Μέσα σε κλίμα συνεχών παραβιάσεων των θαλάσσιων και εναέριων συνόρων συνεχίζεται και διευρύνεται προς το Νότο η άσκηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στο Αιγαίο. Μόλις χτες είχαμε πάνω από 30 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου στην περιοχή ανάμεσα σε Χίο και Οινούσσες, ενώ αντίστοιχο κλίμα αναμένεται να δημιουργηθεί και στο Νότιο Αιγαίο, καθώς η τουρκική άσκηση μεταφέρεται στην περιοχή ανάμεσα στη Ρόδο και το Καστελόριζο. Εν τω μεταξύ έγινε γνωστό ότι το τούρκικο ΓΕΣ έχει δεσμεύσει με σχετική NOTAM για τους επόμενους μήνες, στην καρδιά της τουριστικής περιόδου, μεγάλες περιοχές σε ολόκληρο το Αιγαίο, πολλές από τις οποίες βρίσκονται εντός της ζώνης των 10 ναυτικών μιλιών (FIR Αθηνών), για τη διεξαγωγή αντίστοιχων ασκήσεων.
Η συνεχής κλιμάκωση επιθετικών ενεργειών από τη πλευρά της Τουρκίας στο Αιγαίο δεν είναι υπόθεση ρουτίνας. Ήδη, με αφορμή τον επιχειρησιακό σχεδιασμό των δυνάμεων του ΝΑΤΟ που έχουν αναπτυχθεί στο Αιγαίο με πρόσχημα την ανάσχεση των προσφυγικών ροών, η Άγκυρα έχει επιβάλλει σειρά περιορισμών και όρων που αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας σύμφωνα με τις Διεθνείς Συμβάσεις και το Δίκαιο των Θαλασσών. Η σιωπηλή αποδοχή των τουρκικών όρων και η απλή καταγραφή μεγάλου αριθμού παραβιάσεων των συνόρων από τις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις αποθρασύνουν την πολιτική της Τουρκίας, που αισθάνεται ότι έχει στην πράξη κατοχυρώσει το «γκριζάρισμα» του Αιγαίου και την επιχειρησιακή του διχοτόμηση στον 25ο Μεσημβρινό.
Την περασμένη βδομάδα δόθηκαν στη δημοσιότητα πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις σχεδίαζαν κατάληψη ελληνικής βραχονησίδας δίπλα στις Οινούσσες από ειδικές δυνάμεις. Το σχέδιο διέρρευσε από τις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, και την τελευταία στιγμή δεν υλοποιήθηκε. Είναι μάρτυρας όμως των προθέσεων της Τουρκίας να δημιουργηθεί σκηνικό Ιμίων στο Αιγαίο. Κανένας δεν μπορεί να μην αντιλαμβάνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια επικίνδυνη κλιμάκωση στο Αιγαίο, ότι αυξάνει η πιθανότητα ενός ατυχήματος ή και ενός θερμού επεισοδίου, με απρόβλεπτες συνέπειες σε ολόκληρη την περιοχή.
ΝΑΤΟϊκή υπόθαλψη και ανοχή
Η τούρκικη επιθετικότητα στο Αιγαίο συναντά την παγερή ανοχή και συγκάλυψη από την πλευρά των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, ενώ αντιμετωπίζεται εξίσου αδιάφορα από τις ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις που βρίσκονται στο Αιγαίο. Δεν υπάρχει καμιά αντίδραση και αναφορά στις καθημερινές υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών ακόμα και πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά, ούτε κουβέντα για τις επικίνδυνες αερομαχίες που πραγματοποιούνται καθημερινά στο Αιγαίο. Δεν βρέθηκε τίποτα να ειπωθεί όταν η τουρκική ακτοφυλακή απείλησε με σύλληψη ελληνικό ψαράδικο ενάμισι μίλι έξω από τις Οινούσσες, και τίποτα για την προκλητική απαίτηση του τουρκικού σκάφους να αποχωρήσει από την περιοχή ελληνικό πολεμικό σκάφος που έσπευσε εκεί, με το πρόσχημα ότι βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα!
Μόλις προ ημερών ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, σε επίσκεψή του στη Αθήνα, είχε δηλώσει την «ευαισθησία» του ΝΑΤΟ και την επιμονή του να μην εμπλακεί «σε οποιαδήποτε εθνική αντιπαράθεση» σχετικά με τα «ευαίσθητα ζητήματα στο Αιγαίο» (βλ. Δρόμος 30/4). Στο ίδιο κλίμα, λίγες ώρες μετά την ματαίωση του σχεδίου κατάληψης της ελληνικής νησίδας, ο εκπρόσωπος του Υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ δήλωσε: «Ενθαρρύνουμε την Ελλάδα και την Τουρκία να συνεργαστούν για τη διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας και τη σταθερότητα στο Αιγαίο προς όφελος της ευρύτερης περιοχής». Και οι δύο αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι με τη στάση τους στην πραγματικότητα υποδαυλίζουν τον τούρκικο επεκτατισμό. Γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται για μια «διμερή διαφορά», αλλά για ευθεία αμφισβήτηση των συνόρων της χώρας και ωμή παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου όπως διαμορφώθηκαν με σειρά Διεθνών Συμβάσεων.
Υποδείξεις μεγαλύτερης στρατιωτικής εμπλοκής
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προτεραιότητες της ευρωατλαντικής συμμαχίας στην περιοχή είναι διαφορετικές. Έτσι σύμφωνα, με δημοσίευμα στο «liberal.gr» (που αναδημοσιεύτηκε στο Ριζοσπάστη της 5/5) πραγματοποιήθηκαν δύο παράλληλες συναντήσεις των πρέσβεων των ΗΠΑ με τους αντίστοιχους γ.γ των υπουργείων Εξωτερικών σε Αθήνα και Άγκυρα, όπου τους αναγνώσθηκαν οι αμερικανικές προτάσεις για την αποκλιμάκωση των εντάσεων στο Αιγαίο, και κυρίως για την αποτελεσματικότητα της δράσης των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στη περιοχή. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αυτά, οι ΗΠΑ επιδιώκουν την αποχώρηση των πολεμικών πλοίων της Ελλάδας και της Τουρκίας από την ΝΑΤΟϊκή αρμάδα στο Αιγαίο και τη συμμετοχή τους στη ΝΑΤΟϊκή δύναμη που περιπολεί στη Μαύρη Θάλασσα!
Θυμίζουμε ότι από τα μέσα του περασμένου Απρίλη το ΝΑΤΟ αποφάσισε τη συνεργασία των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων που δρουν σε Αιγαίο με αντίστοιχες δυνάμεις που έχουν συγκροτηθεί στη Μαύρη Θάλασσα για τον έλεγχο του διαύλου που διασχίζουν τα ρωσικά πλοία που κατευθύνονται στη Συρία, και με εκείνες που θα αναπτυχθούν στα παράλια της Αφρικής – με πρόσχημα, πάλι, την αλλαγή στις οδούς παράνομης διακίνησης προσφύγων και μεταναστών από τα παράλια της Λιβύης και Αιγύπτου προς την Ιταλία. Οι δύο πρέσβεις ζήτησαν ακόμα να μην εμποδίζεται η δραστηριότητα της ΝΑΤΟϊκής αρμάδας με το πρόσχημα εδαφικών διεκδικήσεων μεταξύ των δύο χωρών και, τέλος, ζήτησαν ενίσχυση της συνεργασίας όλων των πλευρών στην ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διεργασίες.
Οι πληροφορίες αυτές, που διαψεύσθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση, επιβεβαιώνουν ότι το αμερικάνικο ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στον έλεγχο και την αντιρρόπηση της δραστηριότητας της Ρωσίας στη περιοχή, και την πίεση που ασκείται στις δύο χώρες για ενεργή εμπλοκή στους ανταγωνισμούς των ΗΠΑ με τη Ρωσία σε μια ήδη ανατιναγμένη Μέση Ανατολή.
Οι πιέσεις αυτές του ΝΑΤΟ, σε συνδυασμό με την όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας και τις προειδοποιήσεις του Υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας ότι η τούρκικη πολιτική στη Συρία θα έχει την ίδια τύχη με εκείνη της «οθωμανικής αυτοκρατορίας», αποτελούν άλλη μια απόδειξη ότι η Ελλάδα έρχεται όλο και πιο κοντά στη ζώνη του πολέμου. Αποδεικνύεται ακόμα ότι η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο όχι μόνο δεν διασφαλίζει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά αποτελεί εργαλείο εμπλοκής της χώρας σε πολεμικά επεισόδια.
Ανησυχητικές εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας
Την κρισιμότητα των εξελίξεων έρχονται να υποδαυλίσουν και οι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία και η πιθανότητα εξαγωγής της κρίσης προς στο Αιγαίο.
Η εσωτερική πολιτική της Τουρκίας συνεχίζει να καθορίζεται από τα συνεχή επεισόδια του «ακήρυκτου πολέμου» κατά των Κούρδων που ζουν στην Ν.Α. Τουρκία, τη συνέχιση της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία για τη Συρία, και την πρόθεση της Άγκυρας να επέμβει στρατιωτικά με χερσαίες δυνάμεις για την αποτροπή δημιουργίας κουρδικού κράτους στα νότια σύνορά της με τη Συρία. Τα επεισόδια αυτά παίρνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις με την προσπάθεια Ερντογάν να ασκήσει διώξεις σε βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) με το πρόσχημα της συνεργασίας με τρομοκρατικές οργανώσεις, όπως και το όργιο συλλήψεων, ανελευθερίας και φίμωσης στον αντιπολιτευόμενο Τύπο. Η πρόσφατη αποπομπή του Τούρκου πρωθυπουργού έρχεται να κόψει τις γέφυρες και την επιρροή που ασκούσε στο εσωτερικό της Τουρκίας η φιλική προς τις αμερικάνικες και ευρωπαϊκές θέσεις πολιτική του Α. Νταβούτογλου και να επιβεβαιώσει έτσι την κυριαρχία του «σουλτάνου» Ερντογάν στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Δεν αποκλείεται οι εξελίξεις αυτές να σημάνουν μια σκλήρυνση της πολιτικής της Άγκυρας σε όλα τα μέτωπα, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και διεθνώς, επιδεινώνοντας τα ήδη ανησυχητικά σημάδια.
Υπάρχουν ορισμένα συμπεράσματα
Σε πείσμα της εμμονής του αστικού πολιτικού κόσμου να εναποθέτει τις ελπίδες αποφυγής δυσάρεστων εξελίξεων στα εθνικά θέματα στην αποδοχή των απαιτήσεων και των όρων των δυτικών «συμμάχων» (αλλά και της απάθειας της αριστεράς να αντιληφθεί την κρισιμότητα των απειλών που δέχεται η χώρα, μέσα από τους παραμορφωτικούς φακούς μια δήθεν μικρο-ιμπεριαλιστικής Ελλάδας), η χώρα βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου με απρόβλεπτες συνέπειες για την ειρήνη στην περιοχή, για το λαό και τη χώρα.
Η χώρα ήδη απειλείται από την Τουρκία, έχει κάνει σημαντικές παραχωρήσεις στα θέματα της Εθνικής Κυριαρχίας, έχει στη πράξη σιωπήσει μπροστά στο «γκριζάρισμα» του Αιγαίου και την ευθεία αμφισβήτηση των θαλάσσιων και εναέριων συνόρων της σε όλο τον άξονα από τη Θράκη μέχρι τα νότια της Κρήτης.
Η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα διπλό βρόγχο. Δίπλα στον οικονομικό στραγγαλισμό και την κοινωνική διάλυση που επιφέρουν τα μνημόνια αντιμετωπίζει παράλληλα και απειλές κατά της εδαφικής της ακεραιότητας.
Τα δεδομένα αυτά οδηγούν στην αναγκαιότητα αναζήτησης ενός πολιτικού διεξόδου που αντιλαμβάνεται την πολλαπλότητα των κινδύνων που αντιμετωπίζει η χώρα και η κοινωνία και αναζητά σύνθετες απαντήσεις σε μια καθολική κρίση.
Σπύρος Παναγιώτου
