του Δημήτρη Κωσταντακόπουλου
Αν έχουν κάτι κοινό και αν κάτι επιβεβαιώνουν τα πραξικοπήματα του 1967 και 1974, η εισβολή του 1974, το Σχέδιο Ανάν και τα Μνημόνια Ελλάδας-Κύπρου, είναι η διαρκής, σοβαρή απειλή κατά της εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας του ελληνικού λαού και οι κοινωνικές της συνέπειες. Αριστερά που δεν θέλει/μπορεί να το αντιληφθεί, δεν είναι Αριστερά και δεν θα έχει κανένα μέλλον.
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύτηκε θεαματικά στις εκλογές του 2012, αλλά δεν τις κέρδισε; Γιατί, έκτοτε, γνώρισε στασιμότητα και ελαφρά κάμψη;
Ικανοποιητική απάντηση στα ερωτήματα αυτά είναι τελείως ζωτική για την επιτυχία, αν όχι επιβίωση της Αριστεράς. Μάταια, όμως, θα την αναζητήσετε στα πολυσέλιδα ντοκουμέντα των «οργάνων», τα «κείμενα συμβολής» των «τάσεων», τις τοποθετήσεις των στελεχών. Μέχρι στιγμής, φοβούμεθα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βρήκε ικανοποιητική ερμηνεία της ιστορίας του!
Αν, όμως, δεν βρεθεί και εφαρμοστεί στο διάστημα που απομένει μέχρι τις εκλογές, τότε θα αποτύχει στη βασική υπόσχεση και ουσιαστικό λόγο ύπαρξής του, την ανάγκη διακοπής της μνημονιακής καταστροφής και αποκατάστασης της ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχίας. Δεν θα αποσπάσει πλειοψηφία για να το κάνει. Θα πιεσθεί, αντίθετα, να «προδώσει» ανοιχτά, συμμετέχοντας ίσως σε «μεγάλο συνασπισμό», όχι για να αμφισβητήσει, αλλά συνεχίζοντας τη γενοκτονία. (Εμείς δεν θα είχαμε αντίρρηση και για τέτοιο συνασπισμό, δεν είμαστε τόσο πούροι «προλετάριοι», όσο οι σύμμαχοι του Μητσοτάκη του 1989. Αρκεί να βοηθούσε όμως την απελευθέρωση από τα μνημόνια, όχι την περαιτέρω υποδούλωση).
Προσπάθεια υποδούλωσης
Ισχυριζόμαστε ότι ένας (υπάρχουν και άλλοι) από τους βασικούς λόγους που ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύτηκε το 2012 ήταν γιατί αντιμετώπισε τα μνημόνια ως εθνικό, όχι μόνο κοινωνικό θέμα, ως επίθεση εναντίον της χώρας, όχι αποκλειστικά των υποτελών/ εκμεταλλευόμενων τάξεών της, ως προσπάθεια υποδούλωσής της, όπως και πραγματικά είναι.
Αυτό έκανε π.χ. ο Αλέξης Τσίπρας όταν, εγκαταλείποντας τις αναλύσεις των οικονομολόγων του και υιοθετώντας αυτές του Κινήματος Ανεξαρτήτων Πολιτών Σπίθα για το Αγγλικό Δίκαιο, έκανε μια ιστορική ομιλία στη διάρκεια της συζήτησης των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης Παπαδήμου, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι σχηματίστηκε για να αφοπλίσει τη χώρα απέναντι στους ξένους πιστωτές. Ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ γνωρίζει πολύ καλά την εντύπωση που προκάλεσε τότε στα σοβαρότερα στελέχη και κορυφαίους υπουργούς της Ν.Δ., όπως και ευρύτερα, στην κοινή γνώμη. Θυμάμαι λίγο αργότερα να ακούω τον «αυτοσχέδιο ρήτορα» σε μια παρέα δεξιών δίπλα μου, κάπου στη Φιλοθέη, να λέει: «Ντράπηκα που ήταν ο Τσίπρας που τα ‘λεγε αυτά». Αυτό σημαίνει στην πράξη διεκδίκηση εθνικής ηγεμονίας, όχι προγράμματα – τηλεφωνικοί κατάλογοι που ισχύουν προ πενήντα και μετά πενήντα χρόνια και βαριούνται να διαβάσουν κι αυτοί ακόμα που τα γράφουν!
Η Σπίθα είχε προτείνει, τότε, στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να αρχίσει άμεσα αγώνας «στο δρόμο» για να μην περάσει η εθνική προδοσία του αγγλικού δικαίου, πρόταση που, κατόπιν αμφιταλαντεύσεων, δεν έγινε δεκτή. Επίσης, έριξε το σύνθημα «ενιαίο μέτωπο από τον Καμμένο μέχρι την ΑΝΤΑΡΣΥΑ». Τέτοιο σύνθημα θα ήταν πολύ «αντιδραστικό» υπό άλλες συνθήκες, αυτό που το έκανε σωστό ήταν ότι αντανακλούσε τη συνείδηση ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε ένα πρόγραμμα καταστροφής της χώρας, του ελληνικού έθνους-κράτους. Ο ΣΥΡΙΖΑ δυσκολεύτηκε να το «χωνέψει». Τελικά όμως κατευθύνθηκε προς τα κει, έστω αντιφατικά και διστάζοντας, έστω και αν, η διαμορφωθείσα κυβερνητική συμφωνία με τους ΑΝΕΛ είχε «άτυπο», μη «ανακοινώσιμο» χαρακτήρα.
Η διεθνής έκκληση
Η ίδια αντίληψη της επίθεσης κατά του ελληνικού έθνους-κράτους, ως προπομπού συνολικής επίθεσης κατά του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους και της ευρωπαϊκής δημοκρατίας διατρέχει και τη διεθνή έκκληση για τη σωτηρία των ευρωπαϊκών λαών που εισηγήθηκε η Σπίθα και υπέγραψαν οι Θεοδωράκης, Τσίπρας, Γλέζος, Λαφονταίν, Μελανσόν και πολλοί άλλοι, με μια πληθώρα αναφορών στην Ελλάδα και τον πολιτισμό της (Αυγή, 30.10.2010). Τρία χρόνια τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ θα ‘πρεπε να ‘χει αλωνίσει όλη την υφήλιο με αυτή την έκκληση ή κάποια άλλη εφάμιλλη τέλος πάντων, χαλώντας τον κόσμο για το ελληνικό «ολοκαύτωμα», ώστε να μπορεί στοιχειωδώς να δώσει αύριο αγώνα στην Ευρώπη για αλλαγή των μνημονιακών πολιτικών. Είναι «έγκλημα» ότι δεν το έκανε. Και τώρα δεν είναι αργά!
Η έκκληση περιέχει και το, κατά τη γνώμη μας, πιο ολοκληρωμένο έως σήμερα περίγραμμα έστω «μεταβατικού προγράμματος» για την ευρωπαϊκή Αριστερά. (Έκτοτε, οι αναλύσεις δυστυχώς υποχώρησαν αντί να προχωρήσουν, με αποτέλεσμα η Ακροδεξιά να διεκδικεί επιτυχώς ηγεμονία από την Αριστερά πανευρωπαϊκά).
Αυτή η πολιτική δεν έπεσε από τον ουρανό. Αντανακλά ορθή διάγνωση του προβλήματος που λέει ότι στον ελληνικό χώρο αρχίζει με τα μνημόνια-δανειακές, πρόγραμμα αναδόμησης του έθνους-κράτους, του κοινωνικού κράτους, της δημοκρατίας, όσης και όποιας γνωρίσαμε στην Ελλάδα μετά το 1974 (στην Ευρώπη μετά το 1945), ότι δεν είναι «λάθος», είναι πρόγραμμα βαθύ, ριζοσπαστικό, θέτει ζητήματα επιβίωσης στον ελληνικό λαό, τον απειλεί στη συγκροτημένη του ύπαρξη, την εθνική του υπόσταση. Δεν επιτρέπει ένα τέτοιο πρόγραμμα, πολέμου κατά της Ελλάδας, εύκολες λύσεις σοσιαλδημοκρατικού τύπου (ούτε καν «παλαιού ΠΑΣΟΚ», όχι τις απέραντες ανοησίες-λαμογιές των συνεργατών του ΓΑΠ). Δεν υπάρχει πλεόνασμα προς διανομή, ούτε περιθώρια αξιοπρέπειας, έστω και σε πιο φτωχά επίπεδα διαβίωσης, χωρίς τιτάνιο αγώνα. Η χώρα δέθηκε με φοβερά αποικιακά δεσμά χρέους και «δανειακών».
Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε το 2011-12 τη μισή δουλειά αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, ήταν όμως λιγότερο ριζοσπαστικός/πειστικός στις απαντήσεις, ανέτοιμος να πάει τη χώρα, εν ανάγκη, μέχρι παύση πληρωμών και σύγκρουση με τους πιστωτές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ανέτοιμος, επίσης, να βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα από τις ιδέες που του επέτρεψαν να ανέβει. Μόνο την ύπαρξη μεταναστευτικού προβλήματος να αναγνώριζε, θα είχε ήδη κερδίσει τις εκλογές του 2012. Και φυσικά τελείως ανέτοιμος να «ανοίξει» σε άλλες δυνάμεις, πρόσωπα, ιδέες, ιδίως όταν «μύρισε» εξουσία, αλλά και να αναλύσει προγραμματικά τη διέξοδο από την εγχώρια κλεπτοκρατία.
Η αξεπέραστη δυσκολία
Αν στην πολιτική της για τα μνημόνια, η ριζοσπαστική Αριστερά έκανε, παρ’ όλα αυτά, αναμφισβήτητες προόδους, εκεί που συναντά ακόμα σχεδόν αξεπέραστες δυσκολίες, όπως μαρτυρά η υπόθεση Σαμπιχά, είναι στην αντίληψή της για το έθνος, την εξωτερική πολιτική, τη γεωπολιτική. Σε πολύ μεγάλο βαθμό η ιστορία του νεότερου Ελληνισμού, είναι ιστορία αγώνα για εθνική ύπαρξη απέναντι στην Ανατολή και, ακόμα περισσότερο, τη «σταυροφορική» Δύση που θέλησε να τσακίσει κάθε αυτόνομη ελληνική ύπαρξη, πριν κάθε εξόρμησή της κατά της σλαβικής/ισλαμικής Ανατολής. Αυτή τη γεωπολιτική πραγματικότητα αντανακλά η ελληνική πολιτική Ιστορία μετά το 1821, αυτό είναι το κυπριακό ζήτημα. Όποιος δεν το καταλαβαίνει, δεν μπορεί να κάνει πολιτική στην Ελλάδα.
Είναι τραγικό και καταπληκτικό ο αναγνώστης των ανακοινώσεων του ΣΥΡΙΖΑ, των άρθρων της Αυγής ή της Εφημερίδας των Συντακτών, να μη συναντά ούτε μία φορά σε τόσα κείμενα για την επέτειο του 1974, τις λέξεις έστω «ΗΠΑ», «ΝΑΤΟ». Αυτούς που επέβαλαν τη δικτατορία Παπαδόπουλου για να φτάσουν στο πραξικόπημα Ιωαννίδη και την τουρκική εισβολή- διχοτόμηση. Η ίδια η Αμερική, διά των Κλίντον και Χόλμπρουκ, αναγνώρισε τα εγκλήματά της. Γίνεται εμείς να τα ξεχνάμε; Μπορεί η ελληνική Αριστερά να μη θυμάται/θυμίζει ποιος πραγματικά δολοφόνησε την ελληνική δημοκρατία και μισοκατέστρεψε το κυπριακό κράτος;
Αυτοί που θέλουν να ξεχάσουμε το ρόλο ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, είναι οι ίδιοι που τα αποδίδουν όλα στον «ελληνικό εθνικισμό». Παραδόξως καταλήγουν έτσι να «συναντήσουν» την Ακροδεξιά, για την οποία επίσης η δικτατορία δεν ήταν πράκτορες της CIA αλλά κάποιας μορφής εθνική κυβέρνηση! Σε μια χώρα με τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας, λυδία λίθος για τη λαϊκότητα κάθε δύναμης δεν είναι τα επίθετα «αριστερός» ή «εθνικός» που απονέμει στον εαυτό της – είναι η στάση απέναντι σε κάθε μορφή ιμπεριαλισμού/ολοκληρωτισμού.
Δεν μπορείς να υπερασπιστείς την ελληνική/κυπριακή κοινωνία, τις φτωχές τάξεις, αν δεν υπερασπιστείς τη χώρα, το κράτος τους. Δεν μπορείς να υπερασπιστείς το κράτος, τη χώρα, το έθνος, αν δεν προστατεύσεις και υπερασπιστείς τα πιο αδύναμα, ανιδιοτελή του τμήματα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να διασωθεί μιας κυπριακής καταστροφής (νέο Σχέδιο Ανάν), η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα υπάρξει χωρίς ισχυρή Ελληνική Δημοκρατία. Οικονομικοί και γεωπολιτικοί αποικιοκράτες συμμαχούν τώρα απειλώντας, με τρόπο πρωτοφανή μετά τη φασιστική Κατοχή, την ύπαρξη των Ελλήνων, την ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία. Όπως και στις περιπτώσεις του ΕΑΜ και του «πρώιμου» ΠΑΣΟΚ θέτουν τον ελληνικό λαό προ διλήμματος είτε υποταγής (και καταστροφής!), είτε αγώνα σωτηρίας με σύνθεση κοινωνικού και εθνικού. Δεν ξέρω αν μια τέτοια σύνθεση είναι ικανή, είναι πάντως αναγκαία συνθήκη επιτυχίας/επιβίωσης της Αριστεράς και του ελληνικού λαού.
