Στο προηγούμενο φύλλο του Δρόμου έγινε μια πρώτη αναφορά στη δημιουργία της κίνησης Aufstehen («Ξεσηκωθείτε») στη Γερμανία, που τάραξε το αριστερό τέλμα και συγκεντρώνει ήδη την υποστήριξη δεκάδων χιλιάδων πολιτών. Ταυτόχρονα, προκαλεί την οργίλη αντίδραση των καρεκλοκένταυρων όλου του παραδοσιακού πολιτικού φάσματος, που την βαφτίζουν «λαϊκίστικη» ή και «ξενοφοβική». Στο σημερινό φύλλο δημοσιεύουμε τη μετάφραση μιας διαφωτιστικής, σε σχέση με όλα τα παραπάνω, συνέντευξης που έδωσε την προηγούμενη εβδομάδα η Σάρα Βάγκενκνεχτ, εκπρόσωπος του Aufstehen και ηγετικό στέλεχος της γερμανικής Αριστεράς, στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera (*).
Συνέντευξη στην Έλενα Τέμπανο
Κυρία Βάγκενκνεχτ, τι παραπάνω από τα κόμματα έχει να προσφέρει ένα κίνημα;
Υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα σε αυτό που θέλει ο περισσότερος κόσμος και σε αυτό που κάνει η κυβέρνηση. Η γερμανική κοινωνία στην πλειοψηφία της θέλει αύξηση των μισθών και των συντάξεων, καθώς και επαρκή φορολόγηση των μεγαλοβιομηχάνων. Όμως η κυβέρνηση δεν υλοποιεί τη βούληση του λαού. Έτσι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην πολιτική. Με το κίνημα Aufstehen θέλουμε να ξαναζωντανέψουμε το ενδιαφέρον όσων απογοητεύθηκαν από τα κόμματα, είτε ψηφίζουν την AfD (**) από αντίδραση, παρόλο που δεν εκφράζει τα συμφέροντά τους.
Βλέπετε πιθανούς συμμάχους στην Ευρώπη και στην Ιταλία;
Σε όλη την Ευρώπη τα κόμματα της Δεξιάς αναπτύσσονται με ανησυχητικό ρυθμό, ενώ στην Ιταλία συμμετέχουν ήδη στην κυβέρνηση. Ο κοινωνικός διάλογος έχει οξυνθεί και η Αριστερά εξωθείται στο περιθώριο, μεταξύ άλλων επειδή έχει χάσει την αξιοπιστία της. Οφείλουμε να δείξουμε ότι η πολιτική μπορεί να υπηρετήσει ξανά τα συμφέροντα των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Για να γίνει αυτό, πρέπει να δυναμώσουμε την κοινή δουλειά, ξεπερνώντας τις κομματικές διαιρέσεις. Αν τα κόμματα δεν μπορούν να το πετύχουν μόνα τους, χρειάζεται μια κινηματική ώθηση. Θα χαρώ πολύ να γίνει κάτι ανάλογο και στην Ιταλία.
«Οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν την ευκαιρία να προσφέρουν κάτι παραπάνω από αέρα κοπανιστό, άρα τώρα δεν πρέπει να εκπλήσσονται που ο κόσμος τους κατάλαβε και τους γύρισε την πλάτη»
Τα λαϊκιστικά κόμματα σήμερα έχουν μεγάλη δύναμη: πιστεύετε πως στις προσεχείς ευρωεκλογές η Αριστερά θα ενισχυθεί, χάρη στο κίνημα σας;
Αυτός είναι ο στόχος μου. Αν, χάρη στην πίεση ενός εξωκοινοβουλευτικού κινήματος, τα κόμματα της Αριστεράς καταφέρουν να δουλέψουν ξανά για μια κοινωνική αλλαγή, τότε ναι, θα ξαναβρούν τη δύναμή τους.
Σε τι οφείλεται η σημερινή κρίση της σοσιαλδημοκρατίας;
Έχασε την αξιοπιστία της επειδή εκφράζει όλο και λιγότερο τα λαϊκά συμφέροντα. Σήμερα δύσκολα την ξεχωρίζει κανείς από τους συντηρητικούς. Στη Γερμανία η αποψίλωση του κοινωνικού κράτους ξεκίνησε από μια σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση, κι αυτή η τάση ενισχύθηκε με τον Μεγάλο Συνασπισμό. Όσα πλασάρονταν σαν «μεταρρυθμίσεις» δεν ήταν παρά η κατάργηση των κοινωνικών πολιτικών, η οποία τίναξε στον αέρα τα θεμέλια της κοινωνικής ασφάλισης. Η λεγόμενη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας αύξησε την προσωρινή και επισφαλή απασχόληση, και η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης οδήγησε πολλούς σε γεράματα φτώχειας…
Όλα αυτά έγιναν από κυβερνήσεις στις οποίες συμμετείχε και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), παρόλο που στην προηγούμενη ομοσπονδιακή βουλή το SPD, η Αριστερά και οι Πράσινοι είχαν την πλειοψηφία. Αντί όμως να την χρησιμοποιήσουν για να προωθήσουν μια νέα κοινωνική πολιτική, πουλήθηκαν στην Άνγκελα Μέρκελ. Το κακό αποτέλεσμα του SPD στις πρόσφατες εκλογές οφειλόταν στο ότι «κατάφερε» να προσφέρει στον κόσμο μόνο αέρα κοπανιστό. Οι σοσιαλδημοκράτες έχασαν την ευκαιρία, και τώρα δεν πρέπει να εκπλήσσονται που ο κόσμος τους κατάλαβε και τους γύρισε την πλάτη. Γι’ αυτό και η Δεξιά ενισχύθηκε τόσο πολύ, και για τον ίδιο λόγο σήμερα είναι πολύ σημαντική η άσκηση πίεσης έξω από τα κόμματα.
Όμως ο ελάχιστος μισθός που καθιέρωσε η σημερινή επικεφαλής του SPD, η Αντρέα Νάλες, δεν είναι μια προσπάθεια ανατροπής της τάσης αυτής;
Η εφαρμογή επιτέλους ενός κατώτατου μισθού είναι αποτέλεσμα και των προσπαθειών της Αριστεράς, που για χρόνια πίεζε προς αυτήν την κατεύθυνση. Και προφανώς είναι κάτι πολύ θετικό, έστω κι αν αυτός ο μισθός είναι τόσο μικρός που δεν προστατεύει από τη φτώχεια, ειδικά τους ηλικιωμένους. Αλλά, πέρα από αυτό, από το 2015 το SPD δεν έκανε καμία προσπάθεια να καταργήσει τις λεγόμενες μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, έτσι ώστε να σταματήσει η απομύζηση των εργαζομένων και να καταργηθεί η επισφαλής και προσωρινή εργασία. Έτσι, ο τόσο μικρός κατώτατος μισθός παραμένει ένα αποσπασματικό και ανεπαρκές μέτρο. Είναι άλλο πράγμα μια αλλαγή πορείας.
Για ποιο λόγο η AfD έχει τόση απήχηση στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας;
Οι ψήφοι υπέρ της AfD δεν αυξάνονται μόνο ανατολικά. Σημειώνει άνοδο σε όλη τη Γερμανία, και για τούτο είναι βασικό να κατανοήσουμε τις αιτίες. Υπάρχουν βέβαια και ανατολικογερμανικές ιδιαιτερότητες: μια χαλαρότερη σχέση με τα παραδοσιακά κόμματα (σε σύγκριση με το δυτικό τμήμα), μικρότερος βαθμός ενσωμάτωσης (επειδή ιστορικά είχαν λιγότερους μετανάστες), και μεγαλύτερη απογοήτευση (λόγω της αρνητικής εμπειρίας από την επανένωση των δύο Γερμανιών). Συν η μόνιμη αίσθηση των Ανατολικογερμανών, ότι εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Δεν αποτελεί αντίφαση που μια βουλευτίνα προωθεί μέσω του Διαδικτύου ένα κίνημα «από τα κάτω»;
Το καθοριστικό δεν είναι ποιος δίνει την αρχική ώθηση, αλλά ποιος συμμετέχει σε μια τέτοια προσπάθεια. Είναι εντυπωσιακό πως μέσα σε λίγες μέρες γράφτηκαν στη λίστα του Aufstehen χιλιάδες άνθρωποι, πριν καν ανακοινωθεί η επίσημη ίδρυσή του. Όμως δεν περιοριζόμαστε στο Διαδίκτυο. Θα είμαι ικανοποιημένη όταν οι άνθρωποι αυτοί συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο και δώσουν ζωή σε συγκεκριμένες καμπάνιες. Το λέει και το όνομα του κινήματός μας: θέλουμε να σηκώσουμε όρθιο τον κόσμο για μια άλλη πολιτική.
«Είμαι αντίθετη με τον μεταναστευτικό νόμο»
Πρέπει να διαχωρίζουμε το δικαίωμα ασύλου από την οικονομική μετανάστευση. Το δικαίωμα ασύλου πρέπει να προστατευτεί. Η οικονομική μετανάστευση είναι πιο περίπλοκο θέμα. Η συζήτηση σχετικά με το άνοιγμα των συνόρων είναι ένα χαρτί στα χέρια όσων θέλουν φτηνή και μορφωμένη εργατική δύναμη – δηλαδή αυτή που χρειάζονται οι μεγάλες επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο που οι ενώσεις βιομηχάνων πλέκουν το εγκώμιο της μετανάστευσης. Όμως δεν γίνεται –και σίγουρα δεν συνιστά αριστερή πολιτική– οι πλούσιες χώρες να μην παράγουν αρκετούς ειδικευμένους τεχνικούς, και να τους απομυζούν από τις φτωχές χώρες μέσω της μετανάστευσης. Με τον τρόπο αυτό, οι χώρες προέλευσης στερούνται τις υπηρεσίες τους, οπότε αδυνατούν να βελτιώσουν την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση. Επαναλαμβάνω, όμως: η συζήτηση για τους οικονομικούς μετανάστες δεν περιλαμβάνει τους πρόσφυγες, που φεύγουν από τις χώρες τους φοβούμενοι για την ίδια τη ζωή τους.
(*) Τη συνέντευξη πήρε η Έλενα Τέμπανο, ανταποκρίτρια στο Βερολίνο της Corriere della Sera, και δημοσιεύθηκε στις 4/9/2018 (www.corriere.it). Εδώ παρουσιάζεται ελαφρά συντετμημένη. Μετάφραση: Άβα Μπουλούμπαση.
(**) ΣτΜ: Η AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) είναι ένα ευρωσκεπτικιστικό, νεοφιλελεύθερο και συντηρητικό πολιτικό κόμμα με αντιμεταναστευτική ατζέντα.
