Άστοχες δράσεις, πληθώρα αναθέσεων μελετών και έργων, κατασπατάληση χρημάτων, υπηρεσίες διαλυμένες

Του Κώστα Γαργάλα*

 

Όταν μικρός πρωτοδιάβασα το Υπόγειο του Ντοστογιέφσκι δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα το ζήσω, σε κάποια παραλλαγή του βέβαια, στη μικροκλίμακα της πόλης μας. Ο ήρωας, λοιπόν, του Ντοστογιέφσκι αποφασίζει να περάσει από την αδιαμαρτύρητη αποδοχή των πάντων στην ανώνυμη αντίδραση, διά της καθόδου του στο Υπόγειο. Κι αυτό το υπόγειο έγινε το οχυρό του μπροστά στο φόβο της δικής του ελευθερίας, δημιουργώντας ταυτόχρονα τον δικό του αντιήρωα. Πέρασαν ήδη δυο χρόνια από τις τελευταίες δημοτικές εκλογές και πραγματικά ακόμα και τώρα, είναι δύσκολο πολιτικά να ερμηνεύσει κανείς την απίστευτη, για όλη την υπόλοιπη Ελλάδα, επιλογή που έκανε ο βολιώτικος λαός. Και με επιπλέον την απόλυτα αρνητική εμπειρία από την -για πρώτη φορά- συμμετοχή μου σε Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου στη φαρέτρα, προσπάθησα να ερμηνεύσω την επιλογή αυτή προσθέτοντας στη στενή πολιτική ανάλυση και κάποια άλλα στοιχεία. Και σ’ αυτό με βοήθησε αφάνταστα ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι.

Χρονικά, λοιπόν, βρισκόμαστε στο σημείο όπου έχει ήδη εφαρμοστεί ο Καλλικράτης. Αυτή η «μεγάλη μεταρρύθμιση» που απορύθμισε ουσιαστικά τη Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη μετέτρεψε σ’ έναν επιπλέον και ισχυρό εξουσιαστικό μηχανισμό με φοροεισπρακτικό, γραφειοκρατικό χαρακτήρα και άπειρα λειτουργικά προβλήματα. Το σημαντικότερο, όμως, για τον δημότη ήταν ότι η απόφαση αυτή δημιούργησε ένα ξένο γι’ αυτόν περιβάλλον, που δεν μπορούσε να κατανοήσει την αναγκαιότητά του. Και που φυσικά πέραν του οικονομικού και διαχειριστικού στόχου των μνημονίων, κανέναν άλλον δεν είχε. Ανάμεσα στους πρωτεργάτες όμως αυτής της «μεταρρύθμισης» ήταν η προηγούμενη δημοτική Αρχή του Βόλου που στο βωμό των «μεγάλων» οραμάτων εγκατέλειψε την καθημερινότητα και την πόλη, θεωρώντας ότι η πόλη με την αφωνία της επιβράβευε τις αποφάσεις της. Κι αυτό καταγράφηκε στη συνείδηση των δημοτών όπως επίσης και τα φαινόμενα παραγοντισμού, που είχαν αναχθεί σε κυρίαρχη αξία.

Εμφανίστηκε, λοιπόν, εκείνη την εποχή ο, εν αργία, σήμερα δήμαρχος και υπόδικος τότε και τώρα, κ. Μπέος και η παρέα του. Παρέα που, αντικειμενικά, ήταν μεν φτωχή και αδύναμη, αλλά χρησιμοποίησε με απόλυτα μακιαβελικό τρόπο την πειθώ του άφθαρτου, τη σπίλωση και το τσουβάλιασμα όλων των υπολοίπων (όπως και ακόμη κάνει) ως το παλιό και διεφθαρμένο, αποκρύπτοντας την πολιτική καταγωγή της που είναι η ίδια το πλέον παλιό. Απέκρυψε παράλληλα με τη βοήθεια μηχανισμών που πάντα ήταν έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους (κομματικοί και μη), την κυρίαρχη στην ομάδα τους ιδεολογία του λαϊκισμού και το φασιστικό υπόβαθρό της. Και τότε ένα πολύ μεγάλο τμήμα των δημοτών εκφράστηκε σαν τον ήρωα του Ντοστογιέφσκι. Επέλεξε το παράδοξο έναντι του λογικού, το χαοτικό και την αδιαμαρτύρητη προηγούμενη αποδοχή του την μετέτρεψε σε ανώνυμη αντίδραση. Αντίδραση, όμως, που ουσιαστικά υποδήλωνε και το φόβο του μπροστά στη δύναμή του αλλά και στην ελευθερία του. Και καθώς φαίνεται η λογική αντιπροσώπευσης έχει μπολιάσει για τα καλά τη συνείδησή του. Κι εκείνη ακριβώς τη στιγμή όρισε και τον αντιήρωά του. Τον ιδεατό τσαμπουκά απέναντι στους βολεμένους, τον ιδανικό «επαναστάτη» έναντι όλων, το ιδανικό δηλαδή alter ego του. Δεν διατείνομαι ότι δεν υπήρχαν από την άλλη μεριά πολιτικά προβλήματα, προβληματικά πρόσωπα και ποικίλες αδυναμίες. Ισχυρίζομαι απλώς ότι η αντίδραση ενός μεγάλου τμήματος των συνδημοτών είχε προαποφασιστεί και ήταν προσανατολισμένη στη λογική της τιμωρίας, στη λογική του χαοτικού και ενσωματωμένη πλήρως στη λογική της ανάθεσης παρά σ’ αυτή της συμμετοχής και της συνδημιουργίας. Αποτέλεσμα, φυσικά, των επιλογών του είναι να μπει μια ολόκληρη πόλη σ’ ένα Υπόγειο ανάλογο του Υπογείου του Ντοστογιέφσκι. Και αυτό είναι ιδιαίτερα ορατό, καθώς έχει χαθεί το όραμα, δεν υπάρχει σχέδιο, λογαριασμός δεν δίνεται στον Δημότη ούτε καν στις αντιπολιτεύσεις στο πλαίσιο του Δημοτικού Συμβουλίου, άστοχες δράσεις, παρεμβάσεις αποσπασματικές, πληθώρα αναθέσεων μελετών και έργων, κατασπατάληση χρημάτων, προσανατολισμός προς τις ιδιωτικοποιήσεις των πάντων, υπηρεσίες διαλυμένες, «ψυγείο» για όσους δεν είναι αρεστοί, απαράδεκτη λειτουργία οργάνων, φασιστικές τακτικές και τέλος δεν έχει ο κατήφορος. Και την ίδια στιγμή που οι διοικητικές και ελεγκτικές Αρχές είναι ανύπαρκτες και ο καιρός περνά, η πόλη σταδιακά «μεταφέρεται» απ’ τις ακτές του Παγασητικού στις Δυτικές Ακτές της Αμερικής.

Έχει, βέβαια, αντιστραφεί το γενικότερο κλίμα στην πόλη κι αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι με δυσκολία κάποιος θα υπερασπιστεί την τότε Αυτοδιοικητική επιλογή του (εκτός των ορκισμένων). Αλλά και σήμερα, δύο χρόνια μετά, και με ξεκάθαρη την εικόνα, η αφωνία σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να ισχύει. Είναι πάλι ερμηνεύσιμη κι έχει τα ίδια χαρακτηριστικά μ’ εκείνη που εμφανιζόταν πριν από τις εκλογές και την ανάδειξη της σημερινής απόλυτα συστημικής δημοτικής Αρχής. Απλώς άλλαξαν τα πρόσωπα και οι ομάδες, έχοντας πολύ πιο επικίνδυνα όμως χαρακτηριστικά. Αυτό όμως που επιβαρύνει την κατάσταση κι έχει μεγάλη αξία, είναι πως οι γενικότερες πολιτικές ανακατατάξεις, ιδιαίτερα στο χώρο της Αριστεράς, επιδρούν καταλυτικά στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στον αυτόνομο ρόλο που από τη φύση της έχει. Γιατί άλλο πράγμα είναι οι αρχές και οι αξίες ενός χώρου να έχουν κοινωνικό και πολιτικό πρόσημο κι εκεί επάνω να χτίζονται οι όποιες συμμαχίες κι άλλο είναι ο χώρος να συμπεριφέρεται ως ιμάντας μεταφοράς επιλογών έξω απ’ αυτόν. Κι αυτά ο δημότης, μην ξεγελιόμαστε, τα βλέπει και τα αντιλαμβάνεται πολύ καθαρά.

 

Υπάρχει συνεπώς έξοδος διαφυγής από το Υπόγειο για τον Βόλο;

Προφανέστατα και υπάρχει. Μάλιστα υπάρχουν πολλές και με διαφορετική κατάληξη για την καθεμιά. Αν επιλεγεί, για παράδειγμα, πάλι η οδός της ανάθεσης και με όχημα τον Καλλικρατικό νόμο που σήμερα ισχύει, τότε η κατάληξη είναι ήδη γνωστή και παρόμοια των όσων ζούμε, εμείς τουλάχιστον στον Βόλο, ίσως με διαφορετική όψη. Αν επέλεγε, όμως, ο δρόμος της ενεργού συμμετοχής των Δημοτών στα ζητήματα που αφορούν στη ζωή τους, με κατάργηση του Καλλικράτη ως αυτοδιοικητικού μοντέλου και νομικού καθεστώτος και με άπλωμα της Δημοκρατίας, τότε ναι, υπάρχει ελπίδα. Και η ελπίδα δεν θα προέλθει από φωτεινά μυαλά και πολιτικούς ινστρούκτορες, αλλά από τη συναπόφαση και τον συμμετοχικό σχεδιασμό με κατεύθυνση σύγκλισης των πολιτικών με σαφές λαϊκό κοινωνικό και πολιτικό πρόσημο. Για τα πιο μικρά ως και τα πολύ μεγάλα θέματα. Αν ο δημότης πιστέψει ότι οι αρχές και οι αξίες δεν είναι προσχηματικές και προπέτασμα καπνού προς απόκρυψη άλλων επιδιώξεων, αλλά αξίες ύπαρξης, όπως επίσης κι αν ο ίδιος ο δημότης αποφασίσει να γίνει πολίτης ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί, όπως έλεγε κι ο Αριστοτέλης. Και για τη δημιουργία αυτού του κλίματος έχει μεγάλη αξία η συμπεριφορά και η στάση των αιρετών αλλά και των ανθρώπων που λειτουργούν κινηματικά ή θεσμικά στο χώρο και που αντιλαμβάνονται το ρόλο τους όχι απλά ως έναν αντιπρόσωπο και φορέα ενός τίτλου αλλά ως ίσο μεταξύ ίσων συνοδοιπόρο σε κοινή πορεία και με δράση, επί ίσοις όροις, στη διαμόρφωση μιας νέας πραγματικότητας. Γιατί, καθώς έλεγε κι ο Έγκελς, ένα γραμμάριο δράσης αξίζει όσο ένας τόνος θεωρία.

Τότε ναι. Είναι ορατή η έξοδος. Κι ο Βόλος θα βγει απ’ το Υπόγειο.

 

Ο Κώστας Γαργάλας είναι πολιτικός μηχανικός,
δημοτικός σύμβουλος Δήμου Βόλου

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!