Του Σταμάτη Μαυροειδή
Ο Φλαμανδός καλλιτέχνης κ. Γιαν Φαμπρ και ο υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδος κ. Αριστείδης Μπαλτάς φαίνεται ότι συγκλίνουν απόλυτα σ’ ένα δραματικό σημείο: Και οι δύο δεν γνωρίζουν τίποτε από τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Ο κ. Φαμπρ το ομολογεί χωρίς περιστροφές, ενώ η θητεία του κ. Μπαλτά και η παροιμιώδης άγνοια για το αντικείμενο ευθύνης του πιστοποιούνται καθημερινά από το υπουργείο που διοικεί.
Για τον διορισμό του Βέλγου καλλιτέχνη στο ελληνικό Φεστιβάλ, τις ναρκισσιστικές εμμονές του, την αναπάντεχη διεθνική μετονομασία του θεσμού και τον βάναυσο αποκλεισμό των Ελλήνων καλλιτεχνών από το πρόγραμμα των εκδηλώσεων τού υπό «κατασκευή» φεστιβάλ, δεν έχουμε να προσθέσουμε κάτι ουσιαστικό, αφού τα «μέσα» -έντυπα και ηλεκτρονικά- έχουν στην κυριολεξία κατακλυσθεί από αρνητικές αναφορές και εντονότατες διαμαρτυρίες απέναντι στα δύο μοιραία πρόσωπα του φεστιβαλικού «δράματος».
Eπειδή, όμως, είναι ωραίο να ανταλλάσουμε λέξεις κι όχι χρήματα, όπως μας συνέστησε ο κ. Φαμπρ, θα υπενθυμίσουμε στον Βέλγο curator κάτι που ο ίδιος απέφυγε επιμελώς να σχολιάσει: ότι η τέχνη του παρόντος, την οποία ο ίδιος προβάλλει διεθνώς, στο χρήμα μονάχα πιστεύει και στην απόδοσή του ορκίζεται. Η αγορά επινόησε τους curators, στις λέξεις τους στηρίχτηκε ώστε να σβήσει μεθοδικά απ’ τον χάρτη τα ίχνη που συγκροτούν τον αληθινό καλλιτέχνη, τοποθετώντας στη θέση του όλα εκείνα που αποθεώνουν τον αγοραστή του.
Όταν λοιπόν ο αιρετικός στην πρόκληση κ. Φαμπρ δηλώνει ότι «δεν έχω καμία ικανότητα ή ταλέντο διευθυντή. Μπορώ να δίνω συμβουλές, να αναπτύσσω ιδέες. Είμαι curator» (επιμελητής), αποσιωπά έντεχνα το μέρος της οικονομικής απόδοσης το οποίο επικυρώνει (όχι τον πιθανά αναγκαίο ρόλο του ως «επιμελητή») όσο την επικυρίαρχη θέση του χρηματιστηριακού συστήματος επάνω στο σώμα της σύγχρονης τέχνης.
Ο «καινοτόμος» κ. Μπαλτάς από την άλλη, ο οποίος στο πρόσωπο του Φάμπρ αναγνώρισε το πνεύμα του Σπινόζα, ένιωσε τόσο μεγάλο οίστρο, που δεν του άφησε κανένα περιθώριο να αναλογιστεί τα αυτονόητα της επιλογής του και της συνακόλουθης προσβολής σε βάρος της χώρας και των ανθρώπων του πολιτισμού της. Ήταν τόσο το πάθος και η προθυμία του να ταυτιστεί με τις αξίες της Ευρώπης, -όχι του Σπινόζα, αλλά της σημερινής Ευρώπης- ώστε τα υπόλοιπα τα προσπέρασε ως ασήμαντες λεπτομέρειες. Αν μετακινούσε λίγο το θριαμβικό πέπλο της υποδοχής, ίσως αντιλαμβανόταν ότι ή άφιξη του νέου Σπινόζα στα μέρη μας έγινε με χαρακτηριστικά εισβολής και αλαζονείας των ξένων που γνωρίζουν και των ιθαγενών που αγνοούν. Ότι οι δηλώσεις, οι επιλογές και η όλη στάση του κυριαρχούνταν από μια άνετη, αποικιοκρατικού τύπου αντίληψη, την οποία ο κ. Μπαλτάς, στην θαυμαστική πρεμούρα που προκαλεί ο… εκσυγχρονισμός προτίμησε να την παραβλεψει ολοσχερώς. Που σημαίνει με λίγα λόγια, ότι την αποδέχτηκε!
Οι «πολεμικές» διαθέσεις του κόσμου όμως, δείχνουν ότι -μάλλον- δεν θα του κάνουν το χατίρι.
Σημείωση του e-dromos.gr: Το άρθρο γράφτηκε την Παρασκευή, πριν την παραίτηση Φαμπρ που επιβεβαιώνει την τελευταία φράση του κειμένου.
