Κλιμακώνεται σε Καταλονία και Κουρδιστάν ο αγώνας για εθνική ανεξαρτησία
του Σπύρου Παναγιώτου
Με διαφορά μιας βδομάδας το ένα από το άλλο δύο κρίσιμα δημοψηφίσματα, για το αναφαίρετο δικαίωμα δυο λαών να αποφασίσουν για το μέλλον τους και τον τρόπο που θα υπάρχουν, απειλούν με νέα κύματα αστάθειας έναν ήδη ταραγμένο κόσμο.
Στις 25 Σεπτέμβρη, στο Ιρακινό Κουρδιστάν, έχει προκηρυχθεί δημοψήφισμα, με συμβουλευτική ισχύ, για την ανεξαρτησία του. Μια βδομάδα μετά, στις 1 Οκτώβρη, ο λαός της Καταλονίας καλείται να αποφασίσει για την ανεξαρτησία του. Πολλά τα κοινά, πολλές και οι διαφορές ανάμεσα στα δύο δημοψηφίσματα. Πρόκειται για ιστορικά αιτήματα δύο λαών που αγωνίζονται επί δεκαετίες για να αποκτήσουν την αυτονομία τους. Με διαφορετικές προδιαγραφές και διαφορετικές δυνάμεις να τα στηρίζουν, και τα δυο απειλούνται καθώς απειλούν να τινάξουν τις σημερινές ισορροπίες ισχύος στον αέρα.
Το δημοψήφισμα στο Ιρακινό Κουρδιστάν έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Αφορά 6 με 8 εκατομμύρια Κούρδους που ζουν στο Β. Ιράκ, σε μια περιοχή πλούσια σε ενεργειακούς πόρους. Οργανώνεται από το καθεστώς Μπαρζανί που κατηγορείται για διαφθορά και έχει ξεκάθαρα φιλοαμερικάνικο προσανατολισμό. Ακουμπά, όμως, και στηρίζεται στους μακρόχρονους αγώνες εκατομμυρίων Κούρδων που κατοικούν διεσπαρμένοι σε Ιράκ, Ιράν, Συρία και Τουρκία και αποτελούν την τέταρτη σε πληθυσμιακή δύναμη εθνότητα της περιοχής που έχει καταδικαστεί να ζει χωρίς εστία. Είναι βέβαιο ότι ένα θετικό αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα αυτό θα εντείνει τις διεργασίες μεταξύ των Κούρδων των γειτονικών χωρών να αποκτήσουν κοινή και ενιαία πατρίδα. Ήδη οι επιτυχίες της Κούρδικης πολιτοφυλακής στη Συρία, στον πόλεμο κατά του ISIS, διαμορφώνει τους όρους επέκτασης του Κουρδικού κράτους στη Β. Συρία. Γι’ αυτό το λόγο συναντούν λυσσασμένη αντίδραση. Τουρκία, Συρία, Ιράκ και Ιράν, χθεσινοί πολέμιοι, έχουν προχωρήσει σε μια προσωρινή συμμαχία και απειλούν με κυρώσεις και στρατιωτική επέμβαση αν το εγχείρημα προχωρήσει. Οι ΗΠΑ συνιστούν την αναβολή του δημοψηφίσματος και το Ισραήλ τάσσεται ανοικτά υπέρ, προσδοκώντας περιορισμό των δυνατοτήτων του Ιράν. Στην πραγματικότητα γύρω από το δίκαιο αίτημα των Κούρδων για ανεξαρτησία διαμορφώνονται οι όροι για συνέχιση του πολέμου στη Μ. Ανατολή.
Μια βδομάδα αργότερα, στην καρδιά της Ευρώπης, ο λαός της Καταλονίας καλείται σε δεσμευτικό δημοψήφισμα σχετικά με την ανεξαρτησία του από το Ισπανικό βασίλειο. Η κυβέρνηση Ραχόι, με την ανοχή του ευρωπαϊκού διευθυντηρίου, έχει ξεκινήσει μια πρωτοφανούς βαρβαρότητας επιχείρηση απαγόρευσης του δημοψηφίσματος. Δεκάδες κυβερνητικά στελέχη και πολίτες έχουν συλληφθεί, αφαιρέθηκαν οι στοιχειώδεις, συνταγματικά κατοχυρωμένες, οικονομικές αρμοδιότητες της τοπικής κυβέρνησης, προγραμματίζεται η σύλληψη εκατοντάδων δημάρχων που στηρίζουν τη διαδικασία ενώ σχεδιάζεται ένοπλη επέμβαση για την ακύρωση του δημοψηφίσματος.
Η βαλτωμένη στην οικονομική κρίση Ε.Ε. βλέπει το σχέδιο επανεκκίνησης της, πάνω σε έναν νέο Γαλλογερμανικό άξονα – συμφωνία με την συνδρομή Ισπανίας και Ιταλίας, να κινδυνεύει με κατάρρευση πριν ακόμα διαμορφωθεί. Το δημοψήφισμα στην Καταλονία και η βεβαιότητα για συντριπτική επικράτηση του αιτήματος για ανεξαρτησία, συναντιέται αντικειμενικά με το Brexit και την κρίση στην Ουκρανία αλλά και άλλους διχασμούς που διαπερνούν την Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Η Χώρα των Βάσκων, το Βέλγιο αλλά και η Ιρλανδία και η Σκωτία έχουν, μεταξύ άλλων, το βλέμμα στραμμένο στις εξελίξεις στην Καταλονία.
Απέναντι στο σχέδιο της παγκοσμιοποίησης και των νεοφιλελεύθερων καταναγκασμών δυναμώνει σε περιοχές της γης μια κίνηση λαών που εστιάζουν την προσοχή τους στην ανάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας τους. Αν το κίνημα αυτό συνοδευτεί από αγώνες για δημοκρατία, δικαιοσύνη και κοινωνική προκοπή διαμορφώνονται οι όροι και οι βάσεις για μια νέα άνοιξη των λαών.
