του Διονύση Γούτσου*
Στη γλωσσολογία θεωρούμε ότι μια ουσιώδης πηγή του νοήματος είναι η διακειμενικότητα, η σύνδεση δηλαδή μιας διατύπωσης σε ένα κείμενο με τις ίδιες ή παρόμοιες σε άλλα κείμενα. Στον νόμο της προηγούμενης επίδοξης αναμορφώτριας της πανεπιστημιακής πραγματικότητας, που είναι ενεργός έως τώρα, οριζόταν ότι «Στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής αποστολής των ιδρυμάτων κάθε τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, [τα] Πανεπιστήμια δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην υψηλή και ολοκληρωμένη (sic) εκπαίδευση» (αν μιλάτε ελληνικά και θέλετε να καταλάβετε τι σημαίνει «υψηλή και ολοκληρωμένη», μεταφράστε το στα αγγλικά), ενώ τα πάλαι ποτέ Τ.Ε.Ι. δίνουν έμφαση στην «εκπαίδευση υψηλής ποιότητας».
Στο σχέδιο νόμου της πιο πρόσφατης επίδοξης αναμορφώτριας της ζωής μας τα Α.Ε.Ι. έχουν ως αποστολή –πρώτο απ’ όλα– «να προσφέρουν υψηλής ποιότητας ανώτατη εκπαίδευση». Επιτέλους γίναμε Τ.Ε.Ι., ίσως αναφωνήσετε. Κι όμως, ένα απλό ψάξιμο της φράσης «υψηλή ποιότητα» σε μια μηχανή αναζήτησης ή σε ένα σώμα κειμένων αρκεί για να διαπιστώσει κανείς σε τι είδους κείμενα παραπέμπει η πρώτη και κύρια αποστολή των Πανεπιστημίων: «υψηλή ποιότητα και γεύση των γευμάτων», «προϊόντα υψηλής ποιότητας», «διασφάλιση υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών», «υψηλής ποιότητας τρούφα», «παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας» κ.λπ.
Μην ψάξετε άδικα για ανθρωπότητα, πατρίδα, μόρφωση και ανεξάρτητη έρευνα στο σχέδιο του νέου Νόμου. Δεν θα βρείτε τίποτε
Ακολουθεί μια μακρά λιτανεία από αναφορές σε τοτέμ (ή μήπως σιμπολέθ) όπως η «εφαρμογή της γνώσης στο επαγγελματικό και κοινωνικό πεδίο», η «καινοτόμος έρευνα» (δις), η «επαγγελματική ένταξη των αποφοίτων», η «βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη», ο «ψηφιακός μετασχηματισμός», η «κινητικότητα των φοιτητών» και οι «ανάγκες της αγοράς εργασίας». Τους φάγαμε τους άσχετους τους Φιλανδούς, που έχουν μόνο μια πρόταση στον δικό τους νόμο του 2009 για τα Πανεπιστήμια: «Αποστολή των Πανεπιστημίων είναι να προάγουν την ανεξάρτητη ακαδημαϊκή έρευνα, καθώς και την ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική εκπαίδευση, να παρέχουν ανώτερη εκπαίδευση βασισμένη στην έρευνα και να μορφώνουν τους φοιτητές και τις φοιτήτριες για να υπηρετούν την πατρίδα τους και την ανθρωπότητα». Μην ψάξετε άδικα για ανθρωπότητα, πατρίδα, μόρφωση και ανεξάρτητη έρευνα στο σχέδιο του νέου Νόμου. Δεν θα βρείτε τίποτε.
* Ο Διονύσης Γούτσος είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστήμιου Αθηνών
