Ο Σπύρος Μαρίνης ανήκει στο είδος των ανθρώπων που εκτιμώ. Βιοπαλαιστής, έντιμος, ζεστός, συνεπής. Η ψυχούλα του το ξέρει πόσο του κοστίζει αυτό σωματικά και ψυχολογικά ζώντας όλη την συμπίεση που ονομάζεται επαγγελματικός χώρος και όλη την ασυνέπεια που έχει σημαδέψει πολλούς ανθρώπους με τους οποίους συμπράξαμε στον πολιτικό χώρο. Αλλά η διαφορά σε ανθρώπους σαν τον Μαρίνη έγκειται ακριβώς σ’ αυτό. Δεν έγινε «άλλος». Κράτησε την ποιότητά του και πορεύτηκε μαζί της με χαρές και λύπες, σε καιρούς με πιο ευτραφείς αγελάδες και σε καιρούς με αγκάθια και βράχια. Τώρα που καλλιεργεί τον κήπο του και τα παιδιά συνεχίζουν την εκδοτική του δραστηριότητα, έγραψε κι ένα μικρό βιβλίο για να δηλώσει την παρουσία του σεμνά και ταπεινά με ένα τίτλο, «Ένα Χαίρε που σκίζει το τώρα στο Χθες και το Αύριο», που χωράει περισσότερα απ’ όσα περιέχονται σε 175 σελίδες.
Γεννημένος μέσα στην Κατοχή στην Κάτω Κλειτορία (Μαζέικα), κοντά στα Καλάβρυτα, ξεκινάει την αφήγηση με ένα περιστατικό που όσο μικρός κι αν είναι κανείς δεν θα το ξεχνούσε ποτέ. Το 1948, η περιοχή στρατοκρατείται κι ο μικρός Σπύρος, στα έξι του, αναλαμβάνει μια παράτολμη αποστολή. Προσπαθεί να κλέψει σφαίρες από το φυλάκιο που βρισκόταν μέσα στο σχολείο του, αλλά οι στρατιώτες τον πιάνουν φεύγοντας κι αρχίζει το μαρτύριό του. Οι επιθέσεις του στρατού εναντίον των ομάδων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας που δρούσαν στην περιοχή είχαν ενταθεί. Εκείνες τις μέρες που η αεροπορία είχε βομβαρδίσει θέσεις των ανταρτών πολύ κοντά στο χωριό, η μάνα ενός από τους τραυματίες που είχε συλληφθεί παρακαλούσε κλαίγοντας να της δώσουν το γιο της και τα παιδιά του χωριού βουβά αλλά θυμωμένα παρακολουθούσαν το δράμα που έληξε με την θανάτωση του νεαρού στην αιχμαλωσία. Στο ίδιο σχολείο που μόλις λίγα χρόνια πριν ήταν εγκαταστημένοι οι Γερμανοί που είχαν κάψει σπίτια και είχαν εκτελέσει ομήρους. Αυτά και τα παθήματα του αδερφού του πατέρα του και των πέντε παιδιών του που όλοι βγήκαν στο αντάρτικο, ήταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η ζωή στο χωριό υποβαθμίστηκε αφού οι κυβερνήσεις για να κουβαλήσουν με τη βία τους αγρότες στις πόλεις έκλεισαν όλα τα παραρτήματα κοινής ωφέλειας, τράπεζα, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ειρηνοδικείο κ.λπ. Η βοσκή του κοπαδιού και το άρμεγμα στον Χελμό το καλοκαίρι, σκληρή και ακατάλληλη για μικρά παιδιά, δεν συνηγορούσαν για να μείνουν οι νέοι στο χωριό, αλλά η εμπειρία ήταν πολύτιμη για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους με μια φύση πλούσια και ενεργή, με μια ομορφιά φυσική και άπλετη. Οι λιτές περιγραφές του συγγραφέα είναι πλήρως κατατοπιστικές.
Από το βουνό στο βιβλίο
Ούτε στην Αθήνα η ζωή ήταν εύκολη για τα παιδιά από την επαρχία. Ο Σπύρος γράφτηκε στη Σιβιτανίδειο και έγινε τεχνίτης ασυρμάτων. Φαντάρος βρέθηκε στην Κομοτηνή και με την απόλυσή του γύρισε στο τυπογραφείο που είχε δουλέψει. Αλλά με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών του 1967, ο ξάδερφός του, ο γνωστός αγωνιστής και συγγραφέας Περικλής Ροδάκης που είχε το τυπογραφείο, εξαφανίστηκε για να τον πιάσουν κάποια στιγμή μαζί με τον Παύλο Νεφελούδη. Έτσι μπήκε ο Σπύρος στο χώρο του βιβλίου και αφού συνεργάστηκε με τις εκδόσεις «Θεμέλιο» και «Οδυσσέας», δημιούργησε τελικά ένα δικό του εκδοτικό οίκο, ένα βιβλιοπωλείο και ένα αξιόλογο δίκτυο χονδρικής πώλησης που διακινεί τα βιβλία δεκάδων εκδοτικών οίκων. Αυτό το δίκτυο βοήθησε κι εμάς που βγάζαμε το «ντέφι» να φτάνει σε πολλά βιβλιοπωλεία ανά την Ελλάδα. Κι αυτό ήταν ένα από τα πολλά περιοδικά που προωθούσε η μικρή, αλλά σοβαρή και ακούραστη «μηχανή» που είχε στήσει ο Σπύρος με συνεργάτρια την Ουρανία με την οποία έκανε τη Λίνα και τον Χρήστο που συνεχίζουν το έργο του. Στον εκδοτικό τομέα, ο Σπύρος με την επωνυμία «Παρασκήνιο», έμεινε προσκολλημένος στα ποιοτικά βιβλία, ιστορικά, παιδαγωγικά, κοινωνιολογικά, πολιτικά, λογοτεχνικά κ.λπ. Στο ενεργητικό του περιλαμβάνονται έργα σπουδαίων αγωνιστών και πνευματικών ανθρώπων, όπως ο προαναφερθείς Περικλής Ροδάκης, αλλά και 25 βιβλία του Τρότσκι, καθώς και οι πολύτιμες εκδόσεις του Μπάμπη Γραμμένου (Φιλίστωρ) με πολλά σημαντικά βιβλία για την Εθνική Αντίσταση και το ελληνικό επαναστατικό κίνημα. Ο Σπύρος προσφέρει κι άλλη μια υπηρεσία στη μεγάλη περιπέτεια του βιβλίου στην Ελλάδα αναφέροντας και σχολιάζοντας στο «βιογραφικό» του αρκετούς εκδότες και συγγραφείς, λίγους αρνητικά και πολλούς θετικά, με τους οποίους συνεργάστηκε όλες αυτές τις δεκαετίες.
Το βιβλίο του Σπύρου Μαρίνη έχει την αξία του ντοκουμέντου για τον εκδοτικό χώρο στην περίοδο της έξαρσής του, από τη δικτατορία και μετά, αλλά και του σύντομου απολογισμού ενός ακάματου ανθρώπου που ήθελε ανέκαθεν να συνδέεται και να προωθεί, ξεκινώντας από το μηδέν, μόνο ό,τι μπορεί να χαρακτηριστεί ευγενές, προοδευτικό και μαχητικό.
Στέλιος Ελληνιάδης
