Αρκετά είχε συζητηθεί και είχαν εκφραστεί απορίες για τη βιασύνη του Αλ. Τσίπρα, μόλις κυρώθηκε η συμφωνία των Πρεσπών, να σπεύσει να συναντήσει τον Ερντογάν στην Άγκυρα. Εκεί, αφού κουβέντιασαν μόνοι οι δυο τους για 3 ώρες (χωρίς να υπάρξει σοβαρή πληροφόρηση για το περιεχόμενο όσων είπαν), εμφανίστηκαν ικανοποιημένοι και ανακοίνωσαν μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Λίγες βδομάδες μετά, έχει καταστεί σαφές πως η ελληνική πλευρά είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει ένα «μοντέλο Πρεσπών», δηλαδή να εξευμενίσει την Τουρκία σχετικά με τις διεκδικήσεις της και να γίνει αυτή αποδεκτή ως κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Τώρα που γίνεται λόγος για «γέφυρες» στη μικροπολιτική κονίστρα, για να στηθεί το κεντροαριστερό σχέδιο του Τσίπρα, ξεχνιέται ή συγκαλύπτεται η μεγάλη «γέφυρα» που στήνεται στο Αιγαίο. Όχι μια γέφυρα φιλίας ή καλής γειτονίας
Τα όσα «ξέφυγαν» από τα χείλη Καραγιαννίδη και Δουζίνα στη συνεδρίαση της επιτροπής του ΝΑΤΟ που συνεδρίασε στην Αθήνα (μετά διαψεύστηκαν σαν λάθος αποδιδόμενα από τα ΜΜΕ), δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνειών. Ο πολυπράγμων Κοτζιάς φρόντισε να δώσει διευκρινήσεις στους Δελφούς. Οι δηλώσεις του για το Καστελόριζο, δικαιώνουν τις τουρκικές αιτιάσεις περί ΑΟΖ. Αυτό δεν είναι ένα «λαθάκι», είναι το πιο φανερό και ενεργό σημάδι ενδοτισμού και εγκατάλειψης – παραχώρησης κυριαρχικών συμφερόντων σε μια κρίσιμη γραμμή που αγκαλιάζει Κύπρο και Κρήτη. Στη συνέχεια, με το αμίμητο περί «μοναχοφάηδων» Ελλήνων, πάλι δικαιώνει την τουρκική πλευρά που ζητά το μισό Αιγαίο, και ανακοινώνει «γαλάζιες πατρίδες» και «σύνορα της καρδιάς» που περιλαμβάνουν ξανά και ξανά τη Θεσσαλονίκη και τη Θράκη. Η ένταση για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στα «οικόπεδα» της Κύπρου, ανάγει την τουρκική προκλητικότητα σε χαρτί για να πάρει μέρος στη μοιρασιά που θα γίνει. Η τοποθέτηση της Τουρκίας είναι σαφής: Δεν μπορεί να αποκλειστεί η Τουρκία από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Όσοι χειρίζονται άμεσα θέματα εξωτερικής πολιτικής (δηλαδή Τσίπρας, Κατρούγκαλος, Κοτζιάς, Αναγνωστοπούλου, Καραγιαννίδης, Καλπαδάκης κ.λπ.) έχουν υπερβεί εδώ και καιρό τα σημεία μιας εξωτερικής πολιτικής που ακολουθούνταν σε νευραλγικά ζητήματα (ελληνοτουρκικά, κυπριακό, σκοπιανό και αλβανικό), δημιουργώντας έντονα την εντύπωση ότι «πρέπει να κλείσουν τα ζητήματα» επ’ ωφελεία των ΗΠΑ και των ισχυρών της Ε.Ε.
Στη διεθνή διπλωματία, υπάρχει ο όρος «φιλανδοποίηση». Αυτός ορίζει μια διαδικασία με την οποία μια ισχυρή χώρα επιβάλλει σε μια μικρότερη γειτονική, στάση «ουδετερότητας» και μη ενεργοποίησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα συμφέροντα της ισχυρής χώρας. Ο βαθμός πίεσης και οι τρόποι που ακολουθούνται ποικίλουν. Στην περίπτωσή μας, αποφάσεις όπως το casus belli που έχει κηρύξει η Τουρκία απέναντι στην Ελλάδα εάν ανακηρύξει χωρικά ύδατα στα 12 μίλια, είναι μια μορφή άσκησης της πίεσης. Η στρατιωτική κατάληψη του 40% της Κύπρου, υπενθυμίζει διαρκώς πως η Τουρκία δεν δίνει καμιά σημασία στο διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμφωνίες (πριν λίγες μέρες, τουρκικά στρατεύματα κατοχής προωθήθηκαν κι άλλο στην περιοχή των Στροβιλιών, αυξάνοντας το έδαφος που κατέχουν και εγκλωβίζοντας κι άλλους Ελληνοκύπριους). Με συνεχείς στρατιωτικές ασκήσεις και την κλιμάκωσή τους, όπως τώρα, με τη «Γαλάζια Πατρίδα», δημιουργεί ντε φάκτο μια κατάσταση νέων διεκδικήσεων σε βάρος της Ελλάδας. Η αντανάκλαση της πίεσης και η γοργή ενδυνάμωση της Τουρκίας (έστω στην κόψη του ξυραφιού και σε σύγκρουση και διαπραγμάτευση με πολλές δυνάμεις) έχουν δημιουργήσει όρους αποδοχής πολλών διεκδικήσεων σε τμήματα των ελληνικών (και ελληνοκυπριακών) ελίτ και σε μεγάλο μέρος του πολιτικού κόσμου.
Η περίφημη «ελληνοτουρκική φιλία»
Εδώ και δεκαετίες, κυκλοφορεί η ιδέα και η πρακτική πως μέσω της προσέγγισης ανάμεσα στις δύο πλευρές, μπορεί να εξευρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση. Στην ουσία, υπό το σύνθημα της «ελληνοτουρκικής φιλίας» υιοθετήθηκε μια στάση εξευμενισμού του τουρκικού επεκτατισμού και αναζητήθηκαν συνεννοήσεις που φυσικά θα έθιγαν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Το δόγμα Νταβούτογλου (αλλά και η πολιτική των κεμαλιστών για το Αιγαίο) προέβλεπε την ανάπτυξη της Τουρκίας ως μεγάλης θαλάσσιας δύναμης που θα κυριαρχούσε στην ΝΑ Μεσόγειο. Η έξοδός της στις θάλασσες έγινε και γίνεται με τον μεγάλης κλίμακας ναυτικό υπερεξοπλισμό και τη διαρκή παρουσία και ασκήσεις σε πολλές περιοχές.
Η γραμμή των ελληνικών κυβερνήσεων ήταν ενιαία: Σταδιακή αποδοχή πολλών διεκδικήσεων, ώστε να μην ενταθούν οι σχέσεις με την Τουρκία. Τώρα, δημοσιογράφοι της ΕφΣυν (π.χ. Τ. Παππάς) χαρακτηρίζουν «καραμανλικό μύθο» την πολιτική ότι με την Τουρκία έχουμε μία μόνο διαφορά, τον ορισμό της υφαλοκρηπίδας των νησιών. «Μύθος» λοιπόν κι αυτός, για να φτάσουμε σήμερα να αποδεχόμαστε μια τεράστια ατζέντα τουρκικών διεκδικήσεων, ιδίως στο Αιγαίο. Τι ζητούν; Απλά το μισό Αιγαίο, έως τον 25ο μεσημβρινό. Ο Ερντογάν μιλά για το «Αιγαίο μας». Έχουμε, είπε πρόσφατα, το Αιγαίο μας, τη Μαύρη Θάλασσά μας, δεν έχουμε Κουρδιστάν…
Γέφυρα 1
Τώρα που γίνεται λόγος για «γέφυρες» στη μικροπολιτική κονίστρα, για να στηθεί το κεντροαριστερό σχέδιο του Τσίπρα, ξεχνιέται ή συγκαλύπτεται η μεγάλη «γέφυρα» που στήνεται στο Αιγαίο. Όχι μια γέφυρα φιλίας ή καλής γειτονίας. Στήνεται η γέφυρα αριθ. 1 του εξευμενισμού της Τουρκίας, του καλωσορίσματός της στο μισό Αιγαίο, στην Κύπρο, νότια της Κρήτης, της παραχώρησης του Καστελόριζου (με ό,τι αυτό σηματοδοτεί). Στήνεται μια γέφυρα αποδοχής του τσαμπουκά και των απειλών που εκτοξεύει διαρκώς η επεκτατική Τουρκία. Γέφυρα αποδοχής της επικυριαρχίας (φιλανδοποίησης), των όρων που θέτει η Άγκυρα και βεβαίως «συνεργασίας» μαζί της.
Τα επιτελεία διερευνούν από κοινού μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Γιατί δεν τίθεται από ελληνικής πλευράς άμεσα θέμα άρσης του casus belli; Το αστείο είναι πως οι «σοβαροί» αναλυτές προεξοφλούν ότι κάποια μέρα θα αναγκαστούμε να πάμε στο διεθνές δικαστήριο με ατζέντα όλα ανεξαιρέτως τα θέματα που θέτει ως διεκδικήσεις η Τουρκία και τότε έτσι κι αλλιώς θα της παραχωρηθούν πολλά. Οπότε…
Η γέφυρα αριθ. 1 χτίζεται με τόνους νεοραγιάδικου πνεύματος, τη στιγμή που η απέναντι μεριά ομιλεί μια απεχθή στρατιωτική, «καουμπόικη» γλώσσα: Θα σας σπάσουμε τα πόδια, θα σας ρίξουμε στην θάλασσα όπως τότε, θα σας κάνουμε παστούς, θα δείτε τι σας περιμένει γκιαούρηδες και άλλα φιλικά.
Γέφυρα 2
Η δεύτερη «γέφυρα» που στήνεται, στοχεύει στη συνείδηση και το φρόνημα του λαού μπροστά στις απειλές και τους κινδύνους. Είναι επείγον να σπάσουν όσα αποθέματα αντίστασης υπάρχουν μέσα στον λαό, να κτυπηθεί αυτό που ονομάζουν «εθνολαϊκισμό», «εθνικισμό» ή πατριωτικό πνεύμα. Να διευρυνθεί ο νεοραγιαδισμός και η ιδεολογία της υποδούλωσης στους ισχυρούς δυτικούς εν πρώτοις και στη συνέχεια και στον «σκληρό γείτονα», έστω με όρους. Μην τον αγριέψουμε κιόλας. Να τον καλοπιάσουμε. Οι κατεργασίες γίνονται χρόνια τώρα, αλλά σήμερα πιο απροκάλυπτα και ιδεολογικά «απενεχοποιημένα».
Αυτή η δεύτερη γέφυρα κάνει μεγαλύτερο ή εξίσου κακό με την πρώτη. Αφοπλίζει τον λαό, τον μετατρέπει σε έρμαιο απειλών και φόβου. Τον αποκοιμίζει, ενώ στην ατζέντα γράφει «λιγότερη Ελλάδα» και πιθανά μέσα από μεγάλη εθνική καταστροφή. Αυτά βέβαια δεν είναι ευχάριστα να λέγονται, αλλά μια νηφάλια ματιά στο τι συμβαίνει στην περιοχή (Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, δρόμοι ενέργειας κ.λπ.) μπορεί να δώσει μια γεύση. Δεν είναι σε εξέλιξη μόνο ο οικονομικός πόλεμος, έχουν βγει τα σιδερικά και ετοιμάζονται νέες μοιρασιές.
Γέφυρα 3
Δεν πάμε από τα μνημόνια στην κανονικότητα. Τέτοια γέφυρα δεν υπάρχει. Πάμε από μνημόνια σε γεωπολιτικές διευθετήσεις και μεγαλύτερη αστάθεια στην περιοχή. Η ατζέντα δυστυχώς περιλαμβάνει και αλλαγή συνόρων. Ο Ερντογάν έχει κάνε επίσημα λόγο (και μάλιστα επί ελληνικού εδάφους, μέσα στο Μαξίμου) για «τέλος της Λωζάνης». Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιηθεί, τόσο το καλύτερο.
Γέφυρα 4
Η τέταρτη γέφυρα είναι ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε τι κατάσταση παρέλαβε το λαϊκό φρόνημα και τις ελπίδες ενός λαού και πού τα οδήγησε μέσα σε 4 χρόνια. Γι αυτό τού ανοίγουν όλες οι πόρτες του συστήματος κι αξιολογείται η επίδοσή του, εισπράττοντας συγχαρητήρια. Ο Τσίπρας χαίρεται που έχει αντίπαλο τον Μητσοτάκη, ενώ ο δεύτερος παρακαλά να τελειώνουν οι σημερινοί και με άλλα δύσκολα θέματα μετά τις Πρέσπες. Οι δε ισχυροί της ευρωκρατίας και των ΗΠΑ, τρίβουν τα χέρια τους για το κελεπούρι που βρήκαν στην Αθήνα και τους έκανε τόσο καλά τη δουλειά. Όσο για τον Ερντογάν, τον έχει κοστολογήσει και το δείχνει συνεχώς.
***
Η κατάσταση είναι άσχημη, όχι καλή. Η σοβαρότητά της είναι τέτοια που δεν ταιριάζει ούτε να πούμε το ρεμπέτικο «πιάστε τα γεφύρια». Να καταπολεμήσουμε το πνεύμα του ραγιαδισμού σε όλες τις εκδηλώσεις του, να μην αποκοιμηθούμε με την ακατάσχετη εκλογολογία.
