Του Κωνσταντίνου Σκηνιώτη*
Ένα από τα χαρακτηριστικά που καθορίζουν μια κοινωνία ως ελεύθερη και δημοκρατική, είναι η δυνατότητα διακίνησης ιδεών και απόψεων.
Είναι η δυνατότητα μέσα από ελεύθερη βούληση και δημοκρατικό διάλογο να υπάρξει η δυνατότητα να σπείρει κάποιος σκέψεις που εκείνη τη δεδομένη στιγμή μπορεί να ακούγονται ή να φαίνονται ακόμα και ως αιρετικές. Ασφαλώς σημαντική προϋπόθεση σε όλα αυτά είναι οι σκέψεις, οι απόψεις αυτές να διέπονται και να διακατέχονται από υψηλό δημοκρατικό φρόνιμα και από ουμανιστικές αξίες. Στην πορεία της ανθρωπότητας, αλλά και στη μακραίωνη ιστορία της Ελλάδας, είναι πάρα πολλές οι περιπτώσεις προσωπικοτήτων που σε δεδομένες στιγμές προπηλακίστηκαν, διαπομπεύτηκαν ή αφορίστηκαν για να δικαιωθούν χρόνια μετά για τις σκέψεις τους.
Η έκφραση γνώμης, έκφραση μιας νέας ιδέας είναι συστατικό της προόδου των κοινωνιών και των επιστημών. Για παράδειγμα, στην επιστημονική ιατρική κοινότητα η οποία εργάζεται και λειτουργεί με αυστηρούς όρους και πρωτόκολλα, ένας γιατρός την ίδια στιγμή που λειτουργεί και χειρουργεί με βάση την πεπατημένη και τα πρωτόκολλα, ταυτόχρονα μπορεί, επιτρέπεται και επιβάλλεται να ερευνά και να δημοσιοποιεί σκέψεις και απόψεις για το αύριο. Αν και εφόσον αυτές γίνουν αποδεκτές, τότε η επιστήμη προχωρά στο επόμενο βήμα, φτιάχνει νέα πρωτόκολλα.
Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά αφύσικο αυτό που συμβαίνει αυτή την στιγμή στην ελληνική πραγματικότητα. Η προσπάθεια, δηλαδή, διαπόμπευσης και ποινικοποίησης οποιασδήποτε άποψης ή ιδέας που διατυπώνεται από τον χώρο της Αριστεράς, που έχει ως σκοπό και στόχο να τοποθετήσει κάτι καινούργιο για συζήτηση στην ελληνική κοινωνία. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πρόσφατη ιδέα-σκέψη που ακούστηκε για το διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας. Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με αυτό που ακούστηκε. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι οι αντιδράσεις που υπήρξαν, ο τρόπος που αυτό αντιμετωπίστηκε από τα MME, συνιστά επί της ουσίας προτροπή για απαγόρευση της έκφρασης ιδεών, σκέψεων και απόψεων.
Ισοδυναμεί αυτό, κατά κάποιο τρόπο, με την καύση των βιβλίων που σε άλλες εποχές κάποιοι επέβαλαν. Το ίδιο σκηνικό βλέπουμε να επαναλαμβάνεται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτές της χρήσης-κατάληψης κτιρίων τα οποία για χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένα ή ακόμα και της δημιουργίας νέων μορφών λειτουργίας συναλλακτικών σχέσεων.
Διαμορφώνεται μια πραγματικότητα ή γίνεται μια εντατική προσπάθεια, οτιδήποτε καινούργιο και κόντρα στα δεδομένα να μην επιτραπεί καν να βγει στην επιφάνεια και τη δημόσια συζήτηση.
Την ίδια στιγμή, όμως, από την ίδια πλευρά που προσπαθεί να επιβάλει αυτή την σιωπή, θεωρείται απόλυτα λογικό και θεμιτό να υπάρχει, και κυρίως να προωθείται η φασιστική άποψη της μαύρης νύχτας. Πολύ δε περισσότερο θεωρείται λογικό να υπάρχει, και ουσιαστικά να προωθείται η φασιστική πρακτική και δράση, η οποία εγκαθίσταται βιαίως πάνω στην κοινωνία και επιχειρεί να τη διχάσει και να την οδηγήσει σε τυφλή σύγκρουση.
Σε μια ευνοούμενη, ελεύθερη δημοκρατική κοινωνία απαγορεύονται κυρίως οι απαγορεύσεις. Διευκολύνονται με όλους τους τρόπους η ελεύθερη διακίνηση ιδεών, η απρόσκοπτη άσκηση των προσωπικών, κοινωνικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών δραστηριοτήτων. Σε μια τέτοια κοινωνία είναι ανεπίτρεπτος ο διαχωρισμός των ανθρώπων με βάση το φύλο, τη θρησκεία, την εθνότητα, το χρώμα. Είναι ανεπίτρεπτη η άσκηση προσωπικής, κρατικής ή άλλης μορφής βίας, και είναι ανεπίτρεπτη η βιαιοπραγία και ο βασανισμός.
Η ελεύθερη έκφραση, η ελεύθερη διακίνηση ιδεών και απόψεων, είναι συστατικό μιας δημοκρατικής κοινωνίας, και είναι ένα αγαθό που πρέπει να περιφρουρηθεί, και να δοθεί μάχη για να συνεχίσει να υπάρχει. Η Αριστερά ήταν και είναι πάντα πιστή σε αυτές τις αρχές.
Η κατάργηση των μηχανισμών διαλόγου, ουσιαστικού και πραγματικού κοινωνικού διαλόγου, στην πολιτική-κοινωνική-συνδικαλιστική ζωή του τόπου, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε τυφλές συγκρούσεις. Όποιος με πράξεις ή παραλήψεις οδηγεί σε αυτή την κατάσταση, είναι και ο υπεύθυνος όσων τέτοιων φαινομένων τυφλής σύγκρουσης συμβαίνουν.
* Ο Κωνσταντίνος Σκηνιώτης είναι ποιητής,
μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών
