξεις έως και προδοσίας η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, η αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία, η εγκατάλειψη της Κύπρου.
Η χώρα τεμαχίζεται, ζωνοποιείται. Η περιφέρεια εγκαταλείπεται. Τα φιλέτα εκτίθενται προς πώληση-εκχώρηση. Το πράσινο καταστρέφεται για να γεμίσουμε ανεμογεννήτριες. Τα τιμολόγια του ηλεκτρικού είναι αποτέλεσμα τζόγου ανάμεσα σε 4 παρόχους. Τα καρτέλ λυμαίνονται την αγορά σε βάρος του κοινού. Η φτωχοποίηση εξαπλώνεται, και κανείς δεν μιλά γι’ αυτό με σοβαρότητα. Ο υπερ-τουρισμός βυθίζει περιοχές, αλλά θεωρείται «βαριά βιομηχανία», η Αττική αποκτά τη Ριβιέρα της αποκλείοντας τον πληθυσμό από τον Σαρωνικό, ένα μέρος της κοινωνίας συμμετέχει στο «τουριστικό θαύμα» εκτινάσσοντας τις τιμές στα ύψη. Στη Ριβιέρα θα έχουμε καζίνο, και στο Μαρούσι θα κατέβει το καζίνο από την Πάρνηθα. Όλη η Ελλάδα ένα απέραντο καζίνο, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Δίκτυα μαύρου χρήματος, υπόκοσμος, πολιτικός κόσμος, ελίτ και ολιγάρχες, πρεσβείες και πράκτορες, όλοι ένα κουβάρι πάνω στο σβέρκο ενός ταλαιπωρημένου λαού (που έχει κι αυτός ευθύνες). Βασιλεύει η υπερβολή στην επίδειξη πλούτου, στην αναλγησία, στην αδιαφορία για τα σημαντικά, στον ενδοτισμό και την υποτέλεια, στη διάλυση της χώρας και της κοινωνίας. Όλα δουλεύουν στο υπέρ, η Ελλάδα υπερ-καζινοποιείται, η εξάρτηση βαθαίνει, η χώρα καταβυθίζεται εν μέσω πανηγυρισμών.
Η κοινωνική διαθεσιμότητα, που υπάρχει αλλά είναι ακέφαλη, πολυσκορπισμένη, ασύνδετη, οφείλει να αποκτήσει μια πολιτική και ιδεολογική πυκνότητα, ώστε να ξαναεμφανιστεί με τη μορφή ενός ριζοσπαστισμού ικανού να δώσει ζωή σε ένα μεγάλο εγχείρημα για να αντιμετωπιστεί το αγωνιώδες υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας.
Από μεριάς μου εύχομαι σε όλους και όλες καλό καλοκαίρι με κάποιες ανάσες, και «να βαδίζουμε πάντα όρθιοι». Το μέλλον εξαρτάται και από εμάς!
