Η αμερικανική βάση της Σούδας στο επίκεντρο των συναντήσεων Τσίπρα στις ΗΠΑ
του Γιώργου Πατέλη
Το ζήτημα της βάσης της Σούδας ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα με την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ. Κι αυτό διότι το θέμα της βάσης και η διαφαινόμενη αλλαγή από το επόμενο καλοκαίρι της διάρκειας ανανέωσης της συμφωνίας παραχώρησης της Σούδας από μονοετή σε πενταετή, με διάφορες πηγές μάλιστα να αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ θα επιθυμούσαν ακόμη και δεκαετή ανανέωση της συμφωνίας. Από την άλλη και με δεδομένες τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, η ελληνική πλευρά είναι έτοιμη να δώσει γη καi ύδωρ προκειμένου ο Τραμπ να κάνει… μία δήλωση για το χρέος.
Το θέμα της μακροχρόνιας ανανέωσης της αμυντικής συμφωνίας άνοιξε ο Π. Καμμένος από τον περασμένο Απρίλιο και υποστήριξε την υπογραφή ανανέωσης πενταετούς διάρκειας από φέτος. Ενώ ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι ο Αλ. Τσίπρας έχει μια μοναδική ευκαιρία «να διασφαλίσει μια επωφελή συμφωνία μακράς πνοής για τη βάση της Σούδας και την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας, που θα αναγνωρίζει εμπράκτως τον περιφερειακό ρόλο της Ελλάδας». Από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Βίτσας συμφώνησε δια της πλαγίας οδού, δηλώνοντας «δε νομίζω πως υπάρχουν πάρα πολλοί στην Ελλάδα οι οποίοι να λένε σήμερα να σταματήσει η λειτουργία της Σούδας. Τώρα το αν η διάρκεια της συμφωνίας θα είναι ένας χρόνος ή θα είναι δύο χρόνια και τα λοιπά, είναι το ίδιο πράγμα». Ενώ έσπευσε να ρίξει και πάλι το «τυράκι» των επενδύσεων και της ανάπτυξης ως ανταλλάγματα.
Πιθανή αναβάθμιση της Σούδας ελέω… Τουρκίας
Με δηλώσεις του στον Guardian ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα –την περίοδο των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ στην Γιουγκοσλαβία– Νίκολας Μπερνς τόνισε πως η συνάντηση μεταξύ Τσίπρα και Τραμπ έχει ιδιαίτερη σημασία και για τις δύο χώρες, ιδιαίτερα τώρα που «οι σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ είναι καλύτερες από τις προηγούμενες δεκαετίες που ο αντιαμερικανισμός κυριαρχούσε στην ελληνική πολιτική». Ενώ πρόσθεσε ότι «λαμβάνοντας υπόψιν τα προβλήματα με την Τουρκία, η Ελλάδα είναι ένας σχετικά σταθερός σύμμαχος στη νοτιοανατολική Ευρώπη». Επιβεβαιώνονται με αυτό τον τρόπο και οι δεύτερες σκέψεις που κάνουν οι Αμερικανοί για τη βάση του Ιντσιρλίκ. Ειδικότερα την μεταφορά επιχειρησιακής δραστηριότητας αλλά και πολεμικού και τεχνολογικού εξοπλισμού στη βάση της Σούδας, την οποία έτσι κι αλλιώς θέλουν να αναβαθμίσουν και να επεκτείνουν.
Οι Αμερικανοί ακόμα προσβλέπουν, ωστόσο, στην εξομάλυνση των σχέσεών τους με την Άγκυρα, καθώς η αποχώρησή τους από την Τουρκία θα είχε σοβαρότατες συνέπειες για τους ίδιους με την Σούδα να εξετάζεται σαν μία πιθανή λύση μόνο για να μειωθεί το εν λόγω γεωστρατηγικό κόστος. Ο Ντ. Τραμπ ιδανικά θα επιθυμούσε την αναβάθμιση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία και ιδιαίτερα με τον Ερντογάν, για τον οποίο δεν κρύβει την εκτίμησή του. Κάτι τέτοιο όμως τίθεται εν αμφιβόλω καθώς η τουρκική κυβέρνηση χαράζει μία αυτόνομη και εξαιρετικά αβέβαιη πολιτική σε σχέση με τις διεθνείς συνεργασίες της, προσπαθώντας να παίξει έναν κυρίαρχο και ηγετικό ρόλο στην περιοχή.
Το πολεμικό ορμητήριο των ΗΠΑ στην Ν.Α. Μεσόγειο
Είναι αναμφίβολο ότι η Σούδα είναι βάση εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία που συμπεριέλαβε στην παρέμβασή της, με αφορμή την επίσκεψη Τσίπρα, η οργάνωση ομογενών «American Hellenic Institute». Στην επιστολή αυτή αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι μόνο για το 2016 στη Σούδα φιλοξενήθηκαν 122 πολεμικά πλοία του Αμερικανικού Ναυτικού, προσγειώθηκαν 7.041 πολεμικά αεροσκάφη των ΗΠΑ και από τη βάση πέρασαν 21.802 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ. Ενώ ξεχωριστή αναφορά γίνεται στην επισκευή αεροπλανοφόρου στη Σούδα, αφού εάν δεν υπήρχε η βάση θα αναγκαζόταν να ταξιδέψει ως την Βιρτζίνια των ΗΠΑ.
Παρά το ότι η συμφωνία που υπεγράφη τον Ιούλιο του 1990 – και από τότε ανανεώνεται ετησίως – μεταξύ της κυβέρνησης Μητσοτάκη και αυτής των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρει ρητά ότι πρόκειται για βάση που εξυπηρετεί αμυντικά σχέδια, είναι προφανές ότι η χρήση της από πλευράς ΗΠΑ είναι και για επιθετικούς σκοπούς. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώθηκε και προσφάτως από τον εν Ελλάδι πρεσβευτή Τζέφρι Πάιατ την περασμένη Παρασκευή όταν και παρευρέθηκε ο ίδιος στη Σούδα στα πλαίσια των εορτασμών του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού για τα 242 χρόνια από την ίδρυσή του. «Οι πρόσφατες στρατιωτικές επιχειρήσεις υπογράμμισαν ακόμη περισσότερο τη σημασία της Σούδας στη Μεσόγειο. Η βάση είναι αφιερωμένη στη μέριμνα των ναυτικών και αεροπορικών επιχειρήσεων σε αυτή τη στρατηγικά κρίσιμη περιοχή του κόσμου και στην εμβάθυνση της συνεργασίας με τους Έλληνες συμμάχους μας», δήλωσε ο Τζ. Πάιατ.
Λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι, βέβαια, η ίδια η συμφωνία «διευκόλυνσης» που ανανεώνουν οι ελληνικές και αμερικανικές κυβερνήσεις. Μεταξύ των άρθρων της αναφέρεται ότι η Ελλάδα δύναται να αναστείλει την λειτουργία των βάσεων εφόσον αυτές συμμετέχουν σε επιθετικές ενέργειες. Φυσικά καμία ελληνική κυβέρνηση δεν τόλμησε ποτέ να το πράξει. Η ανοιχτή παραδοχή του νυν Αμερικανού πρέσβη απλώς έρχεται να υπογραμμίσει την εκτίμηση του Νίκολας Μπερνς, ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ αποτελούν την πιο φιλοαμερικανική κυβέρνηση των τελευταίων δεκαετιών.
