Τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει ότι οδηγούμαστε σε μια νέα και πιο θερμή περίοδο σε Αιγαίο και Κύπρο. Οι κοινές ανακοινώσεις Ρωσίας-Τουρκίας ότι επισπεύδεται ο χρόνος παράδοσης των ρωσικών πυραύλων S400 στην γειτονική χώρα –γίνεται λόγος για τα τέλη του Ιουνίου– έχουν οδηγήσει στο κόκκινο τις επαφές, τις διαβουλεύσεις και την μυστική διπλωματία όλων των πλευρών.
Στο πρόσφατο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, γαμπρός και αυτοκρατορικός απεσταλμένος του Ταγίπ Ερντογάν, κατάφερε μεν να συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο, δεν κατάφερε όμως να κάμψει τις απειλές του αμερικάνου αντιπροέδρου και στρατιωτικών ιθυνόντων για επιβολή κυρώσεων και καταγγελία της συμφωνίας για παράδοση των F-35, στο βαθμό που η Τουρκία ολοκληρώσει την συμφωνία της με την Ρωσία. Από την πλευρά τους τούρκοι ιθύνοντες και φιλικά προς τον Ερντογάν δημοσιογραφικά Mέσα δηλώνουν ότι όχι μόνο οι ρωσικοί πύραυλοι θα εγκατασταθούν αλλά η συμφωνία θα επεκταθεί με την προμήθεια ρωσικών στρατιωτικών αεροπλάνων πέμπτης γενιάς αν δεν τελικά παραδοθούν τα F-35.
Την ίδια στιγμή η Αθήνα δέχθηκε την επίσκεψη του γερουσιαστή των Δημοκρατικών Ρόμπερτ Μενέντεζ που ως γνωστό συνδιαμόρφωσε με ρεπουμπλικάνους γερουσιαστές το σχέδιο νόμου του Κογκρέσου που προβλέπει οικονομικές κυρώσεις κατά τις Τουρκίας στην περίπτωση που εγκαταστήσει S400. Σε επαφές του με τον πρόεδρο Παυλόπουλο και τον υπ. Άμυνας Αποστολάκη, ο γερουσιαστής Μενέντεζ επανέλαβε την πρόθεση της αμερικάνικης Γερουσίας για ενδεχόμενες κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Ρηματικές διακοινώσεις και κλιμάκωση απειλών
Αυτή η συνεχιζόμενη διελκυστίνδα συμβολικών διπλωματικών συναντήσεων και προειδοποιητικών βολών όλων κατά πάντων αντί να οδηγεί σε αποκλιμάκωση των εντάσεων πυροδοτεί απρόβλεπτες εξελίξεις. Ιδιαίτερα η Τουρκία κλιμακώνει την επιθετική της ρητορική και ανακοινώνει παρεμβάσεις που απειλούν ευθέως την ειρήνη στην περιοχή.
Με ρηματική διακοίνωση του εκπροσώπου της Τουρκίας προς τον γ.γ. του ΟΗΕ ανακοινώθηκε ότι η χώρα αρνείται να συζητήσει με την Κυπριακή Δημοκρατία τον καθορισμό ΑΟΖ στα μεταξύ τους σύνορα και ανακήρυξε μονομερώς την ΑΟΖ της χώρας παρακάμπτοντας την επίδραση του Καστελόριζου αλλά και της ίδιας της Κύπρου. Προειδοποιεί με έναρξη γεωτρήσεων στην ΑΟΖ της Κύπρου και ιδιαίτερα σε «οικόπεδα» που έχουν παραχωρηθεί, μετά από διεθνή διαγωνισμό, στην Ιταλική ΕΝΙ. (Δείτε και άρθρο «Τουρκική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ» στην διπλανή σελίδα).
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Τουρκίας, η επιθετικής της διπλωματία, η απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας σε βάρος γειτονικών χωρών και ο χαμηλής έντασης «πόλεμος» που συντηρεί σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο είναι αναπόσπαστα τμήματα μιας ενιαίας πολιτικής που επιχειρεί την επιβολή τετελεσμένων μέσω της αξιοποίησης της γεωπολιτικής θέσης της και της απειλής πολέμου
Ταυτόχρονα, δια του υπουργού Άμυνας Χ. Ακάρ καταγγέλλει την Ελλάδα για παραβίαση των διεθνών συνθηκών και απαιτεί την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Αν. Αιγαίου φτάνοντας στο σημείο να συμπεριλάβει τη Θάσο και τον Αη-Στράτη σε αυτά. Σχετίζει μάλιστα το θέμα αυτό ως κύριο σημείο των διαπραγματεύσεων για την Οικοδόμηση Μέτρων Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο που συμφώνησαν Τσίπρας και Ερντογάν στην πρόσφατη συνάντηση τους.
Γίνεται φανερή η συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας όχι απλά να αξιοποιήσει την πολιτική εξευμενισμού της ελληνικής διπλωματίας, αλλά και να διευρύνει συνεχώς τα όρια των θεμάτων υπό «συζήτηση».
Η Τουρκία απαιτεί την αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νήσων την ίδια στιγμή που αμφισβητεί ευθέως το καθεστώς των θαλάσσιων και εναέριων συνόρων στο Αιγαίο. Επικαλείται την Συμφωνία της Λοζάνης την στιγμή που την αμφισβητεί εμπράκτως και με τη χρήση στρατιωτικών μέσων σε Αιγαίο και Συρία, όπου παράνομα κατέχει εδάφη. Επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο την στιγμή που αρνείται να αποσύρει την απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για casus belli στην περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει στα 12 ναυτικά μίλια τα χωρικά της ύδατα –κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας από το Διεθνές Δίκαιο. Παριστάνει τον «πρόθυμο και ειλικρινή» συνομιλητή όταν μονομερώς καταργεί το δικαίωμα των νησιών να διαθέτουν ΑΟΖ αλλά και παρεμβαίνει ενεργητικά σε βάρος διεθνών συμφωνιών της Ελλάδας
(Αλβανία, Λιβύη) προσπαθώντας να τις ακυρώσει επειδή οι προβλέψεις τους αμφισβητούν, και δημιουργούν νομικά τετελεσμένα, στις ερμηνείες που δίνει η Τουρκία για το Διεθνές Δίκαιο. Παριστάνει την «φιλειρηνική» δύναμη όταν μετρά, μόνο πρόσφατα, δύο εισβολές στης Συρία, εξοπλίζεται με πρωτοφανής ρυθμούς και εντάσσει στην «άμυνα» της ένα προηγμένο ρωσικό σύστημα που με εμβέλεια 400 χιλιομέτρων είναι ικανό να ελέγχει μια ζώνη που απλώνεται από ολόκληρη τη Συρία μέχρι τη Κύπρο, τη Κρήτη ως το μισό και παραπάνω χερσαίο τμήμα της Ελλάδας.
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Τουρκίας, η επιθετικής της διπλωματία, η απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας σε βάρος γειτονικών χωρών και ο χαμηλής έντασης «πόλεμος» που συντηρεί σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο είναι αναπόσπαστα τμήματα μιας ενιαίας πολιτικής που επιχειρεί την επιβολή τετελεσμένων μέσω της αξιοποίησης της γεωπολιτικής θέσης της και της απειλής πολέμου. Τι θα συμβεί όμως αν οι σημερινές απειλές αποδειχθούν, υπό το βάρος μιας πολύ πιο σημαντικής αντιπαράθεσης μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, ανίκανες να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα; Βρισκόμαστε πιθανώς σε αυτό το σημείο. Η διπλωματία μοιάζει να έχει εξαντλήσει τα όρια του δικού της παιχνιδιού. Και ο κίνδυνος είναι πια ορατός…
* Ο Σπύρος Παναγιώτου είναι υποψήφιος δήμαρχος Γαλατσίου με τη δημοτική κίνηση «Γαλάτσι ο Τόπος μου»
