Η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη και οι εύθραυστες ισορροπίες του συστήματος
Του Σπύρου Παναγιώτου
Μοιάζει οξύμωρο ένας Μητσοτάκης να εμφανίζεται σαν επιλογή αναμόρφωσης και ελπίδας ενός βαθιά μνημονιακού, πολιτικού προσωπικού. Όχι μόνο γιατί αποτελεί ζώσα εκδήλωση της οικογενειοκρατίας, αλλά και συνέχεια του ύφους άσκησης εξουσίας του πατρός Μητσοτάκη. Κυρίως γιατί η δική του υπουργική θητεία δεν αφήνει κανένα περιθώριο για τις βλέψεις και τις πολιτικές του επιλογές. Ο Κ. Μητσοτάκης είναι ένας ακραία νεοφιλελεύθερος πολιτικός. Ο λόγος του και οι πράξεις του, μέχρι τώρα, είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες με τη γερμανική πολιτική και στο σχέδιο Σόιμπλε για τη χώρα. Τολμηρός και ανάλγητος δεν διστάζει να χρεωθεί τις πιο ακραίες και επιθετικές πολιτικές απέναντι στους εργαζόμενους και τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας. Οι πρώτες του δηλώσεις ως πρόεδρος της Ν.Δ. για ανάληψη «πολιτικής σταυροφορίας» ενάντια στο «λαϊκισμό και τον αμοραλισμό» φανερώνει τι αντιλαμβάνεται σαν αιτία των δεινών της χώρας μετά από σχεδόν 6 χρόνια μνημονιακής καταστροφής. Μένει να αποδειχθεί αν ακολουθώντας την ευλυγισία της οικογενειακής παράδοσης θα δείξει ικανότητα προσαρμογής στα αντιφατικά μηνύματα που απορρέουν από την σε εξέλιξη διελκυστίνδα μεταξύ Βερολίνου-Ουάσιγκτον.
Συντηρητική επιλογή ανανέωσης – επιβίωσης
Η επιλογή Μητσοτάκη αποτέλεσε ισχυρή εκδήλωση του αιτήματος για ανανέωση της συντηρητικής βάσης της Ν.Δ. Παρά τη μικρή μείωση της συμμετοχής των ψηφοφόρων έναντι του πρώτου γύρου, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, η μέση ηλικία όσων συμμετείχαν στη ψηφοφορία ήταν πάνω από 60 χρονών και κατά τα 2/3 άντρες, ο Κυριάκος έδωσε την εικόνα ενός φρέσκου πολιτικού έναντι ενός βαρύθυμου καραμανλικού χώρου που μοιάζει να προτιμά να διαχειρίζεται τη πορεία των πραγμάτων από το παρασκήνιο και να «ρίχνει γέφυρες» συνεννόησης προς τον Τσίπρα, αποδεχόμενος έτσι την κυριαρχία του στη πολιτική σκηνή. Ο Κ. Μητσοτάκης έδωσε μια συνεκτική προεκλογική μάχη κρατώντας αποστάσεις από εμφυλιοπολεμικές δηλώσεις προβάλλοντας στοιχεία πολιτικού προγράμματος εξόδου από τη κρίση. Κέρδισε γιατί αξιοποίησε πιο αποτελεσματικά την διάθεση του βασικού πυρήνα των μελών και ψηφοφόρων της Ν.Δ. να μην παραδοθούν στους όρους του πολιτικού παιχνιδιού που πρόκρινε ο Τσίπρας, δηλαδή συμμετοχή στο κόστος των μνημονιακών ρυθμίσεων με υπερψήφιση των νόμων στη Βουλή υπό την ηγεμονία ΣΥΡΙΖΑ. Δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι η Ν.Δ. δεν είδε τα εκλογικά της ποσοστά να καταρρέουν, όπως το ΠΑΣΟΚ και διατήρησε τη συνοχή της παρά τις τρεις εκλογικές της ήττες.
Αν επιτεύχθηκε λοιπόν η δυνατότητα επιβίωσης της Ν.Δ. η επιστροφής στη διακυβέρνηση της χώρας απαιτούσε νέους πολιτικούς προσανατολισμούς. Απαιτούσε άμεσο και κατηγορηματικό διαχωρισμού από τη πολιτική ΣΥΡΙΖΑ και απορρόφηση των συντηρητικών ψηφοφόρων που στήριξαν το ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές και διαψεύστηκαν. Απαιτούσε ακόμα τη συμπίεση των ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ, Λεβέντη και την αφομοίωση τους σε ένα σχέδιο ικανό να ξεπεράσει τον πολυκατακερματισμό και έτσι την αδυναμία επιστροφής στη διακυβέρνηση. Ήδη τα πρώτα σημάδια επιτυχίας αυτής της πολιτικής είναι φανερά με την καταφυγή σε οξυμένους «αντιδεξιούς τόνους» από τη Φώφη Γεννηματά, τη διαγραφή του βουλευτή Λ. Γρηγοράκου και τα σημάδια πολιτικής αμηχανίας και φυγόκεντρων τάσεων στο Ποτάμι.
Δεξιά μετατόπιση και πολιτική ρευστότητα
Η επικράτηση του Κ. Μητσοτάκη δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την ανοικτή στήριξη της ακροδεξιάς πτέρυγας της Ν.Δ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το συντριπτικό μέρος των ψηφοφόρων των Γεωργιάδη και Τζιτζικώστα προστέθηκαν στους ψηφοφόρους του Κ. Μητσοτάκη. Μοιάζει να ήταν η εξόφληση ενός παλιού γραμματίου που χρωστούσε η πτέρυγα Σαμαρά στην οικογένεια Μητσοτάκη. Και ο Κυριάκος ανταπέδωσε τη χειρονομία μοιράζοντας απλόχερα θέσεις κλειδιά στη κομματική μηχανή σε όσους τον στήριξαν χωρίς να δείξει σημάδια τιμωρίας στη «καραμανλική» πτέρυγα. Κανένας δεν μπορεί να ξεχνά ότι το 47,3% του Μεϊμαράκη δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η συνεργασία Μητσοτάκη-ακροδεξιάς πτέρυγας δεν θα είναι εύκολη. Βέβαια, τον τόνο δεν θα δίνει πλέον ο Φαήλος αλλά η συντηρητική πτέρυγα δεν φαίνεται έτοιμη να αποδεχθεί έναν δευτερεύοντα ρόλο. Τα σενάρια για φιλοβασιλικό κόμμα έχουν εξασθενίσει αλλά δεν έχουν αποσυρθεί κιόλας. Συνεκτικό στοιχείο των τάσεων της Ν.Δ. παραμένει η πιστή και άμεση εφαρμογή του μνημονίου. Αν και σήμερα η πιθανότητα διάσπασης της Ν.Δ. έχει απομακρυνθεί όλα θα κριθούν από το αν ο Κυριάκος αποδειχθεί ικανός στο να ελιχθεί σε ένα πολιτικό περιβάλλον όπου όλοι ορκίζονται στην αναγκαιότητα πιστής εφαρμογής του μνημονίου ως δήθεν προϋπόθεση για την απαλλαγή του από αυτό. Και αυτή η δεξιά-βαθιά συντηρητική προσέγγιση στην οποία έχει βυθιστεί η χώρα παραμένει κυρίαρχη στη κεντρική πολιτική σκηνή. Είναι θλιβερό το γεγονός ότι το επίσημο πολιτικό προσωπικό είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο με τις επιταγές της Ε.Ε. και των ΗΠΑ για τη χώρα. Οι αντιθέσεις έτσι συμπιέζονται στο ερώτημα αν η εφαρμογή των μνημονίων γίνεται πιο αποτελεσματικά με «κενροαριστερή» ή ακραία νεοφιλελεύθερη διαχείριση. Η σπουδή με την οποία πρωτοσέλιδα η Αυγή υποδέχθηκε την εκλογή Μητσοτάκη Οικουμενική σούπα τέλος. Αριστερά ή Δεξιά είναι ενδεικτική του νέου προσανατολισμού που σχεδιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πιο άνετος δείχνει ο διεθνής παράγοντας. Η στήριξη που απλόχερα δόθηκε στο Κ. Μητσοτάκη στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και η θερμή υποδοχή της εκλογής του υπακούν σε μια πιο σύνθετη λογική. «Καλά τα πάει ο Τσίπρας, αλλά η ύπαρξη δύο μνημονιακών πόλων στη χώρα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια». Έξυπνο. Είναι και αρκετό; Όλα θα κριθούν από το αν ο λαϊκός παράγοντας, αποσβολωμένος από την μνημονικά προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ, παραμένει για καιρό σιωπηλός και αποπροσανατολισμένος. Όλα θα κριθούν από τα αν γίνει δυνατό να ξεπερασθούν τα στερεότυπα που τον κρατούν καθηλωμένο και αναδειχθεί ένα πειστικό εναλλακτικό σχέδιο διεξόδου της χώρας.
