Πριν από 4 χρόνια τέτοιες μέρες ψήφιζαν από κοινού στη βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ κ.λπ. τα προαπαιτούμενα του τρίτου μνημονίου – που κι αυτό το ψήφισαν όλοι μαζί λίγο αργότερα. Ξεκινώ μ’ αυτήν την υπενθύμιση επειδή ξενίζει κάποιο κόσμο η αναφορά σε ενιαίο κόμμα της παγκοσμιοποίησης. Υποστηρίζουμε πράγματι ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε δύο πτέρυγες, δύο συνιστώσες ενός ενιαίου κόμματος, το οποίο ακολουθεί στα κεντρικά ζητήματα τη γραμμή της παγκοσμιοποίησης έτσι όπως την καταλαβαίνει, με τον αντιφατικό και αναποτελεσματικό τρόπο που επιχειρούν να την προωθήσουν οι ηγεμονικές δυνάμεις του δυτικού κόσμου.
Ο Δρόμος δεν ανταποκρίνεται, ούτε θα ανταποκριθεί στο μέλλον, στο προσκλητήριο του «αντιδεξιού» αγώνα επειδή η γραμμή «και τώρα όλοι μαζί ενάντια στην επάρατη Δεξιά που θα ξεθεμελιώσει τα πάντα», ακόμα-ακόμα και η προσμονή από ανθρώπους καλής πίστης ότι θα (ξανα)συναντηθούμε όλοι μαζί σε κάποιους τέτοιους αγώνες, πρακτικά βοηθά μονάχα τον ΣΥΡΙΖΑ – δηλαδή τη μία από τις δύο βασικές συνιστώσες του ενιαίου κόμματος. Δεν βοηθά διόλου μια ανάταση του λαϊκού κινήματος, μια αντεπίθεση ή όποιον άλλο όρο χρησιμοποιούν με μεγάλη ευκολία μια σειρά δυνάμεις και πέραν του ΣΥΡΙΖΑ.
Σε ό,τι μας αφορά, δεν σκοπεύουμε να γίνουμε ουρά του ΣΥΡΙΖΑ και της Κεντροαριστεράς που προσπαθούν να αναβαθμιστούν απέναντι στον άλλο πόλο. Διότι το πρόβλημα δεν η μία μόνο από τις δύο πτέρυγες: είναι και οι δύο μαζί. Άλλωστε δεν έχουμε στην Ελλάδα, σε αντίθεση με ορισμένες άλλες χώρες, μια αστική έστω πτέρυγα που να κινείται ανεξάρτητα. Εδώ το ένα κόμμα αποτελεί συνέχεια του άλλου στο πώς υπακούει τα γεωπολιτικά κελεύσματα των μεγάλων, πώς τηρεί τις μνημονιακές υποχρεώσεις που μαζί ψήφισαν κ.ο.κ.
Ομοιότητες και διαφορές
Η αντιδεξιά γραμμή, που με πολιτικό τρόπο δουλεύτηκε από τον Τσίπρα μετά τις ευρωεκλογές και απέφερε 400.000 ψήφους παραπάνω στον ΣΥΡΙΖΑ, εγκλωβίζει και λεηλατεί τον προοδευτικό κόσμο, όπως δεκαετίες πριν λεηλατούσε τον κόσμο της Αριστεράς το Κέντρο, μετέπειτα το ΠΑΣΟΚ κ.λπ. Η απόσπαση ψήφων επιτυγχάνεται μέσω του φόβου: παλιά έπρεπε να φύγει ή να μην γυρίσει η μετεμφυλιακή Δεξιά, στις μέρες μας αρχικά ο κεντρικός κίνδυνος που μας απειλούσε ήταν ο φασισμός, η Χ.Α., τώρα είναι η ακροδεξιά Ν.Δ. του Κούλη κ.ο.κ. Εδώ σταματούν οι ομοιότητες, γιατί ούτε η σημερινή εποχή είναι ίδια με τη δεκαετία του 1980, ούτε το ΠΑΣΟΚ του 1980 ήταν ίδιο με τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ.
Το προσκλητήριο του «αντιδεξιού» αγώνα δεν βοηθά μια ανάταση του λαϊκού κινήματος, μια αντεπίθεση ή όποιον άλλο όρο χρησιμοποιούν με μεγάλη ευκολία μια σειρά δυνάμεις και πέραν του ΣΥΡΙΖΑ
Οι δύο πτέρυγες που κατάφεραν από κοινού να συγκεντρώσουν πάνω από το 70% των έγκυρων ψήφων (μαζί δε με το ΚΙΝΑΛ πλησιάζουν το 80%) είναι προσανατολισμένες στη δυτική παγκοσμιοποίηση και ψάχνουν τρόπους να κατοχυρωθούν ως πρόθυμοι ουραγοί της. Από κοινού υποκλίνονται στην ευρωκρατία και στους Αμερικάνους, την ίδια κατευναστική πολιτική ακολουθούν απέναντι στον Ερντογάν κ.λπ. Μα δεν έχουν διαφορές μεταξύ τους; Φυσικά! Μιλώντας με «κλασικούς» όρους, η Ν.Δ. είναι το οργανικό κόμμα της μεγαλοαστικής τάξης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, αποδείχθηκε χρησιμότατος επιβάλλοντας πράγματα που δύσκολα θα περνούσε η Ν.Δ. Διαφορετική είναι και η κοινωνική σύνθεση της βάσης τους, παρόλο που αυτό δεν αντανακλάται με ευθύγραμμο τρόπο στην πολιτική τους.
Δικομματισμός, όμως, δεν σημαίνει ταυτόσημα κόμματα και συμφέροντα: σημαίνει ένα κατά 90% στημένο παιχνίδι, σημαίνει εγκλωβισμό πλατιών μαζών σε αυτό, σημαίνει εντέλει και εναλλαγή στην κυβέρνηση χωρίς κλυδωνισμούς.
Κινούνται στις ίδιες ράγες
Κατά τα άλλα, ακόμη και σε δευτερότερα ζητήματα η στάση που κρατούν Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ είναι βασικά όμοια: ο Τσίπρας υπογράφει φαρδιά-πλατιά την κοινή θέση των 28 για τη Βενεζουέλα, ο Μητσοτάκης προχωράει ένα βήμα παραπέρα και αναγνωρίζει έναν αποτυχημένο πραξικοπηματία. Κοινή στάση, πλήρους ευθυγράμμισης με τον ευρωατλαντισμό, έχουν οι δύο και σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία, κ.ο.κ. Ενδιαφέρον έχει και το πώς αντιμετωπίζει τις δύο πτέρυγες ο εξωτερικός παράγοντας. Η πιο καθαρή τοποθέτηση ήρθε από τη Μέρκελ: «Δεν μας νοιάζει ποιος κυβερνά, αρκεί να τηρεί τα συμφωνημένα». Πράγματι, όποιος και να κυβερνά τηρεί τα συμφωνημένα, και ένα Eurogroup αποφασίζει για την Ελλάδα χωρίς εκπρόσωπο της Ελλάδας, διότι ως γνωστόν το Eurogroup δεν είναι θεσμικό όργανο. Άρα μπορεί να συνεδριάζει με όποια σύνθεση του αρέσει, να αποφασίζει τις τύχες ενός λαού, και να του βαράνε προσοχή άπασες οι συνιστώσες!
Βασικό μοτίβο του δυτικού πολιτικού συστήματος είναι ο δικομματισμός, κι αυτό αποτελεί έναν ακόμη λόγο για να μην ακολουθήσουμε την «αντιδεξιά» γραμμή. Αυτό το μοτίβο επιχειρείται και επιτυγχάνεται να ανασυσταθεί και στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να προετοιμάζει ο ένας την επιστροφή του άλλου. Έστρωσε ο Σύριζα το δρόμο για τη νίκη της Ν.Δ., πιθανόν και η Ν.Δ. να στρώσει το δρόμο για μια επιστροφή του ΣΥΡΙΖΑ, και έτσι ελπίζουν να λειτουργήσει η νέα ελληνική εκδοχή του δυτικού δικομματισμού – που κατά τα άλλα περνά τεράστια κρίση στην Ευρώπη, και όχι μόνο. Θέλουν να χρησιμοποιήσουν ένα μοντέλο κατά βάση αμερικάνικο: φαίνεται από το τι είδους κόμμα πάει να στήσει ο Τσίπρας, κάτι σαν το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, αλλά φαίνεται και από τον τρόπο διακυβέρνησης της Ν.Δ. με μάνατζερ κ.λπ.
Το πόσο μπορεί να κυβερνήσει έτσι ακόμα κι ένα κόμμα του 40%, ιδίως με την εκρηκτική κατάσταση που έχουμε γύρω μας, είναι άλλο ζήτημα. Εν πάση περιπτώσει, έχουμε την εκτίμηση ότι η «αντιδεξιά» πολιτική είναι άσφαιρη και ακίνδυνη για τους από πάνω. Και ακριβώς επειδή τα δύο στρατόπεδα στα βασικά ζητήματα εκφράζουν με ενιαίο τρόπο τα θέλω της ευρωκρατίας και των ελίτ, καλλιεργείται ένας εκφυλισμός ώστε να μπορούν να συντηρούν το διπολισμό. Εκφυλισμός που θα οξυνθεί, θυμίζοντας την οπαδικού τύπου αντιπαράθεση μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ παλιότερα. Τότε και οι δύο καλλιεργούσαν και χρειάζονταν το οπαδικό, αφού δεν υπήρχε ουσιαστική διαφορά μεταξύ τους. Και τώρα είναι ακόμα πιο εμφανές ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά στην πολιτική Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ.
Μια πολιτική χρήσιμη για το λαό και τη χώρα μας
Θέλουμε να συμβάλλουμε στον απεγκλωβισμό από το επιφανειακό αντιδεξιό προσκλητήριο. Από στρατηγική άποψη, μια εναλλακτική πολιτική η οποία θα υπερβαίνει αυτού του είδους τα διλήμματα, μπορεί (θα μπορούσε) να έχει ως ισχυρό επιχείρημα ακριβώς την ταύτιση των δύο βασικών πτερύγων του ενιαίου κόμματος της παγκοσμιοποίησης στην Ελλάδα στα μεγάλα και κεντρικά ζητήματα. Αντί αυτού έχουμε ένα σκηνικό όπου η τρίχα γίνεται τριχιά, και καλλιεργείται οξύτατη αντιπαράθεση σε τριτεύοντα θέματα, ακριβώς για να καλυφθεί η ουσιαστική συμφωνία τους στα βασικά. Σε ό,τι μας αφορά, θα προσπαθήσουμε να μην μπούμε σε ένα εκβιαστικό δίλημμα που εξυπηρετεί τη μία από τις δύο πτέρυγες αυτής της ενιαίας κατάστασης.
Φυσικά η διακυβέρνηση της Ν.Δ. θα είναι τέτοια που θα ευνοεί ένα «αντιδεξιό» προσκλητήριο. Για να αντιμετωπιστεί όμως μ’ έναν τρόπο χρήσιμο για το λαό και τη χώρα, πρέπει να υπάρξει συνολική αλλαγή φιλοσοφίας και προσανατολισμού. Να διατυπωθούν με σαφήνεια οι προτεραιότητες του λαϊκού παράγοντα. Καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο είναι αυτό, αφού ακόμη και μεγάλο τμήμα της πέραν του ΣΥΡΙΖΑ οργανωμένης Αριστεράς δεν μπορεί να βγάλει τη σκέψη του από αυτό το εκβιαστικό και τεχνητό δίπολο. Εμείς πάλι θα προσπαθήσουμε να υπηρετήσουμε την ανάγκη να απελευθερωθεί η σκέψη από αυτό, διότι ο αναγκαίος αντικυβερνητικός αγώνας θα αυτοτραυματίζεται και θα αυτοακυρώνεται όσο δίνει συχωροχάρτι στους υπόλοιπους κομπάρσους της λιγότερης Ελλάδας.
* Συντετμημένη απόδοση της τοποθέτησης στην εκδήλωση του Δρόμου στην Αθήνα που έγινε τη Δευτέρα 15 Ιουλίου στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών.
