Πριν από έναν περίπου μήνα φιλοξενήσαμε στις σελίδες της εφημερίδας μια συνέντευξη του Γιάννη Καλπούζου για το νέο του βιβλίο, τον «Ραγιά». Ο πάντα ανήσυχος συγγραφέας, συνεχίζοντας τις πολυδιάστατες δράσεις του, διασκεύασε για το θέατρο το πολυσέλιδο μυθιστόρημά του «Σέρρα – η ψυχή του Πόντου».
Είχα την τύχη να βρεθώ στην πρεμιέρα του έργου την περασμένη Παρασκευή στο Θέατρο Πόλη. Να ομολογήσω πως ήμουνα διστακτικός. Η «Σέρρα» θεωρώ πως είναι από τα πιο σημαντικά ελληνικά μυθιστορήματα των τελευταίων ετών και μου φάνηκε πως θα ήταν αδύνατον να την αποδώσει κανείς θεατρικά και μάλιστα μέσα από έναν μονόλογο. Ακόμη κι αν ήταν ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου.
Έτσι, εκείνο το βράδυ κατέβηκα στην Πλατεία Βικτωρίας. Κρύο και σκοτάδι. Άνθρωποι από όλες τις φυλές στις γωνιές της. Λιγοστοί λόγω εποχής – υποθέτω. Στο θέατρο ο γνωστός έλεγχος για τα πιστοποιητικά εμβολιασμού.
Μια κατάσταση γενικότερα ζοφερή. Είχα νωρίτερα ακούσει στο ραδιόφωνο για τους νέους δεκάδες νεκρούς της πανδημίας, τους διασωληνωμένους, τα κρούσματα…
Και μέσα στο θέατρο, όλοι με τις μάσκες, να περιμένουμε την έναρξη της παράστασης. Κι εγώ οπαδός του κινηματογράφου και πολύ δύσκολος θεατής στο θέατρο να αναρωτιέμαι αν άξιζε να κάνω το ταξίδι με τα κατάμεστα μέσα μεταφοράς για αν δω τον μονόλογο από ένα έργο που είχα διαβάσει και απολαύσει.
Μήπως θα απογοητευόμουν;
Κάθε τέτοια σκέψη έσβησε λίγα λεπτά αφότου έσβησαν τα φώτα και η Χρύσα Παπά εμφανίστηκε στη σκηνή. Μια ηθοποιός που δεν είχα δει ποτέ ξανά. Και ξαφνικά ήταν λες κι η σκηνή είχε γεμίσει ανθρώπους και φωνές. Η Ιστορία είχε κάνει την εμφάνισή της με τα πιο λιτά μέσα. Η αφήγηση μας είχε συναρπάσει. Με κομμένη την ανάσα οι θεατές, κρεμόμασταν από τα χείλη της ηθοποιού, που μεταμορφωνόταν μπροστά στα μάτια μας χωρίς να αλλάζει πρόσωπο.
Μισός αιώνας Ιστορίας. Από τη σφαγή των Αρμενίων, στον διωγμό των Ελλήνων του Πόντου, στις ελπίδες που άνθησαν, στη γενοκτονία. Στιγμές βαρβαρότητας και ανθρωπιάς. Αλληλεγγύης και προδοσίας.
Κι από την Τουρκία βρεθήκαμε στη Σοβιετική Ένωση. Νέες ελπίδες και απογοητεύσεις. Κατατρεγμοί. Με μια εκπληκτική γλώσσα.
Αφηγήτρια είναι η Λεμονιά, κόρη του βασικού ήρωα του έργου, του Γαληνού Φιλονίδη, του οποίου τη δραματική ζωή παρακολουθούμε από το 1915 έως το 1962 που αποφασίζει πια να εγκατασταθεί στην Ελλάδα, αφού μετά την Τραπεζούντα, κυνηγημένος έχει βρεθεί στην Αμπχαζία και στο Καζακστάν.
Και μέσα σε όλα υπάρχει ο έρωτας. Ο διχασμός ανάμεσα σε δυο γυναίκες. Κι ο χαμός του γιου του. Η εξαφάνιση για χρόνια ολόκληρα της γυναίκας και της κόρης του.
Οι περιγραφές γίνονται στιγμές-στιγμές σχεδόν αβάσταχτες.
Η Χρύσα Παπά στη σκηνή δεν σταματάει στιγμή να κινείται, να αλλάζει, να κλαίει, να γελά, να ονειρεύεται, να χορεύει, να βαδίζει εξαντλημένη, ξέπνοη. Να μιλά για το δράμα ανδρών και γυναικών. Για τον στιγματισμό του βιασμού.
Είναι λες κι ακούς την ίδια την Ιστορία να μιλάει.
Όταν η παράσταση τελειώνει, όρθιοι, χειροκροτάμε για ώρα.
Βγαίνω πάλι στον σημερινό κόσμο. Στη νύχτα της πλατείας Βικτωρίας. Παρά το δράμα που βιώσαμε επί σκηνής, λίγο πιο αισιόδοξος καθώς με τέτοια έργα η μνήμη συντηρείται, ζωντανεύει.
Κι ίσως τα πράγμα τα να μπορέσουν να πάνε αλλιώς…
INFO
Θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Ερμηνεία: Χρύσα Παπά
Σύνθεση-Μουσική Επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Έρση Δρίνη
Χοροδιδασκαλία: Στέφανος Σιδηρόπουλος
Φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης
Γραφιστική επιμέλεια: Πέτρος Παράσχης
Θέατρο ΠΟΛΗ – Φώκαιας 4 & Αριστοτέλους 87, Πλ. Βικτωρίας (δίπλα στον ηλεκτρικό σταθμό) τηλέφωνο 2111828900.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή: 9:00μμ, Σάββατο: 8:30μμ, Κυριακή: 6:30 μ.μ.
Διάρκεια: 90΄ (χωρίς διάλειμμα).
