Στις 27 Μαρτίου καραβάνι αλληλεγγύης που κατευθύνονταν στον αυτόνομο δήμο Σαν Χουάν Κοπάλα, στην περιοχή των ιθαγενών Tρίκι της Οαχάκα, έπεσε σε ενέδρα παραστρατιωτικών.
Στο καραβάνι συμμετείχαν 25 περίπου άτομα, μέλη μεξικάνικων πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων (CACTUS, VOCAL, Εθνικό Συντονιστικό Εργαζομένων στην Εκπαίδευση, APPO) και παρατηρητές ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη Γερμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο και τη Φιλανδία. Από τα πυρά σκοτώθηκαν η Alberta Cariño (διευθύντρια του CACTUS) και ο Φιλανδός Jyri Antero Jaakkola (μέλος διαφόρων πολιτικών ομάδων στη χώρα του, ανάμεσα στις οποίες η ομάδα διακίνησης ζαπατιστικού καφέ) και τραυματίστηκαν 15. Οι επί τρεις ημέρες έξι αγνοούμενοι διασώθηκαν όταν, μετά από μεγάλη πίεση λόγω της δημοσιότητας που πήρε το θέμα, η αστυνομία μπήκε τελικά στην περιοχή που ελέγχει η παραστρατιωτική οργάνωση Ubisort. Η οργάνωση δημιουργήθηκε το 1994 από το δεξιό Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα PRI, που κυβερνά την πολιτεία της Οαχάκα, για να ελέγχει τη ιθαγενική αυτή περιοχή που ζει εδώ και δεκαετίες μέσα στη βία και την καταστολή εξαιτίας των πλούσιων φυσικών πόρων της.
Το καραβάνι είχε στόχο να σπάσει τον αποκλεισμό του δήμου Σαν Χουάν Κοπάλα, που διακήρυξε την αυτονομία του το 1997, μεταφέροντας τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα και κουβέρτες, καταγράφοντας τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λειτουργώντας ως ασπίδα προστασίας των δασκάλων που επέστρεφαν στην κοινότητα μετά από τέσσερις μήνες απουσίας λόγω της αυξανόμενης βίας. Επί μήνες οι παραστρατιωτικοί, με την κυβερνητική ενθάρρυνση, έχουν απομονώσει τον δήμο, κόβοντας το ηλεκτρικό ρεύμα και το πόσιμο νερό, στα χωριά δεν υπάρχουν γιατροί, οι γυναίκες που βγαίνουν για αναζήτηση φαγητού ή νερού, δέχονται επιθέσεις και οι ατιμώρητες δολοφονίες έχουν φτάσει τις 19, μέσα σε ένα εξάμηνο.
Δύο μέρες πριν από την επίθεση ο επικεφαλής της Ubisort είχε αναγγείλει σε συνέντευξη Τύπου ότι θα εμποδίσει τη διέλευση του καραβανιού και ότι δεν ευθύνεται για ό,τι συμβεί. Εκ των υστέρων αρνήθηκε να αναλάβει την ευθύνη, λέγοντας ότι πρόκειται για αυτο-επίθεση του αυτόνομου δήμου, με στόχο να υπάρξουν μάρτυρες για να τραβήξουν την προσοχή!
Ο γνωστός μας (από την εξέγερση της Οαχάκα) κυβερνήτης της Πολιτείας Ουλίσες Ρουίς τόνισε ότι η συμμετοχή «ξένων» στο καραβάνι είναι «πολύ περίεργη», γιατί «βρίσκονταν στην περιοχή ως τουρίστες ενώ έκαναν πολιτική δουλειά», άρα πρέπει να αναθεωρηθεί το νομικό στάτους όλων των ξένων που βρίσκονται εκεί και να απελαθούν όσοι προκαλούν προβλήματα, ενώ πρέπει να ερευνηθεί και η χρηματοδότηση των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων «που έχουν πολιτική δράση». Η δήλωση αυτή έρχεται σε συνέχεια δημοσίευσης σε μεγάλη μεξικανική εφημερίδα φωτογραφιών, ονομάτων και τηλεφώνων ανθρώπων που ανήκουν σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Τσιάπας και Ευρωπαίων αλληλέγγυων στις ζαπατιστικές κοινότητες, παρουσιάζοντάς τους ως μέλη του Ζαπατιστικού Στρατού, τον οποίο συνέδεε με την ΕΤΑ. Παράλληλα δημοσίευθηκαν πρόσφατα σε μπλογκ φωτογραφίες μελών ευρωπαϊκών ομάδων αλληλεγγύης που είχαν συμμετάσχει στο καραβάνι αλληλεγγύης στους Ζαπατίστας το 2008, απειλώντας ότι αν η κυβέρνηση δεν πάρει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να απαγορεύται η είσοδος σε ξένους που «παραβιάζουν τους νόμους της χώρας, θα αναλάβει η κοινωνία». Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα καλά οργανωμένο σχέδιο απαξίωσης, απονομιμοποίησης και ποινικοποίησης της αλληλεγγύης και απομόνωσης των κινημάτων του Μεξικού. Και αυτό τη στιγμή που στην Τσιάπας, το Γκερέρο, το Μιτσοακάν και άλλες Πολιτείες της χώρας, τους τελευταίους μήνες η καταστολή έχει αυξηθεί δραματικά με συνεχείς επιθέσεις, δολοφονίες, εκτοπισμούς, απαγωγές, εξαφανίσεις, συλλήψεις, φυλακίσεις.
